Edmund Malinowski (genetyk)

Edmund Malinowski

Data i miejsce urodzenia	4 października 1885 Dobrzyń nad Wisłą
Data i miejsce śmierci	4 listopada 1979 Warszawa
profesor nauk przyrodniczych
Specjalność: botanika
Alma Mater	Uniwersytet Genewski
Doktorat	1909 Uniwersytet Genewski
Profesura	1919
Polska Akademia Nauk
Status	członek rzeczywisty
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet Jagielloński Politechnika Warszawska Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Odznaczenia

Grób Edmunda Malinowskiego na warszawskim Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Edmund Malinowski (ur. 4 października 1885 w Dobrzyniu nad Wisłą, zm. 4 listopada 1979 w Warszawie) – polski botanik i genetyk.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Maksymiliana, nauczyciela, posła na sejm i senatora. Ukończył szkołę realną w Warszawie (1905) i studia botaniczne na uniwersytecie w Genewie (1909), gdzie uzyskał tytuł doktora w zakresie ewolucyjnej systematyki roślin. Po studiach pracował jako asystent na Uniwersytecie Jagiellońskim (1909–1910), nauczyciel i instruktor w Krajowej Szkole Ogrodniczej we Lwowie (1910–1911), a w latach 1911–1918 wykładał genetykę i botanikę na Wydziale Przyrodniczym Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie^[1]. W latach 1913–1914 odbył studia uzupełniające w Hochschule für Bodenkultur w Wiedniu oraz John Innes Horticultural Institution w Londynie. Odbył także staż w Akademii Rolniczej w Dublanach. Od 1915 zaczął zajmować się genetyką, prowadząc stację doświadczalną w Morach pod Warszawą. W latach 1915–1918 docent na Politechnice Warszawskiej. Od 1919 profesor Uniwersytetu w Poznaniu. Od 1919 prowadził zakład doświadczalny w Skierniewicach. Od 1920 profesor genetyki i hodowli roślin w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Od 1929 członek Polskiej Akademii Umiejętności. Od 1930 Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.

W 1952 r. został członkiem korespondentem, a w 1957 r. członkiem rzeczywistym PAN^[2].

W 1955 otrzymał Nagrodę Państwową II stopnia za prace nad heterozją. Zostały mu nadane doktoraty honoris causa Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu (1960) i SGGW w Warszawie (1966).

Jest autorem pionierskich prac na temat konkurencji porostów naskalnych (1911, 1912) oraz wielu publikacji z zakresu genetyki roślin, dotyczących m.in. mieszańców pszenicy, heterozji, chorób wirusowych ziemniaka. Prace dotyczące heterozji wykazały dziedziczność nie tylko u roślin obcopylnych, ale także u samopylnych. Wykazał powstawanie mutacji u petunii i fasoli.

W wyniku badań nad mutacjami i wielokrotnym allelomorfizmem (allele) u petunii sformułował koncepcję współdziałania genów strukturalnych i regulatorowych, które warunkują m.in. typ wzrostu rośliny.

Został pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera B37-1-4)^[3].

Ordery i odznaczenia

• Order Sztandaru Pracy I klasy (1959)
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1938)^[4]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (20 września 1951)^[5]
• Medal im. M. Kopernika PAN (1973)

Wybrane publikacje

Prace naukowe

• „Świat roślin” (1912),
• „Mieszańce pszenic” (1914),
• „Studia nad mieszańcami pszenicy” (1919),
• „Analiza genetyczna kształtów nasion u fasoli” (1921),
• „Problemat heterozji w świetle doświadczeń nad mieszańcami fasoli” (1924),
• „Morfologia roślin” (1965).

Podręczniki

• „Dziedziczność i zmienność” (1927),
• „Anatomia roślin” (wydanie 1. – 1938, wydanie 9. – 1981),
• „Genetyka” (wydanie 1. – 1958, wydanie 5. – (1978).

Bibliografia

• Wielka Encyklopedia Powszechna PWN (1962-(1969))
• Encyklopedia Popularna PWN (wyd. 2006)

Przypisy