Eisleben

Lutherstadt Eisleben

Herb Flaga
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Saksonia-Anhalt
Powiat	Mansfeld-Südharz
Zarządzający	Carsten Staub↗, Jutta Fischer↗
Powierzchnia	143,81 km²
Wysokość	114 m n.p.m.
Populacja (31 grudnia 2009) • liczba ludności • gęstość	25 703 179 os./km²
Nr kierunkowy	03475, 034773, 034776
Kod pocztowy	06295
Tablice rejestracyjne	MSH, EIL, HET, ML, SGH
Położenie na mapie Saksonii-Anhaltu Lutherstadt Eisleben
Położenie na mapie Niemiec Lutherstadt Eisleben
51°31′N 11°33′E/51,516667 11,550000
Strona internetowa
Portal Niemcy

Eisleben, Lutherstadt Eisleben (pol. Miasto Lutra Eisleben) – miasto w środkowych Niemczech, w kraju związkowym Saksonia-Anhalt, w powiecie Mansfeld-Südharz. Znane jako rodzinne miasto Marcina Lutra, stąd oficjalna nazwa miasta. Drugie co do wielkości miasto powiatu. Była stolica dawnego powiatu Mansfelder Land.

Eisleben: rynek wraz ze starą wagą

Historia miasta jest ściśle związana z wydobyciem i obróbką rud miedzi, które przyczyniły się do rozkwitu gospodarczego i kulturalnego miasta w XV–XVI wieku. Górnictwo było główną gałęzią przemysłu w Eisleben aż do połowy XX wieku. Obecnie gospodarka miasta opiera się na turystyce. Ponadto w mieście rozwinął się przemysł maszynowy, precyzyjny, chemiczny oraz odzieżowy^[1].

Domy Marcina Lutra w Eisleben – narodzin przy Lutherstraße i śmierci przy Andreaskirchplatz oraz zabytki związane z pobytem Lutra w Wittenberdze zostały wpisane w 1996 na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Geografia fizyczna

Klimat Eisleben

Położenie

Eisleben położone jest w pagórkowatej kotlinie mansfeldzkiej u wschodnich podnóży gór Harzu, na peryferiach aglomeracji Lipsk-Halle.

Klimat

Średnia roczna temperatura powietrza w Eisleben wynosi 8.5˚C. Całkowita roczna suma opadów to ok. 509 mm. Najcieplejszymi miesiącami są czerwiec, lipiec i sierpień (średnia temp. 16.1˚C-17.6˚C), a najchłodniejszymi grudzień, styczeń i luty (średnia temp. -0.5˚C-0.7˚C). Najobfitsze opady występują pomiędzy majem a lipcem (51-61 mm) a najmniejsze w lutym (32 mm).

Geografia społeczno-ekonomiczna

Podział administracyjny i zagospodarowanie przestrzenne

W obrębie Eisleben wyróżnia się następujące dzielnice: Neckendorf, Oberhütte oraz dawne gminy samodzielne: Helfta^[2], Volkstedt^[3], Rothenschirmbach^[4], Wolferode^[4], Unterrißdorf^[4], Polleben^[4], Bischofrode^[5], Osterhausen^[5], Schmalzerode^[5].

Eisleben tworzyło do 31 grudnia 2009 wspólnotę administracyjną Lutherstadt Eisleben, została ona rozwiązana gdy do miasta przyłączono gminy Burgsdorf i Hedersleben a rok wcześniej Bischofrode, Osterhausen i Schmalzerode.

Historia

Łukasz Cranach Starszy: portret Marcina Lutra

Popiersie Martina Lutra przed domem jego narodzin przy Lutherstraße

Dom śmierci Martina Lutra przy Andreaskirchplatz

Pochodzenie nazwy miasta

W okresie wielkiej wędrówki ludów w III–V wieku plemiona Swebów: Anglowie oraz Warnowie ruszyły z terenów Holsztynu, Szlezwika i Meklembrugii na południe. Ślady tej wędrówki są widoczne w nazewnictwie miast i miejscowości na zachód od rzek Łaby i Soławy (niem. Saale), które często mają końcówkę “leben”. Pomiędzy Haldensleben a Erfurtem znajduje się ok. 100 miast i wsi posiadających taką końcówkę, która miała oznaczać dziedzictwo (niem. Erbe) lub spadek (niem. Erbgut). Przedni człon nazwy zaś miał być związany z pochodzeniem właściciela.

Średniowiecze

Pierwsza wzmianka o Eisleben pochodzi z 23 listopada 994, kiedy to późniejszy cesarz Otton III wymienia Eisleben w dokumencie jako jedną z sześciu miejscowości, która wcześniej otrzymała przywileje targowe, włącznie z prawem celnym i prawem do własnej monety^[6]. Eisleben otrzymało prawa miejskie w XII w.

Rozkwit miasta

Gospodarczy i kulturowy rozkwit miasta przypada na XV–XVI w., kiedy to wydobycie i obróbka rud miedzi i srebra uczyniła miasto najprężniejszym ośrodkiem przemysłowym i handlowym w regionie Mansfeldu.

W 1483 do Eisleben przybyli rodzice Marcina Lutra, Hans Luter i Małgorzata. Wkrótce (10 listopada 1483) urodził się ich syn, Marcin, późniejszy teoretyk i inicjator reformacji. Lutrowie wyprowadzili się do Mansfeld. Marcin kształcił się w Erfurcie, a później działał w Wittenberdze. Przez cały okres swojego życia był blisko związany z hrabstwem Mansfeld (niem. Grafschaft Mansfeld), odwiedzał często klasztor św. Anny, założył szkołę i przyjeżdżał na rozmowy z powstańcami chłopskimi. Tuż przed śmiercią przyjechał do Eisleben. Zmarł w 1546 w domu swojego przyjaciela, Dr. Drachstettena, przy Andreaskirchplatz.

Czasy współczesne

Przez wieki miasto opiekowało się zabytkami związanymi z pobytem Lutra w Eisleben. W 1946 Eisleben otrzymało człon w nazwie Lutherstadt. Domy Marcina Lutra – dom narodzin przy Lutherstraße i dom śmierci przy Andreaskirchplatz oraz zabytki związane z pobytem Lutra w Wittenberdze zostały wpisane w 1996 na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Zabytki

• dom narodzin Martina Lutra przy Lutherstraße (dawniej Lange Gasse)
• dom śmierci Martina Lutra przy Andreaskirchplatz
• kościół św. Andrzeja (St. Andreas)
• Klasztor Helfta

Współpraca

• Herne, Nadrenia Północna-Westfalia od 1990
• Memmingen, Bawaria od 1990
• Raismes, Francja od 1962
• Weinheim, Badenia-Wirtembergia od 1990

Przypisy

Linki zewnętrzne

• miasto Lutra Eisleben: oficjalna strona miasta (niem. • ang.). [dostęp 2009-02-24].
• lista światowego dziedzictwa UNESCO: Dziedzictwo Lutra w Eisleben i Wittenberdze (ang. • fr.). [dostęp 2009-02-24].