Edmund Charaszkiewicz

Edmund Kalikst Eugeniusz Charaszkiewicz

podpułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia	14 października 1895 Poniec, Królestwo Prus, Cesarstwo Niemieckie
Data i miejsce śmierci	22 grudnia 1975 Londyn. Wielka Brytania
Przebieg służby
Lata służby	1914–1948
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Jednostki	Oddział II SG
Stanowiska	szef Ekspozytury Nr 2
Główne wojny i bitwy	III powstanie śląskie II wojna światowa
Odznaczenia

Edmund Kalikst Eugeniusz Charaszkiewicz (ur. 14 października 1895 w Poniecu, zm. 22 grudnia 1975 w Londynie) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, oficer Oddziału II Sztabu Głównego.

Życiorys

Był synem Stanisława, właściciela cegielni i składu drewna budowlanego, i Bronisławy z Rajewskich. Ukończył szkołę podstawową w Poniecu, następnie uczęszczał do szkół średnich kolejno w Krotoszynie, Katowicach oraz Krakowie, gdzie ukończył gimnazjum 17 grudnia 1915, będąc już (od sierpnia 1914) żołnierzem Legionów Polskich. 1 listopada 1913 wstąpił do Związku Strzeleckiego, a w latach 1913–1914 uczęszczał do szkoły podoficerskiej Związku, używając pseudonimu Kalikst. Od 1917 pracował w Komisji Wojskowej Tymczasowej Rady Stanu. Pod koniec 1917 został wcielony do Polskiego Korpusu Posiłkowego (dawnej II Brygady Legionów Polskich), w którym służył do lutego 1918 jako starszy sierżant major.

Od listopada 1918 pracował w Ministerstwie Spraw Wojskowych w Warszawie. 15 listopada 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego w stopniu podporucznika. W latach 1918–1923 studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim .

Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej (brał udział w walkach pod Nowymi Święcianami, Podbrodziem, Bezdanami, Wilnem i Ejszyszkami) oraz w III powstaniu śląskim (od 2 maja do 15 sierpnia 1921 jako zastępca dowódcy plutonów rozbiórkowych zwanych Grupą Wawelberga).

W lutym 1924 został przydzielony z 79 pułku piechoty w Słonimiu do Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w Warszawie^[1]. Od 1926 był oficerem polskiego wywiadu wojskowego. W Oddziale II Sztabu Generalnego pracował na stanowisku referenta spraw ukraińskich. W latach 1928–1939^[2] kierował Ekspozyturą nr 2 Oddziału II Sztabu Generalnego, która w odróżnieniu od innych ekspozytur nie funkcjonowała jako organ terenowy polskiego wywiadu, lecz zajmowała się organizacją sabotażu i dywersji na wypadek wojny na terenie państw ościennych. W latach 30. był zastępcą kierownika „K 7” (Komitet Siedmiu). W 1938 Ekspozytura nr 2 uczestniczyła w zorganizowaniu dywersji na Zaolziu, a w 1939 w operacji „Łom” na Rusi Zakarpackiej. We wrześniu 1939 był szefem Wydziału „F” Sztabu Naczelnego Wodza. Po kampanii wrześniowej przebywał w Rumunii, a od listopada 1939 we Francji bez przydziału. W maju 1940 wstąpił do Legii Oficerskiej w Niort. W Wielkiej Brytanii dowodził pociągami pancernymi „C” i „D” z 1. dywizjonu pociągów pancernych. W sierpniu 1943 został przeniesiony do Centrum Wyszkolenia Piechoty, następnie do Oddziału Administracyjnego MSWojsk. Po wojnie (do lutego 1946) był zastępcą, a później szefem Oddziału Informacyjnego Inspektoratu Zarządu Wojskowego^[3]. 11 września 1948 został zdemobilizowany.

Na emigracji kontynuował działalność w ruchu prometejskim, należał ponadto do emigracyjnej Ligi Niepodległości Polski. Pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii.

Zmarł w Londynie. Pochowany na cmentarzu South Ealing^[4].

Awanse

• sierżant – 1917
• podporucznik – 1918
• porucznik – 3 maja 1922 zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 (w 1924 zajmował 110. lokatę) w korpusie oficerów piechoty)
• kapitan – 3 maja 1926 ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1925 i 41. lokatą w korpusie oficerów piechoty
• major – ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1936 i 41. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[5][6]
• podpułkownik – maj 1945

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 7882 (1922)^[7]
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Niepodległości z Mieczami (20 stycznia 1931)^[8]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1933)^[9]
• Krzyż Walecznych (trzykrotnie^[7]: po raz 1 i 2 w 1921^[10])
• Srebrny Krzyż Zasługi (3 sierpnia 1928)^[11][7]
• Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi

Zobacz też

• prometeizm (polityka)
• Operacja Łom

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
• Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 9, 307, 373.
• Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928, s. 137, 215.
• Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 57, 422.
• Edmund Charaszkiewicz, Referat o zagadnieniu prometejskim – 12 lutego 1940, cz.II
• Edmund Charaszkiewicz, Przebudowa wschodu Europy, Niepodległość, London, 1955, s. 125–67.
• Sergiusz Mikulicz, Prometeizm w polityce II Rzeczypospolitej, Warszawa, Książka i Wiedza, 1971.
• Edmund Charaszkiewicz, Zbiór dokumentów ppłk. Edmunda Charaszkiewicza, opracowanie, wstęp i przypisy Andrzej Grzywacz, Marcin Kwiecień, Grzegorz Mazur (Biblioteka Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, tom 9), Kraków, Księgarnia Akademicka, 2000, ISBN 83-7188-449-4.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Adam Szymanowicz, Działalność Ekspozytury nr 2 Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego wobec ludności mazurskiej w latach trzydziestych XX wieku, Zapiski Historyczne, t. LXXI: 2006, z. 4, s. 55–72.

Linki zewnętrzne

• Archiwum Edmunda Charaszkiewicza w zbiorach Instytutu Piłsudskiego. pilsudski.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-02-14)].