Edykt Rotariego
Edykt Rotariego (Edykt Rotara, Edykt Rotaryka) – pierwszy oficjalny zbiór prawa longobardzkiego, który ogłosił król Rotar 22 listopada 643 r. w Pawii (Edictus Rothari regis).
Liczący 388 artykułów, dzielących się tematycznie następująco:
- rozdziały 1-14 - przestępstwa polityczne;
- rozdziały 15-145 - przestępstwa cywilne wobec osób;
- rozdziały 146-152 - przestępstwa cywilne wobec rzeczy;
- rozdziały 153-167 - regulacje prawne w zakresie dziedziczenia;
- rozdziały 168-177 - donacje i testamenty;
- rozdziały 178-222 - prawo rodzinne;
- rozdziały 223-226 - fałszerstwa;
- rozdziały 227-358 - regulacje dotyczące własności, obligacji i umów;
- rozdziały 359-365 - procedury procesowe;
- rozdziały 366-388 - rozporządzenia specjalne.
Edykt stanowi przykład wczesnośredniowiecznego spisu germańskiego prawa zwyczajowego, który w sposób usystematyzowany prezentuję treść norm prawnych typowych dla ludów barbarzyńskich. Został napisany w języku łacińskim, ale występuje w nim także longobardzkie nazewnictwo prawne. Wpływ na treść Edyktu Rotara wywarły przepisy prawa innych plemion germańskich, w szczególności Wizygotów. Natomiast w niewielkim stopniu zaznaczyło się w nim oddziaływanie prawa rzymskiego. Szersza recepcja prawa rzymskiego nastąpiła dopiero w ustawach wydawanych później przez katolickiego króla Liutpranda.
Kolejni władcy longobardzcy rozszerzali edykt, i tak:
- Grimoald - dodaje 9 rozdziałów (668);
- Liutprand - 153 rozporządzenia w okresie 713-735;
- Ratchis - 14 rozporządzeń w latach 745-746;
- Aistulf - 9 rozporządzeń w 750 i 13 w 755.
Bibliografia
- Historia powszechna, tom 7 Od upadku cesarstwa rzymskiego do ekspansji islamu. Karol Wielki, Mediaset Group SA, 2007, s. 72, ISBN 978-84-9819-814-0.
- A. Dziadzio, Powszechna historia prawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 56
- A. Gulczyński, B. Lesiński, J. Walachowicz, J. Wiewiorowski, Historia państwa i prawa Wybór tekstów źródłowych, Wydawnictwo Ars boni et aegui, Poznań 2002, s.106