Edward V York

Edward V York

Z Bożej łaski król Anglii i Francji, pan Irlandii
Król Anglii
Okres	od 9 kwietnia 1483 do 25 czerwca 1483
Poprzednik	Edward IV York
Następca	Ryszard III York
Dane biograficzne
Dynastia	Yorkowie
Data i miejsce urodzenia	4 listopada 1470 opactwo westminsterskie
Data i miejsce śmierci	6 lipca 1483 (?) Tower of London (?)
Ojciec	Edward IV York
Matka	Elżbieta Woodville
Rodzeństwo	Elżbieta York, Maria York, Cecylia York, Małgorzata Plantagenet, Ryszard Shrewsbury, Anna York, księżna Norfolk, Jerzy Plantagenet, książę Bedford, Katarzyna York, Bridget York
Odznaczenia

Edward V (ur. 4 listopada 1470 w opactwie westminsterskim, zm. prawdopodobnie 6 lipca 1483 w Tower of London) – król Anglii od kwietnia do czerwca 1483, najstarszy syn króla Anglii Edwarda IV z dynastii Yorków i jego żony Elżbiety Woodville, córki Richarda Woodville'a, 1. hrabiego Rivers. Edward V jest, obok Jane Grey i Edwarda VIII, jednym z trojga niekoronowanych władców Anglii.

Książę Walii

W czerwcu 1471 roczny Edward otrzymał tytuł księcia Walii. Niedługo później wysłano do zamku w Ludlow, gdzie został nominalnym zarządcą Marchii Walijskich. Od 1473 jego opiekunem był wuj księcia Walii i brat królowej, Anthony Woodville. Otoczenie księcia zostało zdominowane przez Woodville’ów, krewniaków królowej, którzy uzyskali w ten sposób wpływy u młodego księcia.

Decyzją Edwarda IV przewodniczącą książęcej rady Edwarda V została jego matka, Elżbieta Woodville^[1].

Krótkie panowanie

W kwietniu 1483 do Ludlow przybył z Londynu goniec z wieścią, że 9 kwietnia zmarł król Edward IV. Młody książę Walii stał się królem Edwardem V, jednak do czasu jego pełnoletniości realną władzę miał sprawować lord protektor. Funkcję tę Edward powierzył w swoim testamencie bratu, Ryszardowi, księciu Gloucester, jednak znajdujący się u władzy Woodville’owie, którzy nie darzyli sympatią Ryszarda, postanowili mianować lordem protektorem Riversa albo jego siostrzeńca, przyrodniego brata Edwarda, markiza Dorset, syna królowej Elżbiety z pierwszego małżeństwa.

Rivers, wraz z bratem Dorseta, sir Richardem Greyem, ruszył wraz z Edwardem do Londynu chcąc zmusić Ryszarda do akceptacji decyzji Woodville’ów. Gloucester i jego sojusznik, książę Buckingham, zareagowali szybko i przecięli drogę orszakowi w Northampton. Rivers i sir Richard zostali aresztowani i niedługo później straceni. Opiekę nad królem roztoczył Gloucester, który oficjalnie ogłosił się lordem protektorem, i wraz z Edwardem wkroczył do Londynu. Młody król, wraz z młodszym bratem Ryszardem, księciem Yorku, zostali osadzeni w twierdzy Tower.

3 maja 1483 w St Albans, w drodze do Londynu, Edward po raz pierwszy użył swoich królewskich prerogatyw, nadając probostwo Pembrigge swojemu wychowawcy Johnowi Geffreyowi.

Koronacja młodego króla została zaplanowana na 22 czerwca 1483 r.^[1]

Tymczasem Gloucester stracił większość przedstawicieli stronnictwa Woodville’ów, zaś królowa z córkami i markiz Dorset udali się do azylu w Westminsterze. Po paru miesiącach sprawowania regencji Gloucester zdecydował się przejąć tron. 22 czerwca 1483 zażądał korony dla siebie. Ogłosił, że dzieci Edwarda i Elżbiety pochodziły z nieślubnego związku, gdyż Edward w momencie ślubu z królową był już związany przysięgą z lady Eleonorą Talbot (która jednak zmarła w 1468 r., 2 lata przed narodzinami Edwarda). Zdominowany przez stronników księcia parlament uznał jego rację i 25 czerwca ogłosił detronizację Edwarda V. Korona przeszła na księcia Gloucester, od tej pory króla Ryszarda III.

Edward i Ryszard w Tower, obraz Delaroche'a

Tajemnica twierdzy Tower

Po detronizacji Edwarda, on jako były król i jego brat zostali odosobnieni w twierdzy Tower. Na początku lipca powstał spisek celem uwolnienia chłopców, jednak Ryszard III uprzedził fakty i nie dopuścił do jego realizacji^[1]. Przed sanktuarium, gdzie przebywała Elżbieta Woodville, postawił swego zaufanego człowieka aby uniemożliwić kontakty matce Edwarda z kimkolwiek z zewnątrz^[1].

W lipcu 1483 r. Edwarda i Ryszarda widziano po raz ostatni bawiących się na dziedzińcu pałacowym. Jako potencjalnych morderców wymieniano króla Ryszarda III, rycerza Jamesa Tyrrella, Henryka VII Tudora lub/i jego matkę Małgorzatę Beaufort, Henryka Stafforda księcia Buckingham i księcia Norfolk, ale nikomu nie udowodniono winy.

Według jednego z kronikarzy, osoby bliskiej Ryszardowi III, we wrześniu 1483 roku książęta jeszcze żyli. Natomiast według zeznań sir Jamesa Tyrrella to on z polecenia Ryszarda zabił dzieci. Zeznania nigdy nie zostały podane do wiadomości publicznej, a rycerz nie został ukarany. Henryk VII nakazał kilkakrotnie przeszukać twierdzę Tower, ale nic tam nie znaleziono.

W 1674, podczas renowacji Tower, pod schodami prowadzącymi do kaplicy znaleziono dwa dziecięce szkielety, które uznano za szkielety Edwarda i Ryszarda. Król Karol II kazał je pochować w Westminsterze. W 1933 przeprowadzono specjalistyczne badania, które nie dały jednoznacznej odpowiedzi co do płci i wieku ofiar (jeden ze szkieletów był większy od drugiego i wielu kości brakowało). Królowa Elżbieta II kategorycznie odmówiła zgody na jakiekolwiek dalsze badania nad szkieletami.

W 1486 r. najstarsza siostra Edwarda Elżbieta została żoną następnego króla Anglii, Henryka VII.

Przypisy

Bibliografia

• Charles Phillips: The Illustrated Encyclopedia of Royal Britain. John Haywood, Richard G. Wilson (konsult.). New York: Metro Books, 2011. ISBN 978-1-4351-1835-5.
• Alison Weir, The Princes in the Tower, Ballantine Books, 1995, ISBN 0-345-39178-0