Ekscypulum

1. Apotecja obrostu gwiazdkowatego. Tarczka niebieskoszara, ekscypulum jasnoszare

2. Schemat budowy częściowo zanurzonego w plesze perytecjum porostów

Ekscypulum (łac. ekscipulum) – część owocnika u grzybów. W owocnikach typu perytecjum ekscypulum stanowi zewnętrzną ściankę otaczająca z wszystkich stron hymenium. W owocnikach typu apotecjum jest to brzeżek owocnika. W apotecjach lecideowych występuje tylko brzeżek własny (ekscipulum proprium), w apotecjach lekanorowych (u porostów) oprócz niego występuje także brzeżek plechowy (ekscipulum thallinum), w którym znajdują się glony^[1].

W perytecjach czasami z górnej części ekscypulum wyrastają do wnętrza strzępki grzybni zwane peryfizami. Ta część ekscypulum nazwa się hypoperifusium i zazwyczaj jest zgrubiała^[2].

Ekscypulum ma duże znaczenie przy oznaczaniu wielu gatunków porostów. Może być grube lub cienkie, trwałe, lub nietrwałe, gładkie lub karbowane, wywinięte lub niewywinięte, oprószone lub nieoprószone. Istotne znaczenie ma też jego kolor, zwykle jest inny, niż kolor tarczki^[1].

W perytecjach na ekscypulum często znajduje się okrywa zwana inwolukrelum^[1].

Opisy do rysunku 2: 1 – kora górna, 2 – warstwa glonów, 3 – rdzeń, 4 – inwolukrelum, 5 – ostiola, 6 – peryfizy, 7 – parafizy, 8 – worki z zarodnikami, 9 – ekscypulum

Przypisy