Edward Wende (wydawca)

Groby rodziny Wende na cmentarzu ewangelickim w Warszawie
Sygnet wydawnictwa E. Wendego w roku 1916

Edward Wende (ur. 1830 w Konstantynowie, zm. 14 grudnia 1914 w Warszawie) – polski księgarz i wydawca związany z Warszawą, pradziadek senatora III RP Edwarda Wendego.

Życiorys

Był luteraninem, synem Jerzego Gotfryda, fabrykanta sukna z Konstantynowa, i Wilhelminy z Jerników. Na nauki rodzice wysłali go do Rygi, gdzie ukończył gimnazjum i odbył praktykę księgarską. W roku 1858 Wende osiadł w Warszawie i założył wraz z wspólnikiem Wilhelmem Sanderem księgarnię przy ulicy Senatorskiej. Po paru latach, spłaciwszy wspólnika, przeniósł księgarnię na Krakowskie Przedmieście róg Królewskiej w kamienicy Beyera, gdzie pozostała do likwidacji firmy w roku 1928. Przy księgarni istniała czytelnia. Praktykantem u Wendego był m.in. znany później księgarz warszawski, Konstanty Trepte, oraz Rudolf Wegner, późniejszy założyciel Wydawnictwa Polskiego[1]. Oprócz sprzedaży książek – także tych wydanych w Galicji i zakazanych przez cenzurę carską – Wende prowadził również działalność wydawniczą, publikując głównie pozycje naukowe z serii wydawnictw Warszawskiego Towarzystwa Lekarskiego i Kasy im. Mianowskiego[2].

W roku 1898 sprzedał księgarnię swym współpracownikom, m.in. starszemu synowi Romanowi (1863-1932), który pozostał w firmie do roku 1905. W roku 1911 księgarnię zakupił Ludwik Fiszer, który prowadził ją pod firmą Wendego do roku 1928[3][4].

Był aktywnym wieloletnim członkiem Kolegium Kościelnego ewangelicko-augsburskiej parafii pw. Świętej Trójcy w Warszawie. W testamencie zapisał 5000 rubli na domy starców i 1000 rubli na kościół. Był dwukrotnie żonaty, z Karoliną Emilią Wittichen, z którą miał syna Romana, księgarza oraz córkę Karolinę Emilię (ok. 1860–po 1934) – żonę doktora Pawła Schroetera, i z Karoliną Liedtke, z którą miał syna Edwarda, pastora ewangelickiego. Pochowany został w grobach rodzinnych na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie (Al. 55 nr 18). Tam spoczywa także prawnuk, senator.

Przypisy

  1. ↑ Anna Michalewska. Działalność wydawnicza Rudolfa Wegnera. „Roczniki Biblioteczne”. XXII, s. 117–135, 1978. 
  2. ↑ Więcej nt. Kasy im. Józefa Mianowskiego zob. w: W. Findeisen, Kasa imienia Józefa Mianowskiego 1881-2006, „Nauka” Nr 3 (2006), s. 79-86.
  3. ↑ Encyklopedia wiedzy o książce, red. A. Birkenmajer, B. Kocowski, J. Trzynadlowski, Wrocław 1971, Szp. 2445-2446.
  4. ↑ Zob.: J. Muszkowski, E. Wende i Spółka, „Przegląd Księgarski” 1928, nr 8, s. 115-120.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Logo - E. Wende 1916.png
Logo wydawnictwa Edwarda Wendego w książce Mieczysława Rulikowskiego "Zakres i zadania księgoznawstwa", 1916
Wende.jpg
Groby rodziny Wende, cm. ewangelicki w Warszawie