Edward Czech (lekarz)

Edward Czech

Piotr

Edward Czech (1933)
Data i miejsce urodzenia	4 czerwca 1914 Zagórz
Data i miejsce śmierci	30 listopada 1984 Sanok
Miejsce spoczynku	Cmentarz Centralny w Sanoku
Zawód, zajęcie	lekarz
Narodowość	polska
Tytuł naukowy	doktor
Alma Mater	Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie
Małżeństwo	Jadwiga
Dzieci	Wojciech, Ewa
Odznaczenia

Edward Czech ps. „Piotr” (ur. 4 czerwca 1914 w Zagórzu, zm. 30 listopada 1984 w Sanoku) – polski lekarz rentgenolog z tytułem doktora, podczas II wojny światowej działacz konspiracji, żołnierz ZWZ-POZ-AK.

Życiorys

Urodził się 4 czerwca 1914 w Zagórzu^[1][2][3][4]. Był synem Władysława i Janiny z domu Cap^[2]. 20 czerwca 1933 zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Zygmunt Bezucha, Mieczysław Przystasz, Stefan Stefański, Mieczysław Suwała)^[5][1][6]. Został absolwentem studiów na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, uzyskując tytuł naukowy doktora. Został lekarzem radiologiem^[7]. Przed 1939 pracował w służbie zdrowia w Sanoku^[8]. Zamieszkiwał w rodzinnym Zagórzu^[9].

W Zagórzu podczas okupacji niemieckiej zaangażował się w działalność konspiracyjną^[9]. Uczestniczył w przeprowadzaniu osób zamierzających przekroczyć zieloną granicę w stronę Węgier (doprowadzał osoby do Poraża)^[9]. Do zorganizowanej działalności podziemnej przystąpił za sprawą znajomego, Alojzego Bełzy ps. „Alik”^[9]. Na przełomie 1939/1940 wstąpił do Polskiej Organizacji Zbrojnej i był członkiem Komendy Obwodu Sanok POZ, a na przełomie 1940/1941 został szefem służby zdrowia w strukturach POZ, działających w Zagórzu i okolicach^[10][9]. W 1942 wstąpił do Związku Walki Zbrojnej, później do Armii Krajowej^[9]. Funkcjonował pod pseudonimem „Piotr”^[11][12]. Do jego zadań należało gromadzenie lekarstw i środków sanitarnych oraz leczenie członków konspiracji^[9]. Był organizatorem służby sanitarnej w placówce AK Zagórz^[13]. W ramach przygotowań do akcji „Burza” przygotowywał drużynę sanitarną w połowie 1943 w Zagórzu]^[14]. We wrześniu 1943 podjął pracę jako lekarz gminny i lekarz Ubezpieczalni Spółdzielni w podsanockim Bukowsku^[9]. Tam także współpracował z ruchem oporu oraz zorganizował w budynku mleczarni prowizoryczny szpital polowy dla rannych, np. partyzantów^[9]. W swojej działalności wydawał zaświadczenia lekarskie skutkujące opóźnieniem skierowania przez Niemców na roboty przymusowe w III Rzeszy^[15]. W 1944 udzielał pomocy medycznej, sanitarnej i żywnościowej żołnierzom Oddziału Partyzanckiego 23 „Południe”^[16][9].

Po wojnie przebywał w Żarach^[4]. W połowie kwietnia 1955 wraz z rodziną powrócił do Sanoka^[4]. Pracował w szpitalu przy ulicy Stanisława Konarskiego w Sanoku, przy którym kierował pracownią radiologiczną. Zdobył pierwszy i drugi stopień specjalizacji z radiologii. W 1965 został wybrany radnym Powiatowej Rady Narodowej^[17], pełnił funkcje dyrektora Wydziału Zdrowia i Opieki Społecznej w PRN^[7], zastępcy dyrektora Zespołu Opieki Zdrowotnej (ZOZ) w Sanoku, kierownika działu opieki specjalistycznej. Zwalczał gruźlicę^[18]. Był działaczem Polskiego Towarzystwa Lekarskiego^[13]. Był współtwórcą i sekretarzem powołanego w 1955 zarządu Koła PTL w Sanoku^[18][7]. Został przewodniczącym zarządu powiatowego Polskiego Czerwonego Krzyża, współzałożycielem Kasy Wzajemnej Pomocy.

Zamieszkiwał przy ulicy Bartosza Głowackiego 1 w Sanoku^[19] (w przeszłości w domu zamieszkiwała rodzina prokuratora Władysława Dukieta, w tym jego syn Mieczysław Dukiet, późniejszy lekarz). Jego żoną została Jadwiga z domu Porębska^[2] (1916-1986), z którą miał córkę Ewę (lekarz dermatolog) i syna Wojciecha (1947-2010), który został lekarzem neurologiem^[18][7][20].

Grobowiec rodziny Czechów w Sanoku

Edward Czech zmarł 30 listopada 1984 w Sanoku^[2][18]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Jana Matejki w Sanoku 3 grudnia 1984^[2][21].

Odznaczenia

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1984)^[22][18]
• Złoty Krzyż Zasługi (1977)^[23][24]
• Medal 30-lecia Polski Ludowej
• Odznaka „Zasłużonemu Polskie Towarzystwo Lekarskie”^[18]
• Odznaczenia resortowe i regionalne
• „Jubileuszowy Adres” (1984)^[25]

Przypisy

Bibliografia

• Henryk Czerwiński. Zmarł Edward Czech. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 2, Nr 36 (327) z 20-31 grudnia 1984. Sanocka Fabryka Autobusów. 
• Edward Czech: Relacja o mojej działalności konspiracyjnej – Edward Czech. W: Andrzej Brygidyn, Magdalena Brygidyn-Paszkiewicz: Wspomnienia i relacje żołnierzy Sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: 2012, s. 282-285. ISBN 978-83-903080-5-0.