Edmund Graves

Edmund Graves
Ilustracja
porucznik pilot porucznik pilot
Data i miejsce urodzenia

13 marca 1891
Newburyport,
Stany Zjednoczone

Data i miejsce śmierci

22 listopada 1919
Lwów, Polska

Przebieg służby
Lata służby

1917–1919

Siły zbrojne

Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie

Formacja

RAF roundel.svg Royal Flying Corps,
Roundel of Poland (1921–1993).svg Lotnictwo Wojska Polskiego

Jednostki

7 Eskadra Myśliwska

Główne wojny i bitwy

wojna polsko-bolszewicka

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920-1941)

Edmund Pike Graves (ur. 13 marca 1891 w Newburyport, w Massachusetts w USA; zginął 22 listopada 1919 we Lwowie) – Amerykanin, pilot, służył w polskiej 7 eskadrze myśliwskiej, która brała udział w wojnie polsko bolszewickiej. Zaciągnął się jako ochotnik do polskiego wojska w 1919 r. W tym samym roku zginął tragicznie podczas pokazów lotniczych we Lwowie.

Kariera wojskowa

W 1913 roku ukończył studia na Uniwersytecie Harvarda. Zaciągnął się w Kanadzie do brytyjskiego Królewskiego Korpusu Powietrznego (Royal Flying Corps – RFC). Został członkiem kadry nauczycielskiej w Szkole Artylerii Lotniczej w Fort Worth w Teksasie, a w 1918 instruktorem akrobacji lotniczych w Szkole Lotnictwa Specjalnego w Toronto w Kanadzie. W tym samym roku wysłano go do Anglii, nie zdążył jednak wziąć udziału w działaniach wojennych przed ukończeniem I wojny światowej.

Rozczarowany faktem, że nie zdążył wziąć czynnego udziału jako pilot w I wojnie światowej, zgłosił się na ochotnika (oficjalnie dołączył do eskadry 12 października 1919) do formowanej właśnie Eskadry Kościuszkowskiej (7 eskadra myśliwska), aby wziąć udział w wojnie polsko bolszewickiej. Uważany był za pilota o bardzo wysokich kwalifikacjach, ale latającego bardzo ryzykownie. Merian C. Cooper, członek eskadry (późniejszy znany filmowiec) tak opisał go w swojej książce[1]:

... porucznik Graves wzbił się w górę. Pamiętam jak dziś jego wzlot. Rozpędził aeroplan na ziemi do szalonej szybkości, następnie zaczął robić koło. W ten sposób krążąc, zwężał koło, aż dolne skrzydła jego areoplanu prawie dotykały ziemi. Tak zatoczywszy na ziemi koło, - wzbił się w powietrze i zrobił najtrudniejszy i najlepszy popis w sztuce lotniczej, jaki kiedykolwiek widziałem.

Na brawurę, która cechowała Gravesa i niepotrzebne ryzyko jakie związane było z jego akrobacjami zwracali uwagę inni członkowie dywizji, w tym dowódca Cedric Fauntleroy. Sam Cooper napisał w swojej książce: „Był on niezaprzeczalnie najlepszym pilotem z nas wszystkich”.

22 listopada 1919 Lwów obchodził pierwszą rocznicę wyzwolenia. Z tej okazji czterech pilotów Eskadry Kościuszkowskiej uczestniczyło w pokazach lotniczych, które miały uświęcić obchody rocznicowe. Jednym z nich był Edmund Graves. Niestety, podczas wykonywania akrobacji nad miastem na myśliwcu Albatros D.III (Oef) uległ wypadkowi, ponosząc śmierć na miejscu. Tak opisał to Merian Cooper:

Graves krążył nad miastem, popisując się sztukami awiatycznymi, ale krążył zbyt nisko. Gdy znajdował się nad pałacem Potockich, na wysokości dwustu stóp, zrobił dwa karkołomne spiralne kozły, znane w amerykańskiej awiatyce jako "double barrel" (dubeltówka). Jest to jedna z najtrudniejszych sztuk jaką awiator wykonuje w powietrzu. Aeroplan był zbyt słaby do tego rodzaju popisów; prawe skrzydło złamało się i aeroplan runął na ziemię. Graves nigdy nie tracił przytomności umysłu w niebezpieczeństwie. W mgnieniu oka zdążył schwycić jeszcze spadochron i wyskoczyć ze spadającej maszyny. Za nisko jednak był nad ziemią - spadochron nie zdołał się otworzyć i nieszczęsny Graves spadł na głowę, ponosząc śmierć na miejscu.

Pogrzeb porucznika Edmunda Gravesa odbył się z wielkimi honorami 24 listopada. W ostatniej drodze towarzyszyła mu orkiestra honorowa. Trumna spoczywała na kadłubie samolotu pokrytym jodłowymi gałęziami. Kadłub umiejscowiony był na lawecie ciągniętej przez trzy pary koni – do takiego pogrzebu mieli prawo tylko piloci którzy polegli w boju. W kondukcie pogrzebowym wzięło udział tysiące ludzi. Na czele orszaku maszerowała kompania żołnierzy armii generała Hallera. Było także wielu przedstawicieli III Grupy Lotniczej, Korpusu Oficerskiego, Misji Francuskiej i Batalionu Wartowniczego. Nad orszakiem krążył samolot pilotowany przez polskiego lotnika Franza Petera (Austriaka)[2].

Porucznik Edmund Pike Graves został pochowany na cmentarzu Orląt Lwowskich. Do dzisiaj pod kamienną płytą z wykutymi na niej nazwiskami jego ciało spoczywa wraz z dwoma innymi członkami Eskadry Kościuszkowskiej: kapitanem Arthur H. Kelly i porucznikiem G. Mac Callum.

Pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Walecznych nr 18807[3].

Bibliografia

  • Robert F.Karolevitz, Ros S. Fenn „Dług honorowy. Amerykańscy piloci Eskadry Myśliwskiej im. Kościuszki w wojnie polsko-bolszewickiej 1919–1920. Zapomniani bohaterowie”.
  • Merian C.Cooper „Faunt-Le-Roy i jego eskadra w Polsce”. Polskie wydanie dołączone do [1].

Przypisy

  1. "Faunt-Le-Roy i jego eskadra w Polsce"
  2. Tomasz Goworek, Pierwsze samoloty myśliwskie lotnictwa polskiego, Warszawa: SIGMA-NOT, 1991, s. 28, ISBN 83-85001-46-8, OCLC 751325702.
  3. Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1586 z 30 kwietnia 1921 r. Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 20, poz. 788

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
RAF roundel.svg
Royal Air Force Roundel
Roundel of Poland (1921-1993).svg
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
Roundel of Poland (1921–1993).svg
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
POL Krzyż Walecznych (1920) BAR.svg
Baretka: Krzyż Walecznych (1920).
Edmund Pike Graves.png
Edmund Pike Graves (March 13, 1891 – November 22, 1919) an American aviator, and a Canadian Royal Flying Corps and Polish Air Force officer.
Naramiennik Podporucznik lotn.svg
Naramiennik podporucznika Sił Powietrznych RP (obecnie).
Naramiennik porucznika polskiego lotnictwa wojskowego (II Wojna Światowa).