Ekloga (726)

Ekloga Leona (gr. εκλογή τών νόμων – wybór praw) – kodyfikacja prawa bizantyńskiego ogłoszona w 726 r. przez cesarza Leona III, w imieniu własnym oraz syna i współwładcy Konstantyna V, będąca wyciągiem z obszernego i trudno dostępnego ustawodawstwa Justyniana. Wyciąg został dokonany z poważnymi odchyleniami od pierwowzoru, część zaczerpnięto z prawa zwyczajowego[1] Wydanie Eklogi miało na celu stworzenie zbioru praw dostosowanego do ówczesnych realiów i ogólnodostępnego dla prawników. Liczy 18 tytułów. Główne reformy Eklogi w stosunku do Kodeksu Justyniana to:

  • ograniczenie władzy ojca rodziny (patria potestas), połączone ze wzrostem uprawnień żony i dzieci
  • wprowadzenie nieznanych wcześniej kar cielesnych takich jak np. obcięcie nosa, ogolenie głowy, opalenie włosów
  • ograniczenie zastosowania kary śmierci
  • ograniczenie repudium
  • wprowadzenie opłacania sędziów z budżetu państwa

Ekloga wywarła duży wpływ na późniejsze ustawodawstwo bizantyńskie, ruskie i południowosłowiańskie[2].

Ten krótki kodeks nie zastąpił ustawodawstwa Justyniana I, która w przekładzie greckim było ciągle studiowane. Ogłoszenie Eklogi miało głównie cel praktyczny. Chodziło o dostarczenie sędziom podręcznika zawierającego rozstrzygnięcia w najczęściej występujących przypadkach. Modyfikował on ustawodawstwo justyniańskie opierają się na późniejszych ustawach cesarskich, prawie kościelnym i prawie zwyczajowym prowincji azjatyckich. Specjalny nacisk położono na prawo rodzinne i spadkowe, a także prawo karne.[3]

W dziedzinie prawa cywilnego przepisy Eklogi uległy złagodzeniu, m.in. zostały mocno ograniczone prawa ojca rodziny (patria potestas), a w zamian wzrosły uprawnienia żony i dzieci. W prawie karnym zaznaczyła się większa surowość w porównaniu z prawem justyniańskim. Wprowadzono cały system okaleczeń fizycznych (amputacja nosa, ręki i języka, oślepienie, opalanie włosów). Stosowano je tam, gdzie Kodeks Justyniana przewidywał karę o charakterze pieniężnym. Na szczególną uwagę zasługuję "Wstęp" do Eklogi, w którym zapowiadano ukrócenie łapownictwa i korupcji wśród sędziów.

Przypisy

  1. ↑ Kazimierz Kolańczyk, Prawo rzymskie, § 37 A.
  2. ↑ Georg Ostrogorski, Dzieje Bizancjum, Warszawa 2008, s. 182-183.
  3. ↑ K. Maksimovič, Byzantinische Rechtsbücher und ihre Bedeutung für die Rechtsgeschichte Osteuropas, in: Studien europäischen Rechtsgeschichte, t. 205, red. T. Giaro, V. Klostermann, Frankfurt am Main 2006, s. 8 i n.

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Bibliografia

  • A. Dziadzio, Powszechna Historia Prawa, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 64