Edi Luarasi

Edi Luarasi
Imię i nazwisko

Edi Mirdita

Data i miejsce urodzenia

7 maja 1940
Tirana

Data śmierci

3 grudnia 2021

Zawód

aktorka
piosenkarka

Współmałżonek

Mihallaq Luarasi

Lata aktywności

od 1956

Zespół artystyczny
Teatr Estrady w Tiranie
Teatr Narodowy w Tiranie

Edi Luarasi z d. Mirdita (ur. 7 maja 1940 w Tiranie[1], zm. 3 grudnia 2021[2]) – albańska aktorka i piosenkarka estradowa.

Życiorys

Była córką Ndoca Mirdity, pułkownika armii albańskiej i Çezariny z d. Laca[3]. Jej talent wokalny ujawnił się, kiedy śpiewała w drużynie pionierskiej, skąd trafiła w 1954 na scenę wojskowego zespołu estradowego[1]. Zadebiutowała na dużej scenie w 1956, mając zaledwie 16 lat i śpiewając piosenki w spektaklu Motrat Mirdita (Siostry Mirdita), razem z trzema siostrami[3].

Kształcenie umiejętności wokalnych rozpoczęła pod kierunkiem rosyjskich nauczycieli pracujących w Tiranie, ale jej plany wyjazdu do ZSRR na studia przekreśliło zerwanie stosunków albańsko-radzieckich w 1961 r. W roku 1963 ukończyła studia w szkole aktorskiej im. Aleksandra Moisiu i zaczęła grać równolegle na scenie Teatru Estrady w Tiranie i Teatru Ludowego (potem Narodowego). W Teatrze Ludowym jej debiutem była rola Very w dramacie Shtëpia në bulevard (Dom przy bulwarze), w reżyserii Kujtima Spahivogliu. W Teatrze Estrady poznała swojego przyszłego męża – Mihallaqa Luarasiego.

W latach 1971–1972 występowała jako konferansjerka wspólnie z Viktorem Zhystim i Bujarem Kapexhiu na X i XI Festiwalu Piosenki Albańskiego Radia i Telewizji.

Wzięła udział w Festiwalu Piosenki w 1973 r., na którym podjęto próbę odejścia od obowiązującego wzorca socrealizmu, co spotkało się z represjami. Jej mąż został za karę skierowany do cementowni w Gramshu na reedukację, a następnie uwięziony. Sama Edi w 1974 została zwolniona z pracy i pozbawiona możliwości wykonywania zawodu przez władze komunistyczne. Próbowała występować w teatrze amatorskim w Ballshu, ale lokalne władze nie wyraziły na to zgody. Przez 16 lat zarabiała na życie pracując jako krawcowa. Powróciła na scenę w marcu 1991, występując na deskach Teatru Narodowego (alb. Teatri Kombëtar) w dramacie „Wizyta starszej pani” Friedricha Dürrenmatta[4].

Wystąpiła w trzech filmach fabularnych. W 1992 otrzymała tytuł Zasłużonego Artysty (alb. Artist i Merituar)[1].

Życie prywatne

Była mężatką, miała dwoje dzieci (Lea i Elton).

Filmografia

Przypisy

  1. ↑ a b c Josif Papagjoni: Enciklopedi. Teatri & Kinematografia Shqiptare. Tirana: Toena, 2009, s. 272–273. ISBN 978-99943-1-456-0. (alb.).
  2. ↑ Ndërron jetë Edi Luarasi! Djali i ikonës shqiptare: Nëna jonë e shtrenjtë, dosja.al [dostęp 2021-12-03] (alb.).
  3. ↑ a b Edi Luarasi (1940), Aktoret Shqiptare [dostęp 2021-05-31] (alb.).
  4. ↑ EDI LUARASI, AKTORJA QË U PËRJASHTUA NGA TEATRI KOMBËTAR PËR ARSYE POLITIKE, observerkult.com [dostęp 2022-07-17] (alb.).

Bibliografia

  • Zenepe Luka: Edi Luarasi-dashuri dhe dramë në jetë dhe në skenë. Vlore: Triptik, 2017. (alb.).
  • Abaz Hoxha: Enciklopedia e kinematografise shqiptare. Autore & vepra. Tirana: Toena, 2002. ISBN 99927-1-555-3. (alb.).
  • Flori Slatina: 60 vjet Teatri Kombëtar 1945-2005. Tirana: 2005. ISBN 99943-715-9-2. (alb.).
  • Wywiad z artystką. noa.al. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-22)].