Edward Lubowski

Edward Lubowski
Krut-Bolej
Ilustracja
Zdjęcie Lubowskiego z około 1890 roku.
Data i miejsce urodzenia19 marca 1837
Kraków
Data i miejsce śmierci17 maja 1923
Warszawa
Narodowośćpolska
Językpolski
Alma MaterUniwersytet Jagielloński
Dziedzina sztukikomedie, farsy, dramat, tłumaczenia
Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Edward Lubowski, znany pod pseudonimem Krut-Bolej (ur. 19 marca 1837 w Krakowie zm. 17 maja 1923 w Warszawie) – polski dramatopisarz, przedstawiciel nurtu pozytywistycznego. Należał do najwybitniejszych polskich komediopisarzy okresu pozytywizmu.

Życiorys

Grób Edwarda Lubkowskiego na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Ukończył gimnazjum w Krakowie i studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim. Uczestniczył w patriotycznych kółkach studenckich. Był również uczestnikiem powstania styczniowego jako adiutant Mariana Langiewicza.

Należał do najwybitniejszych polskich komediopisarzy okresu pozytywizmu. Pod wpływem komedii Moliera, Picarda i Scribe’a stworzył: Pewność siebie[1] (1858), Kariery (1862), Żony uczonych (1866), Ubodzy w salonie (1867) i in. Później dostał się w krąg wpływów Dumasa syna, tworząc sztuki z tezą: Gonitwy (1874), Przesądy (1876), My się kochamy (1887), Monsieur Blaise (1892), Światowe rozrywki (1899) i Pogodzeni z losem[2] (1876), która była najlepsza pod względem historycznym.

Odrębne miejsce zajmuje w tej twórczości dramat charakterów Żyd[3] (1868) i komedia charakterów Nietoperze[4] (1874). Później tworzył również farsy: Nie wszystko złoto... (1901) i in., oraz jednoaktowe bluetki (Dzień Wigilii, Kiedyż obiad?, Kto to?). Pod wpływem Ibsena napisał Bawidełko (1891) i Królewicza (1895), a w stylu Zoli Sąd honorowy[5] (1876). Był także autorem komedii o tematyce społecznej i obyczajowej: Nietoperze (1878), Jacuś[6] (1884).

Przyswoił teatrowi polskiemu wiele utworów scenicznych: Augiera, Musseta, Nikolaya, Paillerona, Szekspira, Bjørnsona (Bankructwo[7], Nowożeńcy[8]). Wydał powieści Aktorka[9] (1871), Cichy Janek i głośny Franek[10][11] (1879), Co się stało w małym miasteczku[12] (1867), Silni i słabi (1865), Skąpiec, Wierzące dusze (1864).

Przez długie lata Edward Lubowski był recenzentem teatralnym „Bluszczu”, „Tygodnika Ilustrowanego”, „Biblioteki warszawskiej”, „Kuriera Warszawskiego”. Napisał również wiele artykułów z innych dziedzin, zwłaszcza z zakresu historii. Tłumaczył Szekspira[13], pisał powieści o tematyce mu współczesnej. Spisał także swoje wspomnienia.

Na temat Lubowskiego Ignacy Schreiber napisał Lubowskiego (1929)[14].

2 maja 1923 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[15].

Pochowany na Starych Powązkach w Warszawie (kwatera 74-1-23/24)[16].

Przypisy

  1. ↑ Pewność siebie. Komedia w czterech aktach oryginalnie napisana przez Edwarda Lubowskiego, rękopis, polona.pl [dostęp 2020-07-24].
  2. ↑ Pogodzeni z losem, polona.pl [dostęp 2020-07-24].
  3. ↑ Żyd. Dramat w 5 aktach, polona.pl [dostęp 2020-07-24].
  4. ↑ Nietoperze. Komedyja w 4-ch aktach, polona.pl [dostęp 2020-07-24].
  5. ↑ Sąd honorowy, polona.pl [dostęp 2020-07-24].
  6. ↑ Jacuś. Komedya w 4. aktach, polona.pl [dostęp 2020-07-24].
  7. ↑ Bankructwo, polona.pl [dostęp 2020-07-24].
  8. ↑ Nowożeńcy, polona.pl [dostęp 2020-07-24].
  9. ↑ Edward Lubowski, Aktorka, polona.pl [dostęp 2018-09-13].
  10. ↑ Cichy Janek i głośny Franek. Powieść w 2 tomach. T. 1, polona.pl [dostęp 2020-07-24].
  11. ↑ Cichy Janek i głośny Franek. Powieść w 2 tomach. T. 2, polona.pl [dostęp 2020-07-24].
  12. ↑ Co się stało w małem miasteczku: (według notatek zbieranych na miejscu) przez Edwarda Lubowskiego, polona.pl [dostęp 2018-09-13].
  13. ↑ Tymon z Aten Szekspira w przekładzie Edwarda Lubowskiego oraz omówienie jego sylwetki i strategii tłumaczenia dostępne są w cyfrowym repozytorium Polski Szekspir UW.
  14. ↑ Twórczość dramatyczna Edwarda Lubowskiego, Ignacy Schreiber ; przedm. opatrzył Stanisław Windakiewicz, polona.pl [dostęp 2020-07-24].
  15. ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 35.
  16. ↑ Cmentarz Stare Powązki: LUBOWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-12-19].

Bibliografia

  • Wielka Ilustrowana Encyklopedia Gutenberga (1934–1939)

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Lubowski Edward.jpg
Zdjęcie Edwarda Lubowskiego
Edward Lubowski (grób) 01.jpg
Autor: Mateusz Opasiński, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób pisarza Edwarda Lubowskiego na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie