Edmund Hillary

Edmund Percival Hillary
Ilustracja
Sir Edmund Percival Hillary
Data i miejsce urodzenia

20 lipca 1919
Auckland

Data i miejsce śmierci

11 stycznia 2008
Auckland

Przyczyna śmierci

niewydolność serca

Miejsce spoczynku

Hauraki

Zawód, zajęcie

pszczelarz

Narodowość

nowozelandzka

Edukacja

Auckland Grammar School

Rodzice

Percival Augustus,
Gertrude z d. Clark

Małżeństwo

1. Louise Mary Rose
2. June Mulgrew

Dzieci

Peter, Sarah, Belinda

podpis
Odznaczenia
Order Nowej Zelandii Order Podwiązki (Wielka Brytania) Rycerz Komandor Orderu Imperium Brytyjskiego Medal Koronacyjny Królowej Elżbiety II Medal Polarny (Wielka Brytania) Krzyż Komandorski Orderu Zasługi RP Order Padma Vibhushan (Indie)

Sir Edmund Percival Hillary (ur. 20 lipca 1919 w Auckland, zm. 11 stycznia 2008 tamże[1]) – nowozelandzki himalaista i polarnik, z zawodu pszczelarz.

Życiorys

Edmund Hillary (ok. 1953)
Herb
Sir Edmunda

W latach 1951–1952 uczestnik trzech wypraw himalajskich. 29 maja 1953 zdobył wraz z Szerpą Tenzingiem Norgayem, jako pierwsi w historii, szczyt Mount Everest (8848 m)

Do historii przeszły jego słowa wypowiedziane po zejściu ze szczytu Everestu: „W końcu załatwiliśmy skurczybyka” (We finally knocked the bastard off). Nie przypuszczał nawet, że za pośrednictwem BBC usłyszał je cały świat.

Za wyczyn został uhonorowany przez królową angielską Elżbietę II tytułem szlacheckim, natomiast Nowa Zelandia umieściła podobiznę Hillary'ego na pięciodolarowym banknocie, czyniąc go pierwszą osobą, która znalazła się na banknocie za życia.

W latach 1954–1967 kierował wyprawami nowozelandzkimi w Himalaje i na Antarktydę. W trakcie ekspedycji zorganizowanej w ramach Międzynarodowego Roku Geofizycznego (1955–1958) założył bazę Scotta na Wyspie Rossa i przygotowując trasę wyprawy transantarktycznej Viviana Fuchsa dotarł 4 stycznia 1958 do bieguna południowego[2]. Następnie dołączył do nowozelandzkiej służby dyplomatycznej, którą pełnił do 1989.

W 1960 założył fundusz powierniczy – Himalayan Trust, który prowadzi akcje pomocy dla Szerpów. Dzięki działalności funduszu w himalajskich wioskach wybudowano dla Szerpów 27 szkół, 2 szpitale, 12 ośrodków zdrowia, mosty, wodociągi, a nawet małe lotniska.

Został honorowym obywatelem Nepalu. Tam też w katastrofie lotniczej zginęły jego pierwsza żona Louise i córka Belinda.

Podczas wizyty w Polsce 17 czerwca 2004 został odznaczony przez Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej w uznaniu wybitnych zasług dla światowego himalaizmu oraz za działalność charytatywną.

Edmund Hillary jest autorem książek, m.in. The Ascent of Everest, High Adventure (1955), Schoolhouse in the Clouds (1965), autobiografii Nothing Venture, Nothing Win (1975), From the Ocean to the Sky (1979).

Zmarł wskutek niewydolności serca, w piątek 11 stycznia 2008, ok. godz. 9:00 czasu nowozelandzkiego, w szpitalu w Auckland. Informacja o jego śmierci została podana publicznie przez premier Nowej Zelandii Helen Clark ok. godz. 11:20.

Jego podobizna znajduje się na banknocie o nominale 5 dolarów nowozelandzkich.

Przypisy

  1. Sir Edmund Hillary, my.christchurchcitylibraries.com [dostęp 2021-01-19] (ang.).
  2. Vivian Fuchs, Edmund Hillary: Na przełaj przez Antarktydę. Warszawa: Książka i Wiedza, 1959.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Order of the Garter UK ribbon.png
Autor: Image sourced from 'Medals of the World' website: http://www.medals.org.uk/index.htm, Licencja: CC BY-SA 2.5
Ribbon of the Order of the Garter
Order BritEmp (civil) rib.PNG
Baretka Orderu Imperium Brytyjskiego (cywilnego; od 1936).
Polar Medal (UK) ribbon.png
Polar Medal (UK) ribbon Image sourced from 'Medals of the World' website: http://www.medals.org.uk/index.htm Permission given by Megan Robertson to User:PalawanOz on 22 Apr 2007 for the use of this image in Wikipedia articles
Order of New Zealand ribbon.png
Autor: Oryginalnym przesyłającym był PalawanOz z angielskiej Wikipedii, Licencja: CC BY-SA 2.5
en:Order of New Zealand ribbon Image sourced from 'Medals of the World' website: [1] Permission given by Megan Robertson to en:User:PalawanOz on en:22 Aprilen:2007 for the use of this image in Wikipedia articles
IND Padma Vibhushan BAR.png
Baretka Ordereu Padma Vibhushan
Edmund Hillary Signature.svg
Autor: Edmund Hillary, Licencja: CC0
The signature of Edmund Hillary. Vectorized by Vwanweb
Edmundhillarycropped.jpg
Autor: Oryginalnym przesyłającym był Andeggs z angielskiej Wikipedii, Licencja: CC BY-SA 2.0
Graeme Mulholland uploaded this 2006-01-28 photo of Sir Edmund Hillary on Flickr and gave permission for it to be used under this license.
A Flickr email from the photographer (Graeme Mulholland) to me on 3rd March 2007 ran "Hi there, Feel free to take and crop the photo of tiffany and Sir Edmund Hillary. Thanks for asking before just ripping it off! I may have a slightly higher res copy if thats not big enough. Just let me know. Cheers". Andeggs (talk) 13:59, 16 January 2008 (UTC)
Graeme Mulholland (the photographer) has now kindly updated this photo on Flickr to Creative Commons Share-Alike Generic. This should mean there is no need to delete it.
The only thing required to bring the photo up to its license is a credit to Graeme Mulholland underneath the photo.
I took this photo and gave permission for it to be released for use on Wikipedia. I can be contacted on graeme.mulholland@gmail.com if further verification is required.
POL Order Zaslugi RP kl3 BAR.svg
Autor: KarlHeintz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Baretka Krzyża Komandorskiego Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej
Edmund Hillary, c. 1953, autograph removed.jpg
 

Head and shoulders portrait of Edmund Percival Hillary circa 1953. Taken by an unidentified photographer.

Autograph on original print, "E.P. Hillary", removed by TimofKingsland. Scratch mark below Hillary's right temple also removed.

Note on back of file print reads: "Neg donated by John Pascoe".
UK Queen EII Coronation Medal ribbon.svg
Baretka brytyjskiego Medalu z okazji Koronacji Elżbiety II.