Edward Wilmot Blyden

Edward Wilmot Blyden
Eddy, Ed
Ilustracja
lata 1860-te, Londyn
Data i miejsce urodzenia

3 sierpnia 1832
Saint Thomas

Data i miejsce śmierci

7 lutego 1912
Freetown

Przyczyna śmierci

naturalna

Miejsce spoczynku

Racecourse Cemetery

Zawód, zajęcie

pisarz, dyplomata, polityk

Narodowość

kreolska, amerykanoliberyjska

Wyznanie

odłam chrześcijański

Małżeństwo

Sarah Yates

Dzieci

Pay'ton Blyden

Krewni i powinowaci

Edward Wilmot Blyden III (wnuk)

Edward Wilmot Blyden (ur. 1832, zm. 1912) – kreolski oraz amerykanoliberyjski pisarz, dyplomata i polityk. Z racji, iż był "intelektualną siłą" zarówno w Sierra Leone jak i Liberii historycy postrzegają go jako obywatela obu państw.

Życiorys

Blyden urodził się na Saint Thomas (wówczas pod duńskim panowaniem) w rodzinie wolnych rodziców. Według własnych słów, pochodzili z kultury Ibo[1][2].

Według historyka Hollisa Lyncha "w 1845 roku w życiu Blydena pojawiła się osoba mentora wielebnego Johna Knoxa, białego Amerykanina, który przybył na St. Thomas z powodów zdrowotnych i przejął pieczę nad lokalnym holenderskim kościołem zreformowanym."[3] Knox był zadziwiony pilnością oraz skromnością młodego Blydena oraz jego rodziny i postanowił wziąć go pod swoje skrzydła, rozwijają zdolności oratorskie oraz literackie. Bliskie kontakty z inteligentnym i łagodnym Knoxem przekonały młodego Edwarda do związania kariery z kościołem, co bardzo popierała jego rodzina. W maju 1850 roku Blyden towarzyszył żonie Knoxa w podróży do Stanów Zjednoczonych, gdzie próbował dostać się na Rutgers' Theological College, alma mater Knoxa. Odmówiono mu tej możliwości z powodu rasy. Próby dostania się na dwa inne college'e teologiczne również spełzły na niczym.

W tym samym roku Blyden dotarł do Liberii, do której rozwoju przyłożył wiele starań. Tamże pojął za żonę Amerykanoliberyjkę Sarę Yates, z prominentnej rodziny Yatesów, członkiem której był wiceprezydent Hilary Yates (wuj Sarah); Edward i Sarah mieli trójkę dzieci. Po przeniesieniu się do Freetown Blyden związał się z Afroamerykanką Anną Erskine, wnuczką innego liberyjskiego polityka, prezydenta Jamesa Spriggsa-Payne'a, z którą miał piątkę dzieci[a].

Blyden zmarł 7 lutego 1912 roku we Freetown i został pochowany na cmentarzu Racecourse.

Kariera

W latach 1855-1856 był wydawcą Liberia Herald pisząc jednocześnie A Voice From Bleeding Africa ("Głos z krwawiącej Afryki").

Działał jako liberyjski ambasador w Wielkiej Brytanii oraz Francji. Spędził także trochę czasu w brytyjskich koloniach w Afryce zachodniej, głównie Nigerii oraz Sierra Leone, gdzie pisywał do lokalnych gazet.

Był liberyjskim Sekretarzem Stanu (1862–1864) oraz Ministrem Interioru (1880–1882)[4].

Poza pełnieniem wielu funkcji politycznych Blyden wykładał także literaturę klasyczną na Liberia College (1862–1871), którego był rektorem w latach 1880-1884. W latach 1901-1906 kierował także edukacją muzułmanów w Sierra Leone[4].

Pisarstwo i poglądy

Blyden jest postrzegany jako "ojciec Panafrykanizmu" – jego praca Christianity, Islam and the Negro Race ("Chrześcijaństwo, islam i czarna rasa"; 1887) propagowała ideę, iż islam, główna religia Afryki sub-saharyjskiej niesie ze sobą efekt jednoczenia ludności Czarnej Afryki, podczas gdy chrześcijaństwo wprowadzone przez Europejskich kolonizatorów ma efekt demoralizujący. Ta myśl odegrała znaczącą rolę w XX-to wiecznym odrodzeniu islamu pośród Afroamerykanów, z jednoczesnym odrzuceniem chrześcijaństwa jako "religii białego człowieka". Wzmiankowana praca wywołała wiele kontrowersji w Wielkiej Brytanii, jednakże nie z powodu treści, lecz faktu, iż napisał ją czarny Afrykanin[5].

