Earl

Ten artykuł od 2016-10 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Earl – najstarszy i pierwotnie najwyższy brytyjski tytuł feudalny, następnie arystokratyczny. Samo słowo wywodzi się ze skandynawskiego jarl^[1] (pierwotnie znaczyło to po prostu człowiek możny, potężny, bogaty, później było tytułem wodzów drużyny zbrojnej, namiestników królewskich, zarządców prowincji. W XIII wieku w Szwecji był to tytuł najwyższego urzędnika państwa). Encyclopædia Britannica wywodzi ten tytuł również od starofrancuskiego eorl, oznaczającego szlachcica, wojownika. Wprowadzony w Anglii w XI w. po najeździe duńskim w miejsce wcześniej używanego tytułu Ealdormana. Kontynentalnym odpowiednikiem earla jest hrabia (tłumaczony w jęz. ang. jako count, counte).

Heraldyczna Korona earla stosowana razem z hełmem i klejnotem

Pełna korona earla, z aksamitną wkładką

Mianowany przez króla był zarządcą dzielnicy państwa, mającym władzę wojskową i sądowniczą, odpowiednikiem kontynentalnego komesa. Tytuł stopniowo stał się dziedziczny, tracąc znaczenie urzędnicze. Do roku 1355 była to w Anglii najwyższa godność, po ustanowieniu tytułów diuka i markiza – na trzecim miejscu w hierarchii świeckich parów Anglii (od roku 1707 – Wielkiej Brytanii), powyżej tytułu viscount (wicehrabia). Tytuł earl przysługuje Marszałkom Anglii, Irlandii i Zjednoczonego Królestwa. Tytuł Earl Marshall of England jest obecnie dziedziczny w rodzinie książąt Norfolk.

Żona earla to countess (pol. hrabina); odpowiednikami "kontynentalnymi" tytułu earl są: graf i hrabia.

W brytyjskiej hierarchii tytułów arystokratycznych pierwsze miejsce mają tytuły angielskie, następnie szkockie, brytyjskie, irlandzkie nadane przed 1801, a na końcu tytuły Zjednoczonego Królestwa i Irlandii nadane po 1801 r. Dotyczy to wszystkich brytyjskich tytułów, w tym także tytułu earl. W ramach poszczególnych grup o hierarchii decyduje data nadania.

Obecnie istnieje (należy przez to rozumieć liczbę rodzin uprawnionych do posiadania danego tytułu) w Anglii 20 tytułów "earla", w Szkocji – 39, tytułów "earla Wielkiej Brytanii" jest 24, Irlandii – 30, "earla Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii" – 80.

Najstarszy tego typu tytuł w całej Wielkiej Brytanii, nadany jeszcze w 1114 roku, należy obecnie do Margaret Countess of Mar, liczony jest jednak jako 4. z kolei szkocki earl, ponieważ brana pod uwagę jest data jego ponownego nadania (1457 r.) a nie pierwszego ustanowienia.

Przypisy