Egon Wellesz

Egon Wellesz
ilustracja
Imię i nazwiskoEgon Joseph Wellesz
Data i miejsce urodzenia21 października 1885
Wiedeń
Pochodzenieaustriackie
Data i miejsce śmierci9 listopada 1974
Oksford
Gatunkimuzyka poważna
Zawódkompozytor, muzykolog, pedagog
Odznaczenia
Komandor Orderu Imperium Brytyjskiego od 1936 (cywilny) Krzyż Komandorski I Klasy Odznaki Honorowej za Zasługi Odznaka Honorowa za Naukę i Sztukę (Austria) Kawaler Orderu Świętego Grzegorza Wielkiego

Egon Joseph Wellesz (ur. 21 października 1885 w Wiedniu, zm. 9 listopada 1974 w Oksfordzie) – austriacko-brytyjski kompozytor, muzykolog, pedagog, ceniony autorytet w dziedzinie muzyki bizantyjskiej.

Życiorys

Studiował muzykologię u Guido Adlera na uniwersytecie w Wiedniu oraz kompozycję u Arnolda Schönberga. Od 1929 profesor uniwersytetu w Wiedniu. Od 1938 roku mieszkał w Wielkiej Brytanii, od 1943 wykładowca na uniwersytecie w Oksfordzie. Badania muzykologiczne Wellesza, koncentrowały się wokół średniowiecznej kościelnej muzyki bizantyńskiej i muzyki wczesnochrześcijańskiej. 6 oper, 4 balety, utwory chóralne, pieśni, utwory wokalno-instrumentalne, kameralne, m.in. 8 kwartetów smyczkowych, utwory fortepianowe. Zaliczany do drugiej szkoły wiedeńskiej. Pomimo że duży wpływ wywarła na niego 12-tonowa metoda komponowania Arnolda Schönberga, w swojej twórczości kontynuował tradycję późnego romantyzmu (Mahler, Bruckner).

W 1931 rozpoczął wydawanie serii źródłowej Monumenta Musicae Byzantinae. Wellesz odczytał neumy bizantyjskie w zabytkach XIII-XV w., co stanowiło przełom w badaniach nad muzyką kościoła wschodniego.

Jako drugi Austriak po Haydnie otrzymał doktorat honoris causa w Oksfordzie[1].

Odznaczenia

Kompozycje

Opery

  • Die Prinzessin Girnara (1919–20)
  • Alkestis (1922–23)
  • Die Opferung des Gefangenen (1924–25)
  • Die Bakchantinnen (1929–30)
  • Incognita (1950)

Balety

  • Das Wunder der Diana (1914–17)
  • Persisches Ballett (1920)
  • Achilles aus Skyros (1921)
  • Die Nächtlichen (1923)

Utwory orkiestrowe

  • Sinfonischer Prolog, op. 2 (1905)
  • Vorfrühling, op. 12 (1912)
  • Suita op. 16 (1914)
  • Satz (1920)
  • Festlicher Marsch (1929)
  • Suite op. 38 (1924)
  • Koncert fortepianowy op. 49 (1931)
  • Prosperos Beschwörungen op.53 (1934–36)
  • I Symfonia op. 62 (1945)
  • II Symfonia op. 65 (1947)
  • III Symfonia op. 68 (1949–50)
  • IV Symfonia (Symphonia austriaca) op. 70 (1952)
  • V Symfonia op. 75 (1956)
  • Koncert skrzypcowy op. 84 (1961)
  • Musik für Streichorchester (Musik in einem Satz) op. 91 (1964)
  • VI Symfonia op. 95 (1965)
  • VII Symfonia ‘Contra torrentem’ op. 102 (1967–8)
  • Divertimento op.107 (1969)
  • Symphonischer Epilogue op.108 (1969)
  • VIII Symfonia op. 110 (1970)
  • IX Symfonia op. 111 (1971)

Utwory kameralne

  • I Kwartet smyczkowy op. 14 (1911–12)
  • II Kwartet smyczkowy op. 20 (1915–16)
  • III Kwartet smyczkowy op. 25 (1918)
  • IV Kwartet smyczkowy op. 28 (1920)
  • Dwa utwory na klarnet i fortepian op. 34 (1922)
  • Pastorale (1935)
  • Suita na flet solo op. 57 (1937)
  • V Kwartet smyczkowy op. 60 (1943–44)
  • VI Kwartet smyczkowy op. 64 (1947)
  • VII Kwartet smyczkowy op. 66 (1949)
  • Oktet op. 67 (1948-49)
  • Suita na kwintet dęty op. 73 (1954)
  • Suita na klarnet solo op. 74 (1954)
  • Suita na obój solo op. 76 (1956)
  • Suita na fagot solo (1957)
  • Fanfary na waltornię solo op. 78 (1957)
  • VIII Kwartet smyczkowy op. 79 (1957)
  • Kwintet klarnetowy op. 81 (1959)
  • Trio smyczkowy op. 86 (1962)
  • IX Kwartet smyczkowy op. 97 (1966)
  • 4 Stücke na trio smyczkowe op. 105 (1969)
  • Kwintet fortepianowy (1969–70)
  • 4 Stücke na kwartet smyczkowy op. 109 (1970)