Blyden popierał utworzenie żydowskiego państwa w Palestynie i chwalił Theodora Herzla, jako twórcę "tego fenomenalnego ruchu zwanego syjonizmem."[6]

Blyden wierzył także, że cierpiący dyskryminację Afroamerykanie mieli do odegrania rolę w rozwoju Afryki poprzez emigrację z Ameryki i powrót do korzeni. Krytycznie wyrażał się o tych, którzy odcinali się od Czarnego Lądu[7].

Prace

  • Africa for the Africans ("Afryka dla Afrykanów"), <<African Repository>>, Waszyngton, styczeń, 1872.
  • African Life and Customs ("Afrykańskie życie i zwyczaje"), Londyn, C.M. Phillips, 1908.
  • West Africa Before Europe ("Zachodnia Afryka przed Europą"), Londyn, C.M. Phillips, 1905.
  • The Call of Providence to the Descendants of Africa in America. A Discourse Delivered to Coloured Congregations in the Cities of New York, Philadelphia, Baltimore, Harrisburg, during the Summer of 1862 ("Zew opatrzności do potomków Afryki w Ameryce. Wykłady przeprowadzone dla zbiorowisk kolorowych w Nowym Jorku, Filadelfii, Baltimore, Harrisburgu w lecie 1862"), <<Liberia's Offering>>, Nowy Jork, 1862.
  • Christianity, Islam and the Negro Race ("Chrześcijaństwo, islam i czarna rasa"), Londyn, W.B. Whittingham & Co., 1887; 2. edycja 1888; 3. 1967 University of Edinburgh Press.
  • The Elements of Permanent Influence: Discourse Delivered at the 15th St. Presbyterian Church, Washington, D.C., Sunday, 16 February 1890 ("Elementy permanentnego wpływu: Wykład przeprowadzony dla prezbiteriańskiego kościoła przy 15-ej ulicy w Waszyngtonie w sobotę 16 lutego 1890 roku"), Waszyngton. R. L. Pedleton, drukarz, 1890.
  • Liberia as a Means, Not an End ("Liberia jako środek, nie koniec"), przemowa na cześć liberyjskiej niepodległości 26 lipca 1867; African Repository, Waszyngton. listopad, 1867.
  • The Negro in Ancient History, Liberia: Past, Present, and Future ("Czarni w historii antycznej, Liberia: Przeszłość, Teraźniejszość i Przyszłość") Waszyngton, M'Gill & Witherow Printer, <<Methodist Quarterly Review>>.
  • The Origin and Purpose of African Colonization ("Przyczyny i cel kolonizacji Afryki"), Waszyngton, 14 stycznia 1883, Waszyngton, 1883.

Uwagi

  1. Wielu z potomków Blydena nadal mieszka we Freetown; jednym z nich jest Sylvia Blyden, wydawca Sierraleońskiego Awareness Times.

Przypisy

  1. Edward Wilmot Blyden. [w:] Microsoft Encarta Online Encyclopedia [on-line]. [dostęp 19 listopada]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-31)]. (ang.).zły zapis daty dostępu
  2. News.sl. (ang.).
  3. Hollis R. Lynch: Edward Wilmot Blyden: Pan-Negro Patriot, 1832-1912. Nowy Jork: Oxford University Press, 1967, s. 4. (ang.).
  4. a b African Legends. African Holocaust Society: "African Legends". [dostęp 2010-01-04]. (ang.).
  5. Edward Wilmot Blyden. (ang.).
  6. The Colors of Zion: Black, Jewish, and Irish Nationalisms at the turn of the Century. W: George Bornstein: Modernism/modernity 12.3. 2005, s. 369-384. (ang.).
  7. CWO.com. (ang.).

Zobacz też

Media użyte na tej stronie

Blyden E W 3c35638r.jpg

Edward Wilmot Blyden (1832−1912) — Liberian educator, statesman, and Presbyterian minister.

  • Half-length portrait, seated, facing left, holding a book.
  • The father of Pan-Africanism, he was born in the Danish West Indies to Free Black parents.
  • Blyden was refused admission to three theological seminaries in the Northern U.S. because of his race, so in 1850 he moved to Liberia, making his career and life there.
TITLE
Revd. E. W. Blyden, L.L.D. / Maull & Co., Photographers and Miniature Painters, 187A Piccadilly and Cheapside.
CALL NUMBER
LOT 11192-1 [item] [P&P]
REPRODUCTION NUMBER
LC-USZ62-135638 (b&w film copy neg.)
CREATED/PUBLISHED
[London] : Published by Dalton and Lucy, Booksellers to the Queen, 28, Cockspur Street, S.W., [between 1866 and 1900]
NOTES
Title from item.The Clerical Cabinet, a Series of First class Portraits.No. 88271E.