Ejwan

Ejwan Meczetu Piątkowego w Isfahanie

Ejwan, także iwan, liwan (pers. إيوان - ayvān) – przesklepione pomieszczenie otwarte od strony dziedzińca, sklepione kolebką o załamanym łuku lub konchą, charakterystyczne dla architektury perskiej, z której przejęła ją architektura islamu.

Powszechne stosowanie ejwanów było jedną z cech charakterystycznych architektury perskiej z czasów Sasanidów. W późniejszym czasie ejwan stał się powszechnie stosowanym elementem architektury islamskiej. W czasach Seldżukidów został uznany za jeden z najważniejszych elementów budowli islamskich o różnym przeznaczeniu.

Ejwan pełni najczęściej funkcję monumentalnego wejścia do budynku o przeznaczeniu sakralnym – meczetu (zwłaszcza w założeniach czteroejwanowych, których przykładem jest Meczet Piątkowy w Isfahanie), medresy lub mauzoleum, ale spotykany także jako element innych budynków publicznych i prywatnych rezydencji. Ejwany są szczególnie powszechne w architekturze Azji Środkowej, Iraku i architekturze perskiej. Znacznie rzadziej występują w krajach śródziemnomorskich (głównie w Egipcie i Turcji).

Bibliografia

  • Hattstein, Markus, Delius, Peter (2004). Islam. Art and Architecture. Könemann, ISBN 3-8331-1036-8
  • Richard Ettinghausen, Oleg Grabar, Marilyn Jenkins, Sztuka i architektura islamu 650-1250, Jolanta Kozłowska (tłum.) i inni, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog, 2007, ISBN 978-83-89899-87-3, OCLC 749575095.

Media użyte na tej stronie

Ispahan iwan mosquee vendredi.jpg
Autor: Mbenoist z francuskiej Wikipedii, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Iwan de la mosquée dite du vendredi à Ispanhan (Iran)