Edmund White

Edmund White

Edmund Valentine White III (ur. 13 stycznia 1940 w Cincinnati) – amerykański powieściopisarz, dramatopisarz, nowelista i krytyk literacki.

Uchodzi za jednego z najwybitniejszych pisarzy amerykańskich przedstawiających problematykę homoseksualizmu. Na język polski prozę Edmunda White’a tłumaczyli Jerzy Jarniewicz^[1], Jacek Dehnel, Piotr Tarczyński^[2], Andrzej Sosnowski i Szymon Żuchowski^[3]. Jest zdeklarowanym gejem^[4][5].

Studiował na Uniwersytecie Michigan (w Ann Arbor). W latach 1962–1979 pracował dla tygodnika „Time”. Wykładał na Uniwersytecie Johnsa Hopkinsa (w Baltimore), a następnie w latach 1981–1983 na Uniwersytecie Columbia (w Nowym Jorku). Na Uniwersytecie Yale’a i Uniwersytecie w Princeton prowadził zajęcia z pisania kreatywnego. W latach 1983–1990 mieszkał Paryżu, nadal wykładając na amerykańskich uczelniach. Jest członkiem wielu stowarzyszeń literackich^[1].

Twórczość

Wśród wcześniejszych utworów White’a znajdują wyrafinowane poetyckie powieści nie poruszające tematyki homoseksualnej w sposób tak wyrazisty jak późniejsze dzieła: debiutancka powieść Zapominanie Eleny (przekład polski: Andrzej Sosnowski i Szymon Żuchowski) oraz Nocturnes for the King of Naples (1978, Nokturny dla króla Neapolu)^[1].

Znaczący rozgłos przyniosła mu powieść A Boy’s Own Story (1982, Spowiedź chłopca)^[6] ukazująca dzieciństwo i wczesną młodość chłopaka, który odkrywa swą seksualną odmienność na tle represyjnego klimatu Ameryki lat 50. Homoseksualizm bohatera rodzice uważają za chorobę, co usiłuje on pogodzić z normalną edukacją i życiem rodzinnym. Bardzo osobista i intymna narracja książki, z przewrotnym zakończeniem porównywanym przez krytyków do najlepszych powieści Geneta i Gombrowicza^[1].

Powieść stanowi pierwszą część autobiograficznej trylogii, której kolejna, The Beautiful Room is Empty (Piękny pokój jest pusty), ukazała się pięć lat później. Jej bohater, tradycyjnie wychowany młodzieniec ukazany w kontekście społeczno-środowiskowym, zmaga się z akceptacją własnej orientacji seksualnej. Tło ostatnich kart powieści stanowią sceny nowojorskich zamieszek ulicznych na Christopher Street latem 1969, które stały się pierwszym aktem gay liberation movement^[1]. Trzecia część The Farewell Symphony (1997) jest obrazem dwudziestu lat dorosłości bohatera do początku lat 90.

White jest współautorem wydanego w 1977 opracowania The Joy of Gay Sex (Radość gejowskiego seksu). Wśród jego publikacji znajdują się nowele poruszających problematykę AIDS oraz liczne artykułów i szkice o tematyce gejowskiej, w tym również wydana w 1980 praca pt. States of Desire: Travels in Gay America (Stany pożądania. Podróże po gejowskiej Ameryce)^[1].

Spod pióra White’a wyszły również trzy biografie pisarzy homoseksualistów. W 1993 ukazało się, będące owocem siedmioletniej pracy, 700-stronicowe opracowanie życiorysu Jeana Geneta (Genet: A Biography), wydane niemal równocześnie w Anglii, Ameryce i Francji^[1] Uchodące za najdonioślejsze dzieło krytyczne o tym pisarzu. W 1998 ukazała się biografia Marcel Proust, a w 2008 Rimbaud: The Double Life of a Rebel.

Przypisy

Bibliografia

• „Literatura na Świecie” – numer 03/1997 (308) poświęcony twórczości Edmunda White’a