Utwory fortepianowe

  • Der Abend op. 4 (1909–10)
  • 3 Skizzen op. 6 (1911)
  • 3 Klavierstücke op. 9 (1911)
  • 3 Tänze op. 10 (1912)
  • Eklogen op. 11 (1912)
  • 3 Studien op. 13 (1912–13)
  • Epigramme op. 17 (1914)
  • Idyllen op. 21 (1917)
  • 6 Klavierstücke op. 26 (1917–20)
  • Festlicher Marsch (1919)
  • 2 Studien op. 29 (1921)
  • 5 Tanzstücke op.42 (1927)
  • 5 Klavierstücke op. 83 (1960)
  • Triptychon op. 98 (1966)
  • Studien in Grau op. 106 (1969)

Utwory chóralne

  • Gebet der Mädchen zu Maria op. 5 (1910)
  • 3 Chöre op.43 (1930)
  • Mitte des Lebens op. 45 (1931)
  • 5 kleine Männerchöre op.46 (1932)
  • 3 geistliche Männerchöre op.47 (1932)
  • Msza op.51 (1934)
  • Schönbuheler Messe op. 58 (1937)
  • Quant' è bella giovinezza (frottola, L. de'Medici), op. 59 (1937)
  • I Sing of a Maiden (kolęda angielska carol) (1944)
  • Proprium missae ‘Laetare’ op.71 (1953)
  • Kleine Messe op. 80a (1958)
  • Laus noctuna, op.88 (1962)
  • Missa brevis, op.89 (1963);
  • Duineser Elegie op. 90 (1963)
  • In ascensione Domini (graduał, offertorium, offertory) (1965)
  • Festliches Praeludium op.100, (1966)
  • Mirabile mysterium op. 101 (1967)
  • Canticum sapientiae op.104 (1968)
  • To Sleep op.94 (1965)

Pieśni

  • Lieder op.1, (ok. 1905)
  • Wie ein Bild op.3 (1909)
  • 3 Lieder der Mädchen op.7 (1911)
  • Kirschblütenlieder op.8 (1911)
  • Lieder aus der Fremde op.15 (1913)
  • Ein österreichisches Reiterlied (1915)
  • Deutches Lied (1915)
  • 6 Lieder op. 22 (1917)
  • Geistliches Lied op. 23 (1919)
  • Aurora op. 32 (1921)
  • Erinna (1924)
  • 2 Lieder op. 48 (1932)
  • Amor timido op. 50 (1933)
  • Sonnette der Elisabeth Barrett-Browning op.52 (1934)
  • Lied der Welt op.54 (1936–8)
  • Leben, Traum und Tod op.55 (1936)
  • The Leaden Echo and the Golden Echo op. 61 (1944)
  • On Time op. 63 (1946–50)
  • Lieder aus Wien op. 82 (1959)
  • 4 Songs of Return op. 85 (1961)
  • Ode an die Musik op.92 (1965)
  • Vision op. 99 (1966)

Wybrane publikacje

  • Byzantinische Kirchenmusik (Wrocław 1927).
  • Eastern Elements in Western Chant. Studies in the Early History of Ecclesiastical Music (1947).
  • Music of the Troubadours: Six Songs in Provençal by Bernart de Ventadorn (Londyn, 1947)
  • A History of Byzantine Music and Hymnography (1949).
  • Early Christian Music oraz Music in the Eastern Churches (w: The New Oxford History of Music, t. 2, Londyn 1954)
  • The Music of the Byzantine Church (Kolonia, 1959)

Publikacje w języku polskim

  • Historia muzyki i hymnografii bizantyjskiej, przeł. Maciej Kaziński, Kraków: Wydawnictwo Homini 2006.
  • Pochodzenie muzyki bizantyjskiej, tł. Maciej Kaziński, „Konteksty” 67 (2013), nr 4, s. 109-116.

Przypisy

  1. ↑ Arkadiusz Jędrasik. Recenzja płyty Wellesza. „Muzyka 21”. 41 (12). s. 42 (pol.). 
  2. ↑ a b Wellesz, Egon Joseph (niem.). Oesterreichisches Musiklexikon online. [dostęp 2020-02-17].
  3. ↑ a b c Egon Wellesz (niem.). Lexikon verfolgter Musiker und Musikerinnen der NS-Zeit. [dostęp 2020-02-17].
  4. ↑ Egon Wellesz (niem.). Gedenkenbuch für die Opfer des Nationalsozialismus an der Universität Wien 1938. [dostęp 2020-02-17].

Bibliografia

  • Caroline Cepin Benser, Egon Wellesz (1885–1974): chronicle of twentieth-century musician, New York: P. Lang, 1985, ISBN 0-8204-0138-2, OCLC 12160987.
  • Grove's Dictionary of Music and Musicians (fifth edition). New York: St. Martin's Press

Media użyte na tej stronie

Order BritEmp (civil) rib.PNG
Baretka Orderu Imperium Brytyjskiego (cywilnego; od 1936).
AUT Honour for Services to the Republic of Austria - 6th Class BAR.png
Baretka Odznaki Honorowej za Zasługi dla Republiki Austrii 6. Klasy
AUT Oesterreichisches Ehrenzeichen fuer Wissenschaft und Kunst BAR.svg
Baretka: Austriacka Odznaka Honorowa za Naukę i Sztukę – Austria.
Egon Wellesz (1885–1974) 1927 © Georg Fayer (1892–1950).jpg
Egon Wellesz (1885–1974), British composer and musicologist of Austrian origin.
Order of St. Gregory the Great.png
Baretka Orderu Świętego Grzegorza Wielkiego (Watykan)