Edmund Wasilewski

Edmund Wasilewski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

16 listopada 1814
Rogoźno w Lubelskiem

Data i miejsce śmierci

14 listopada 1846
Kraków

Tablica pamiątkowa na ścianie kamienicy w której mieszkał Edmund Wasilewski

Edmund Wasilewski (ur. 16 listopada 1814 w Rogoźnie w Lubelskiem, zm. 14 listopada 1846 w Krakowie) – polski poeta, nauczyciel, piewca Krakowa. Znany jako poeta Wolnego Miasta Krakowa, uznawany za najwybitniejszego krakowskiego poetę przed Stanisławem Wyspiańskim.

Życiorys

Edmund Wasilewski był synem zubożałego szlachcica. Od lat dziecięcych związany z Krakowem, gdzie mieszkał od 1815 roku. Skończył trzy klasy Gimnazjum św. Anny. Wcześnie rozpoczął pracę zarobkową jako bibliotekarz u margrabiów Wielopolskich w pałacu w Książu Wielkim. W latach późniejszych był prywatnym nauczycielem w różnych krakowskich domach. Pod koniec życia mieszkał na Placu Dominikańskim 6[1]. Był członkiem Stowarzyszenia Ludu Polskiego[2].
Edmund Wasilewski został pochowany na Cmentarzu Rakowickim (pas 12, rząd wsch.). W 1860 roku na jego grobie odsłonięto pierwszy na krakowskim cmentarzu pomnik wzniesiony ze składek. Zaprojektował go Feliks Księżarski, wykonał Edward Stehlik[3].

Twórczość

Cała jego twórczość ściśle dotyczy miasta Krakowa. Swoje wiersze z elementami folkloru oraz akcentami patriotycznymi i rewolucyjnymi[2] publikował od 1837 roku w „Tygodniku Literackim” i innych krakowskich czasopismach[1]. W 1840 sławę przyniósł mu poemat Krakowiaki złożony z luźno powiązanych fragmentów w postaci przyśpiewek ludowych związanych z Krakowem oraz podania o Lajkoniku. Utwór uznawany jest za jedną z najwybitniejszych XIX-wiecznych stylizacji ludowych. Poemat został opublikowany w „Tygodniku Literackim”. Z Krakowem, a zwłaszcza Wawelem, związane były też jego utwory Katedra na Wawelu (1841) i Dzwon Wawelski (1841). Do wielu utworów Edmunda Wasilewskiego muzykę skomponował Stanisław Moniuszko i pieśni te zyskały popularność ze względu na patriotyczny charakter m.in.Pieśń żeglarzów, Hymn orłów, Krakowiaczek[2]. Był także autorem utworów satyrycznych opisujących ówczesne stosunki w Krakowie[1][2] m.in. Visum et repertum zmarłej Rzplitej Krakowskiej r. 1839, krążącej w odpisach.[4].

Upamiętnienie

Grób Edmunda Wasilewskiego na Cmentarzu Rakowickim

Przypisy

  1. a b c Teresa Stanisławska, Jan Adamczewski: Kraków ulica imienia. Kraków: Oficyna Wydawnicza „BIK”, 2000, ISBN 83-87023-08-6
  2. a b c d Nowa encyklopedia PWN. T. 6. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, ISBN 83-01-11969-1
  3. Karolina Grodziska: Generalny-powszechny-krakowski. Cmentarz Rakowicki w świadomości krakowian w latach 1803-2003. W: 200 lat Cmentarza Rakowickiego. Kraków: Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, 2005, s. 7-61. ISBN 83-89131-02-1.
  4. Kronika Krakowa. Warszawa: Kronika Marian B. Michalik, 1996, ISBN 83-86079-07-X

Bibliografia

  • Encyklopedia Krakowa. Warszawa-Kraków: PWN, 2000. ISBN 83-01-13325-2.
  • Alina Witkowska, Ryszard Przybylski: Romantyzm. Wyd. VIII - 3 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 466, 676, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13848-6.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

WasilewskiEdmund.jpg
Edmund Wasilewski (1814-1846) – polski poeta
TablicaPamiątkowaEdmundaWasilewskiego-UlicaDominikańska-POL, Kraków.jpg
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY-SA 3.0
Tablica pamiątkowa Edmunda Wasilewskiego, ul. Dominikańska, Kraków.
Grób Edmunda Wasilewskiego.jpg
Autor: Kordiann, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Edmunda Wasilewskiego na Cmentarzu Rakowickim