Ekstraklasa polska w piłce siatkowej mężczyzn

Ekstraklasa

I liga seria A

Państwo	Polska
Dyscyplina	piłka siatkowa
Organizator rozgrywek	GKKF (1954 - 1957), PZPS (1957 - 2000)
Data założenia	listopad 1953
Założyciel	GKKF
Poprzednia nazwa	I liga (do sezonu 1989/1990)
Data rozwiązania	30 czerwca 2000, Poznań
Rozgrywki
Liczba drużyn	od 8 do 12
Zwycięzca	Mistrz Polski
Niższy poziom ligowy	II liga (do sezonu 1989/1990) I liga seria B (od sezonu 1990/1991)
Puchary	PEMK, PEZP, Puchar CEV (stary)
Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca	AZS-AWF Warszawa (1954)
Ostatni zwycięzca	Mostostal Azoty Kędzierzyn-Koźle (1999/2000)
Najwięcej zwycięstw	AZS-AWF Warszawa (19)

I liga polska seria A w piłce siatkowej mężczyzn (potocznie nazywana Ekstraklasą) – od sezonu 1954 do sezonu 1999/2000 najwyższa w hierarchii klasa męskich ligowych rozgrywek siatkarskich w Polsce, będąca jednocześnie najwyższym szczeblem centralnym (I poziomem ligowym). Zmagania w jej ramach toczyły się cyklicznie (co sezon), systemem kołowym i przeznaczone były dla najlepszych polskich klubów piłki siatkowej. Ich tryumfator zdobywał tytuł Mistrza Polski, zaś najsłabsze drużyny relegowane były do klasy rozgrywkowej drugiego szczebla ligowego: do sezonu 1989/1990 II ligi, a od sezonu 1990/1991 I ligi serii B. Czołowe zespoły klasyfikacji końcowej każdego sezonu uzyskiwały prawo występów w europejskich pucharach w sezonie następnym. Organizatorem i organem prowadzącym rozgrywki przez pierwsze cztery sezony był Główny Komitet Kultury Fizycznej (GKKF), a od edycji 1957/1958 – Polski Związek Piłki Siatkowej (PZPS).

Historia

Zhierarchizowany system męskich ligowych rozgrywek siatkarskich w Polsce został wprowadzony przez Główny Komitet Kultury Fizycznej w listopadzie 1953, a jego najwyższemu szczeblowi nadano szyld Klasy wydzielonej. Jej premierową edycję przeprowadzono w sezonie 1954 (grano systemem "wiosna-jesień"), do którego przystąpiło 8 drużyn, zaś pierwszym mistrzem został AZS-AWF Warszawa. 30 czerwca 1957 - z chwilą formalnego utworzenia PZPS - nazwę tego poziomu przemianowano na I liga, z siatkarską centralą jako organizacją zarządczą i prowadzącą zmagania. Od sezonu 1957/1958) rywalizacja toczona była według modelu "jesień-wiosna". Do premierowej edycji przystąpiło 12 zespołów, z których najlepszym okazał się AZS-AWF Warszawa, a do II ligi spadli Czarni Wrocław i Gwardia Białystok. Przed rozpoczęciem sezonu 1969/1970 zmniejszono liczbę drużyn w najwyższej klasie z 12 do 8. Kolejna reforma miała miejsce w 1973 (przed inauguracją sezonu 1973/1974), gdy wprowadzono 10-zespołową I ligę. W ten sposób grano do 1989, kiedy ponownie powiększono ekstraklasę do 12 ekip, lecz tylko na jeden sezon 1989/1990. W 1990 dokonano bowiem podziału I ligi na I ligę serię A oraz I ligę serię B. I liga seria A składała się z 8 drużyn. Do 12 klubów powrócono w sezonie 1997/1998 i system taki obowiązywał do ostatniej edycji tej niezawodowej ligi, tj. sezonu 1999/2000. Funkcjonowała ona do zakończenia sezonu 1999/2000, a 30 czerwca 2000 - podczas posiedzenia PZPS w Poznaniu - została rozwiązana. Na jej miejsce powołano ligę zawodową - Polską Ligę Siatkówki, za której prowadzenie odpowiada Profesjonalna Liga Piłki Siatkowej SA (PLPS SA).

Medaliści Mistrzostw Polski

Zobacz też

• Mistrzostwa Polski w piłce siatkowej mężczyzn
• PlusLiga
• Ekstraklasa polska w piłce siatkowej kobiet

Bibliografia

• Krzysztof Mecner: 80 lat polskiej siatkówki. Olsztyn: Hakus, 2001. ISBN 83-86926-08-2. (pol.)
• Marcin Kalita, Paweł Wołosik, Kamil Drąg, Kamil Składowski: Polska siatkówka. Ringier Axel Springer Polska. ISBN 978-83-7813-410-7.

Linki zewnętrzne

• Oficjalny serwis PZPS
• Historia polskiej ekstraklasy