Edward Nowicki (rzeźbiarz)

Edward Nowicki
Data i miejsce urodzenia

15 listopada 1911
Jekaterynosław

Data i miejsce śmierci

listopad 1998
Łódź

Alma Mater

Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie

Dziedzina sztuki

rzeźbiarstwo

Fontanna Syrenka autorstwa Edwarda Nowickiego w pasażu Rubinsteina w Łodzi (2010)[1]

Edward Nowicki (ur. 15 listopada 1911 w Jekaterynosławiu, zm. w listopadzie 1998 w Łodzi) – polski rzeźbiarz.

Życiorys

Nowicki był synem Juliana Nowickiego – pracownika kolei i rzeźbiarza amatora[2] i Petroneli z d. Złotogórskiej. Wraz z rodziną w 1922 przeniósł się do Polski, gdzie uczył się w gimnazjach w Białymstoku, Baranowiczach i Stoplcach. W 1931 zamieszkał z rodziną w Wilnie, gdzie podjął studia na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego, na którym studiował rzeźbę w pracowniach Bolesława Bałzukiewicza, Henryka Kuny i malarstwo w pracowniach Ferdynanda Ruszczyca i Ludomira Slendzińskiego[3]. W Wilnie Nowicki należał do cechu św. Łukasza, był członkiem Stowarzyszenia Studentów Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego, którego od 1937 był prezesem. Nowicki był stypendystą Funduszu Kultury Narodowej, a w latach 1935–1939 stypendystą stypendium im. F. Ruszyca[3]. W 1936 uzyskał nieoficjalny dyplom z rzeźby, w latach 1937–1939 był asystentem Henryka Kuny w Katedrze Rzeźby Uniwersytetu Stefana Batorego. W grudniu 1939 oficjalnie obronił dyplom artysty rzeźbiarza i dyplom pedagoga[3].

W latach 1939–1940 należał do Związku Zawodowego Plastyków w Wilnie, w latach 1940–1941 był pracownikiem działu projektów fabryki przemysłu artystycznego w Wilnie, od 1940 był członkiem Związku Artystów Plastyków Radzieckich w ZSRR oraz konsultantem artystycznym i rzeźbiarzem miejskim w Biurze Urbanistycznym Zarządu Miejskiego miasta Wilna. W latach 1943–1945 był zastępcą kierownika Grupy Planowania Miasta „Komprojekt” w Wilnie. Podczas II wojny światowej wraz z rodzicami ukrywał Żydówkę Zofię Świrską, a w mieszkaniu jego rodziców znajdował się punkt kontaktowy Armii Krajowej. Przed i podczas II wojny światowej pracował nad licznymi rzeźbami, z których znacznej części nie dokończył, ze względu na działania wojenne[3]. 1 listopada 1946 wraz rodzicami przeniósł się na stałe do Łodzi[3] jako repatriant, uzyskując pomoc władz poprzez udostępnienie wagonów kolejowych, w których przetransportował swoje i innych artystów rzeźby (m.in. Aleksandra Szturmana i Ferdynanda Ruszczyca) do Polski[2].

Nowicki w Łodzi uzyskał miejsce na swoją pracownię w dawnych zabudowaniach gospodarczych Heinzlów w parku im. Adama Mickiewicza w Łodzi, które należały do Łódzkiego Przedsiębiorstwa Ogrodniczego[2]. Pracował jako rzeźbiarz oraz uczestniczył w konkursach rzeźbiarskich[3], w tym w 1946 na projekt pomnika Tadeusza Kościuszki, którego przedstawił na koniu, jednak jego koncepcja nie została zaakceptowana[4]. W związku z brakiem zleceń oraz życiem w rodzinie wielodzietnej artysta popadł w biedę, zalegając za czynsz ŁPO, które chciało go eksmitować. W 1972 wyrokiem sądu Nowicki uniknął eksmisji. Sytuacja ta przyczyniła się do zaognienia relacji z ŁPO, którego pracownicy niszczyli szyby w jego pracowni, a następnie jego rzeźby[2].

