Eduard Zeller

Eduard Zeller
Data i miejsce urodzenia	22 stycznia 1814 Kleinbottwar
Data i miejsce śmierci	19 marca 1908 Stuttgart
Zawód, zajęcie	teolog, filozof

Eduard Zeller (ur. 22 stycznia 1814 w Kleinbottwar, zm. 19 marca 1908 w Stuttgarcie) − niemiecki teolog i filozof.

Życie

W 1832 ukończył studium teologiczne w Maulbronn, a następnie udał się na studia z teologii i filozofii na Uniwersytecie w Tybindze, które ukończył w 1836. Pracował jako privatdozent w Tybindze (1840), jako profesor teologii na Uniwersytecie Berneńskim (1847-1849) i Marburgu (1849-1862). W latach 1862-1872 był profesorem filozofii na Uniwersytecie w Heidelbergu, a w latach 1872-1895 w Berlinie^[1].

Teologia i filozofia

Jako teolog, należał do młodszej szkoły tybińskiej i zakładał jej pismo Theologischen Jahrbücher (1842-1857)^[1].

W zakresie filozofii, początkowo był zwolennikiem Hegla, a następnie zwrócił się ku filozofii Kanta. Jest ważną postacią dla powstania neokantyzmu. 22 października 1862 otworzył swoje wykłady na Uniwersytecie w Heidelbergu wykładem Über Bedeutung und Aufgabe der Erkenntniss-Theorie, który wkrótce opublikowano. Jako pierwszy używał tu pojęcia teoria poznania (Erkenntnisstheorie, początkowo zapisywane jako Erkenntniss-Theorie), na oznaczenie dyscypliny badającej podstawy metodologiczne i epistemologiczne filozofii i nauki. Wykład skrytykowany został przez Karla Micheleta, który określił Zellera mianem neokantyzsty. Zeller zaliczany jest do grona wczesnych neokantystów, lub filozofów zapowiadających ten nurt^[2].

Zeller jest znany również ze swoich prac z zakresu historii filozofii.

Dzieła

• Platonische Studien, 1839,
• Die Philosophie der Griechen. Eine Untersuchung über Charakter, Gang und Hauptmomente ihrer Entwicklung, 1844–1852,
• Geschichte der christlichen Kirche. Uebersichtlich dargestellt, 1848,
• Die Philosophie der Griechen in ihrer geschichtlichen Entwicklung, 1856–1868; Leipzig: R. Reisland 3. A. 1876–1882,
• Die Apostelgeschichte kritisch untersucht, 1854,
• Über Bedeutung und Aufgabe der Erkenntniss-Theorie. Ein akademischer Vortrag. Groos, Heidelberg 1862,
• Vorträge und Abhandlungen, 1865–1884; Leipzig: R. Reisland,
• Religion und Philosophie bei den Römern, 1866,
• Staat und Kirche. Vorlesungen an der Universität zu Berlin gehalten, 1873.
• Geschichte der deutschen Philosophie seit Leibniz (= Geschichte der Wissenschaften in Deutschland, Bd. 13), 1873,
• Grundriss der Geschichte der griechischen Philosophie, 1883,
• Über die Gründe unseres Glaubens an die Realität der Außenwelt, 1884,
• Friedrich der Große als Philosoph, 1886,

Przypisy

Bibliografia

• Andrzej J.A.J. Noras Andrzej J.A.J., Historia neokantyzmu, Katowice 2012 .
• MatthiasM. Gatzemeier MatthiasM., Zeller, Eduard, [w:] JürgenJ. Mittelstraß (red.), Enzyklopädie Philosophie und Wissenschaftstheorie, t. 4, Stuttgart - Weimar: J.B. Metzler, 1996, s. 834-835 .