Edward Lipiński

Edward Lipiński
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

18 października 1888
Nowe Miasto, Królestwo Polskie

Data i miejsce śmierci

13 lipca 1986
Warszawa, Polska

Zawód, zajęcie

ekonomista

Narodowość

polska

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy I klasy Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Odznaka Nagrody Państwowej – awers Odznaka Nagrody Państwowej – awers

Edward Lipiński (ur. 18 października 1888 w Nowym Mieście nad Pilicą, zm. 13 lipca 1986 w Warszawie) – polski ekonomista, działacz społeczny i uczestnik opozycji w PRL, współzałożyciel Komitetu Obrony Robotników i Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR”[1].

Był synem Jana, cukiernika, i Teodory z Klimkiewiczów.

Zajmował się teorią koniunktur oraz historią polskiej myśli ekonomicznej, opisał teorię równowag cząstkowych.

Działalność polityczna i społeczna

Socjalista związany z PPS-Lewicą (1906–1918) w 1946 wstąpił do PPS, a po zjednoczeniu z PPR był członkiem PZPR do 1975 roku. W latach 1956–1959 należał do Klubu Krzywego Koła, a od 1956 do 1962 był wiceprzewodniczącym Rady Ekonomicznej przy Prezesie Rady Ministrów. Sygnatariusz Listu 34, Memoriału 59 i Listu 14 oraz listu do The Times, zawierającego stwierdzenie, że w Polsce nie było represji i dyskredytującego Radio Wolna Europa. Jeden z założycieli KOR. Członek założyciel niezależnego Towarzystwa Kursów Naukowych. Członek Komisji Helsińskiej. W czasie zjazdu NSZZ „Solidarność” (1980) w swoim wystąpieniu ogłosił zakończenie działalności KOR.

Edward Lipiński sam siebie określał socjalistą utopijnym. Ludwik Hass wymieniał go jako członka loży masońskiej w Warszawie o nazwie „Kopernik”.

Działalność zawodowa

Grób profesorów Edwarda i Jana Lipińskich na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

W 1928 r. założył Instytut Badania Koniunktur Gospodarczych i Cen, którym kierował do 1939 r. Od 1929 r. profesor zwyczajny Szkoły Głównej Handlowej i redaktor naczelny „Ekonomisty”. W czasie okupacji niemieckiej (1939–1945) brał udział w tajnym nauczaniu ekonomii i współpracował z Departamentem Pracy Delegatury Rządu Londyńskiego i Biurem Studiów Armii Krajowej. Prezes Banku Gospodarstwa Krajowego w latach 1946–1948[2]. Kierował Instytutem Gospodarki Narodowej w latach 1945–1949. Twórca Szkoły Głównej Planowania i Statystyki i jej profesor od 1949. Od 1949 r. także pracownik Uniwersytetu Warszawskiego (profesor na Wydziale Prawa i Administracji UW w latach 1949–1953). Założyciel Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego i jego prezes w latach 1945–1965. Był członkiem: Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Polskiej Akademii Nauk, francuskiej Akademii Nauk Moralnych i Politycznych (fr. Academie des sciences Morales et Politique), Międzynarodowego Instytutu Statystycznego, członkiem-korespondentem British Academy i honorowym prezesem Międzynarodowej Asocjacji Nauk Ekonomicznych (fr. Assotiation Francaisee des Sciences Economique).

Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera a-2-12)[3].

Był pierwszym doktorem honoris causa Szkoły Głównej Planowania i Statystyki, także doktorem honoris causa Uniwersytetu w Nowym Jorku.

Za osiągnięcia naukowe uhonorowany Nagrodą Państwową:

  • II stopnia (1955)
  • I stopnia (1970)

Laureat nagród:

Ordery i odznaczenia

Ważniejsze publikacje

  • Inspekcja pracy, Warszawa 1916
  • Poglądy ekonomiczne Mikołaja Kopernika, Warszawa 1955
  • Studia nad historią polskiej myśli ekonomicznej, Warszawa 1956
  • Merkantylizm i początki szkoły klasycznej, Warszawa 1958
  • De Copernic à Stanislas Leszczyński. La pensée économ. et démograph. en Pologne, Paris 1961
  • Teoria ekonomii i aktualne zagadnienia gospodarcze, Warszawa 1961
  • Historia powszechnej myśli ekonomicznej do roku 1870, Warszawa 1968
  • Karol Marks i zagadnienia współczesności, Warszawa 1969
  • Historia polskiej myśli społeczno-ekonomicznej, Wrocław 1975
  • Problemy, pytania, wątpliwości. Z warsztatu ekonomisty, Warszawa 1981

Był encyklopedystą. Został wymieniony w gronie edytorów trzytomowej Podręcznej encyklopedii handlowej wydanej w 1931 w Poznaniu[6].

Przypisy

  1. ↑ Kryptonim „Gracze”. Służba Bezpieczeństwa wobec Komitetu Obrony robotników i Komitetu Samoobrony społecznej „KOR” 1976–1981, wybór, wstęp i opracowanie Łukasz Kamiński i Grzegorz Waligóra, Warszawa 2010, s. 53.
  2. ↑ Poczet Prezesów BGK od 1924 r., BGK [dostęp 2022-11-16] (pol.).
  3. ↑ Cmentarz Stare Powązki: Janina Lipińska, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-12-19].
  4. ↑ M.P. z 1951 r. nr 74, poz. 1007 „za wybitną działalność naukową”.
  5. ↑ M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 277 „za zasługi w służbie państwowej na polu ekonomicznem”.
  6. ↑ Maciejewski 1931 ↓.

Bibliografia

  • Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powszechna Wydawnictwa Gutenberg Print, Warszawa 2001, t. 36/14. ISBN 83-87697-00-1 ISBN 83-87697-62-1.
  • Adam Bosiacki, Edward Lipiński, [w:] Profesorowie Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego 1808–2008, praca zbiorowa pod red. Grażyny Bałtruszajtys, Warszawa 2008, s. 232–234.
  • Maciejewski Franciszek: Podręczna encyklopedia handlowa, T. 1 (A–Ko). Poznań: Nakł. Poznańskiej Sp. Wyd., Izba Przemysłowo Handlowa, 1931.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

POL Order Sztandaru Pracy 1 klasy BAR.svg
Baretka: Order Sztandaru Pracy I klasy
Odznaka Nagrody Państwowej – awers.jpg
Odznaka Nagrody Państwowej – awers
Edward Lipiński 1-N-342.jpg
Edward Lipiński – ekonomista, profesor Szkoły Głównej Handlowej, dyrektor Instytutu Badań Koniunktur Gospodarczych i Cen.
Grób profesorów Edwarda i Jana Lipińskich.jpg
Autor: Kordiann, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób profesorów Edwarda i Jana Lipińskich na Starych Powązkach