Edward Szwaja

Edward Franciszek Szwaja

Edloch

por. Edward Szwaja
podporucznik
Data i miejsce urodzenia	22 października 1910 Grodziec
Data i miejsce śmierci	22 lutego 1938 Rynarzewo (województwo kujawsko-pomorskie)
Przebieg służby
Lata służby	1931–1938
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Formacja	Lotnictwo Wojska Polskiego
Jednostki	26 pułk artylerii lekkiej, 31 pułk artylerii lekkiej, 4 pułk lotniczy
Stanowiska	dowódca plutonu cekaemów

Samolot Lublin R.XIII, taki, na jakim zginął Edward Szwaja

Edward Franciszek Szwaja ps. „Edloch” (ur. 22 października 1910 w Grodźcu, zm. 22 lutego 1938 pod Rynarzewem) – oficer Wojska Polskiego II RP, podporucznik obserwator lotnictwa, zginął w wypadku lotniczym w czasie manewrów pod Szubinem.

Życiorys

Zdał maturę w Sosnowcu^[1] albo w Piotrkowie Trybunalskim^[2]. W lipcu 1931 roku wstąpił do Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Po jej ukończeniu odbył praktykę w 26 Pułku Artylerii Lekkiej i został przeniesiony do rezerwy. Postanowiwszy być zawodowym wojskowym zgłosił się do Szkoły Podchorążych Artylerii w Centrum Wyszkolenia Artylerii w Toruniu. Po jej ukończeniu w 1932 roku służył w 31 Pułku Artylerii Lekkiej, będąc dowódcą plutonu cekaemów^[a]. W 1934 roku został przeniesiony do służby w lotnictwie, przechodząc szkolenie w Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa w Dęblinie. Ukończył kurs aplikacyjny oficerów w grupie obserwatorów i został przydzielony do 4 Pułku Lotniczego w Toruniu.

Zginął w wypadku lotniczym w czasie manewrów 22 lutego 1938 roku o godzinie 9:05 pod Rynarzewem w czasie lotu na samolocie Lublin R.XIII. Wraz z nim zginął kapral pilot Zbigniew Ostoja-Janiszewski. Zwłoki Edwarda Szwai przewieziono do Grodźca, gdzie został pochowany na Cmentarzu Boleradzkim^[3] (cmentarz parafialny parafii św. Katarzyny przy ul. Różyckiego^[3]). Grób ten, z wielkim krzyżem wykonanym ze śmigieł lotniczych, był miejscem spotkań patriotycznych mieszkańców Grodźca w czasie II wojny światowej^[4].

Grób Edwarda Szwai na cmentarzu w Grodźcu, z odtworzonym w latach 80. XX wieku, wysiłkiem Cezarego Chlebowskiego, krzyżem ze śmigieł lotniczych. Przy grobie stoi Cezary Chlebowski

Awanse

• podporucznik – ze starszeństwem z 15 sierpnia 1934 i 97. lokatą w korpusie oficerów artylerii^[5]
• porucznik – pośmiertnie ze starszeństwem z 19 marca 1938 w korpusie oficerów lotnictwa, grupa liniowa^[5].

Życie prywatne

Edward Szwaja był synem Jana (1880–1956) i Franciszki z domu Bednarek (1885–1976). Miał troje rodzeństwa:

• Anielę (1905–1945), późniejszą żonę Zygmunta Chlebowskiego i matkę Cezarego Chlebowskiego,
• Teofila (1909–1955), ojca Moniki Szwai,
• Teodozję (1914–1956), zamężną Nędzką.

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Cezary Chlebowski: Bez pokory, tom I. Warszawa: Ars Print Production s.c., 1997. ISBN 83-87224-05-7.
• Szwaja Edward Franciszek – porucznik obserwator. W: Adam Popiel: Pamięci poległych lotników 1933–1939. T. 32. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1987, s. 134, seria: Biblioteczka Skrzydlatej Polski. ISBN 83-206-0613-6.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.