Życie prywatne

Żoną Nowickiego była Dobrochna Nowicka[5], z którą miał 9 dzieci[3], w tym córkę – Adrianę Nowicką – rzeźbiarkę[3][6].

Realizacje

  • maska pośmiertna Władysława Strzemińskiego (zniszczona przez wandali)[3][2],
  • rzeźba „Dziewczyna” z brązu,
  • pomnik nagrobny Magdy Sobczak lub Marii Sobczak – tragicznie zmarłej uczennicy, na Starym Cmentarz w Łodzi[3],
  • rzeźba „Chłopiec z żaglówką”, usytuowana do lat 90. XX w. w parku im. Henryka Sienkiewicza w Łodzi[2]
  • herby miast polskich umieszczone na fasadzie Bursy Szkolnej przy ul. Długiej w Warszawie[3],
  • Fontanna Syrenka w pasażu Rubinsteina w Łodzi,
  • Pomnik Matki Boskiej dla kościoła w Stołpach,
  • „Głowa wietnamskiego studenta” (zniszczona przez wandali)[2],
  • Rzeźba Matki Boskiej do kaplicy w Landwarowie[2],
  • Tymczasowe pomniki Włodzimierza Lenina i Józefa Stalina na placu Ratuszowym w Wilnie(lit.) (1940, wraz z Tadeuszem Godziszewskim)[7].

Nagrody

  • I nagroda w konkursie na projekt pomnika Kacpra Bekiesza w Wilnie (1937)[3],
  • nagroda w konkursie na pomnik Kazimierza Pułaskiego[2],
  • I nagroda w konkursie na rzeźbę sportową w Warszawie (1938),
  • Nagroda Wojewody Wileńskiego za 2-metrowy akt „W kąpieli” (1939),
  • III nagroda za obraz sztalugowy, rzeźbę i płaskorzeźbę (1965)[3].

Przypisy

  1. ↑ Łódzka Syrenka (fontanna), al. Rubinsteina Artura, Łódź – polska-org.pl, polska-org.pl [dostęp 2022-09-28].
  2. ↑ a b c d e f g h i Redakcja, Łabędź wydziobał Chłopca, Łódź Nasze Miasto, 19 października 2002 [dostęp 2022-09-28] (pol.).
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m Encyklopedia Ziemi Wileńskiej: Sztuka: malarze, rzeźbiarze, graficy, fotograficy, Tow. Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, 2002, ISBN 978-83-87865-52-8 [dostęp 2022-09-28] (pol.).
  4. ↑ Antoni Remesar, Public Art in Urban Regeneration. Piotrkowska street. Pride of a city: Łódź. (Spanish), „On the W@terfront”, 62 (5), 2020, s. 29–78, DOI: 10.1344/waterfront2020.62.6.8 [dostęp 2022-09-28].
  5. ↑ Paweł Spodenkiewicz, Sprawiedliwość przyszła dopiero ze Strasburga, Łódź Nasze Miasto, 7 grudnia 2002 [dostęp 2022-09-28] (pol.).
  6. ↑ Nowicka Adriana, Selenka, Internetowa Galeria Młodych, Rynek Sztuki [dostęp 2022-09-28].
  7. ↑ Giedrė Jankevičiūtė, Dark Times: Art and Artists of Vilnius in 1939-1941: Negeri laikai: Vilniaus dailė ir dailininkai 1939–1941 m., „Acta Academiae Artium Vilnensis” (98), 2020, s. 326–361, DOI: 10.37522/aaav.98.2020.33 [dostęp 2022-09-28].

Media użyte na tej stronie

Fontanna Lodz Pasaz Rubinsteina 2010.jpg
Autor: Zorro2212, Licencja: CC BY 3.0
Fontanna w Pasażu Rubinsteina w Łodzi