Edmund Fetting

Edmund Fetting
Ilustracja
Edmund Fetting w latach 60.
Imię i nazwisko

Edmund Andrzej Fetting

Data i miejsce urodzenia

10 listopada 1927
Warszawa

Data i miejsce śmierci

30 stycznia 2001
Warszawa

Zawód

aktor, reżyser, piosenkarz

Lata aktywności

1949–2001

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi
Grób Edmunda Fettinga i jego matki na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Edmund Andrzej Fetting (ur. 10 listopada 1927 w Warszawie, zm. 30 stycznia 2001 tamże) – polski aktor i piosenkarz.

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w Warszawie[1] jako syn Stefanii (z Kazimierskich) i Edmunda Teodora Fettinga[2]. Jego rodzina mieszkała w willi na Mokotowie[3], a w czasie okupacji niemieckiej schroniła się na plebanii kościoła pw. św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny w Baranowie (pow. Grodzisk Mazowiecki) u brata matki – proboszcza ks. Jana Kazimierskiego. Tam Fetting, zwany przez kolegów „Dudkiem”, wspólnie z nimi zorganizował amatorski teatrzyk. Fascynował się też jazzem[3]. Dzięki bratu pianiście nauczył się gry na fortepianie i akordeonie. W latach 1947–1948 był współzałożycielem i kierownikiem zespołu jazzowego „Marabut”, z którym występował w warszawskiej siedzibie YMCA przy ul. Marii Konopnickiej 6, gdzie zapowiadał Leopold Tyrmand. Fetting podjął studia aktorskie w warszawskiej PWSA (później PWST). W 1949 przerwał studia, usunięty za brak talentu, jak podaje Encyklopedia teatru polskiego[2]. Aleksander Zelwerowicz, ówczesny rektor uczelni, powiedział mu: „Pan się do teatru nie nadaje, bo pan jest zbyt smutny”[2]. Fetting nie poddał się i nie zraził tą oceną. W 1951 zdał egzamin aktorski eksternistycznie w warszawskiej PWST[2].

Kariera

Był aktorem Teatru Ziemi Opolskiej w Opolu (1949–1952), Teatru im. W. Bogusławskiego w Kaliszu (1952–1953), Teatru im. S. Jaracza w Łodzi (1953–1956) i Teatru Nowego w Łodzi (1956–1957). Przełomem w karierze okazał się angaż do Teatru Wybrzeże w Gdańsku (1957–1960), gdzie pracował z wybitnymi reżyserami, m.in. z Zygmuntem Hübnerem i Andrzejem Wajdą. Zagrał m.in. Raskolnikowa w Zbrodni i karze według Fiodora Dostojewskiego, Polo Pope’a w Kapeluszu pełnym deszczu[4] Michaela Vincente Gazzo i szekspirowskiego Hamleta.

Z Gdańska trafił do Teatru Dramatycznego w Warszawie (1960–1966), który był wówczas jedną z wiodących scen stolicy. Tutaj stworzył kreacje w sztukach współczesnych (Sławomira Mrożka, Friedricha Dürrenmatta, Arthura Millera). Z Warszawą związał się do końca życia, występując kolejno w Teatrze Ateneum (1966–1974), Teatrze Powszechnym (1974–1982), Teatrze Na Woli (1982-1986) i Teatrze Nowym (1987–1988). Gościnnie pojawiał się także na scenach Teatru Współczesnego, Teatru Rozmaitości i Teatru „Komedia”. Z tego okresu pochodzą role Petersa w Niemcach Leona Kruczkowskiego, Hrabiego Henryka w Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego, Fryderyka Chopina w Lecie w Nohant Jarosława Iwaszkiewicza, Pastora Mandersa w Upiorach oraz Doktora Ranka w Domu lalki Henrika Ibsena, a także Porfirego w Zbrodni i karze według Fiodora Dostojewskiego.

Grywał też w spektaklach Teatru Telewizji. Stworzył świetne kreacje m.in. w Wilkach w nocy Tadeusza Rittnera (Morwicz), Skowronku Jeana Anouilha (inkwizytor), Sławie i chwale według Jarosława Iwaszkiewicza (Edgar Szyller), Weselu Figara Pierre’a Beaumarchais’go (hrabia Almaviva), Play Strindberg Friedricha Dürrenmatta (Kurt). Występował też w niezwykle popularnym w latach 60. i 70. telewizyjnym Teatrze Sensacji („Kobra”).

Zagrał w kilkudziesięciu filmach. Wśród najważniejszych kreacji filmowych są m.in. role Józefa Hallera w Śmierci prezydenta Jerzego Kawalerowicza, porucznika Kaplińskiego w Zbrodniarzu i pannie Janusza Nasfetera czy rola tytułowa w filmie Lokis. Rękopis profesora Wittembacha Janusza Majewskiego. Z seriali telewizyjnych warto wymienić role w Wielkiej miłości Balzaka, Czarnych chmurach, Królowej Bonie i Nad Niemnem[5].

Był wykonawcą popularnych piosenek filmowych. Wykonywał piosenkę Ballada o pancernych i utwór „Przed nami Odra” (piosenka 7. kompanii) pochodzące z serialu Czterej pancerni i pies. Słowa utworu napisała Agnieszka Osiecka, muzykę skomponował Adam Walaciński. Piosenka Nim wstanie dzień z filmu Prawo i pięść została stworzona specjalnie dla Edmunda Fettinga: tekst napisała Agnieszka Osiecka, muzykę zaś Krzysztof Komeda.

W latach 60. prowadził w radiu audycję „Radiowe Studio Piosenki”. Chętnie wykonywał ballady Bułata Okudżawy, piosenki Charles’a Aznavoura i utwory Kurta Weilla. Miał ciepły, nastrojowy głos. Widzów i słuchaczy ujmował nie tylko talentem, ale też spokojem, opanowaniem i kulturą osobistą.

W latach 90. ograniczył pracę w filmie z powodu choroby serca.

Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 74-I-28)[6].

Życie prywatne

Był osobą homoseksualną. Żył w nieformalnym związku z młodszym od niego tancerzem, który porzucił go i wyjechał za granicę[2][3].

Odznaczenia

Filmografia

Polski dubbing

Przypisy

  1. ↑ Edmund Fetting. Rotten Tomatoes. [dostęp 2021-12-24]. (ang.).
  2. ↑ a b c d e Paweł Tomczyk: 20 lat temu zmarł Edmund Fetting. Aktor, wykonawca ballady „Nim wstanie dzień”. Polska Agencja Prasowa, 2021-01-30. [dostęp 2022-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-07-19)]. (pol.).
  3. ↑ a b c Agnieszka Niemojewska: Niepowtarzalny głos Edmunda Fettinga. „Rzeczpospolita”, 2020-11-10. [dostęp 2022-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-07-19)]. (pol.).
  4. ↑ Edmund Fetting, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-09].
  5. ↑ Edmund Fetting Filmography. AllMovie. [dostęp 2021-06-04]. (ang.).
  6. ↑ Cmentarz Stare Powązki: STEFANIA FETTING, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-11-02].

Bibliografia

  • Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny. Edycja 2. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1989, s. 274. ISBN 978-83-223-2491-2.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Edmund Fetting.jpg
Edmund Fetting, polski aktor
Nagrobek Edmund Fetting.JPG
Grób Edmunda Fettinga i jego matki