El
| ||||
| ||||
 | ||||
| Występowanie | mitologia ugarycka | |||
| Teren kultu | starożytny Kanaan | |||
| Rodzina | ||||
| Żona | Aszera | |||
| Dzieci | Asztar, Jam, Mot | |||
El – w mitologii ugaryckiej najwyższy bóg kananejski, który według tekstów z Ugarit (XV–XIV wiek p.n.e.) był stwórcą świata, ojcem i przywódcą bogów i ludzi – królem i sędzią, strażnikiem porządku kosmicznego i politycznego, wspierającym królów w sprawowaniu władzy. Występuje również jako mędrzec wyjaśniający sny. Był wieczny, mądry, sprawiedliwy, dobry i miłosierny, życzliwy ludziom. Jeden z tekstów określa go mianem byka, co miało symbolizować siłę seksualną w akcie tworzenia bogów. Żoną Ela była bogini Aszirat. W sztuce przedstawiany jako starzec w ozdobionym rogami nakryciu głowy, siedzący na tronie. Miał wiele dzieci, do najważniejszych należeli: Asztar, Jam i Mot. W ugaryckich tekstach dzieckiem Ela nazywany bywa również Baal (syn Dagona) a także jego siostra Anat[1]. Określenia te powiązane są z wiarą, iż El jest „stwórcą stworzeń” (bny bnwt).
Z powodu podeszłego wieku przekazał z czasem najwyższą władzę Baalowi, który okazał się najbardziej godnym tego zaszczytu. Pomimo tego w dalszym ciągu cieszył się znaczną czcią i autorytetem pośród bogów i ludzi. Mit o przejęciu władzy przez Baala przypomina grecką opowieść o przejęciu władzy nad światem przez Zeusa, jak również nordycki mit objęcia władzy nad panteonem przez Odyna. Według Jana Parandowskiego jest to metafora walk między ludami rolniczymi dawnej Europy a Indoeuropejczykami[2].
Według opinii wielu badaczy jak Gerd Theissen, Morton Smith czy Lowell Handy, od El wywodzi się kult Jahwe[3][4][5][6][7][8], którego żoną była bogini Aszera[9][10].
Etymologia
El: prawdopodobnie od rdzenia „wl” – „być mocnym”, „stać na czele”. El był bogiem osobowym, ale od jego imienia wywodzi się w językach semickich ogólny rzeczownik „bóg” (hebr. 'el, akad. 'ilu, arab. 'ilah, ugaryckie 'l, południowoarabskie 'ilumkuh „bóg”), a także termin biblijny Elohim.
Przypisy
- ↑ Religia kananejska. W: Michael Grant: Dzieje dawnego Izraela. Warszawa: PIW, 1991, s. 37-39. ISBN 83-06-02154-1.
- ↑ Jan Parandowski, Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian.
- ↑ L. Handy, Among the Host of Heaven, Winona Lake, IN, Eisenbrauns 1993.
- ↑ The Appearance of Pantheon in Judah, w: The Triumph of Elohim, Diana Edelman (red.), Grand Rapids, Eerdmans, 1996, s. 27-43.
- ↑ The Authorization of Divine Power and Guilt of God in the Book of Job, Journal for the Study of the Old Testament 60 (1993).
- ↑ Hezekiah's Unlikely Reform, Zeitschrift für die alttestamentliche Wissenschaft 100 (1988).
- ↑ Dissenting Deities or Obedient Angels, Biblical Research 35 (1990).
- ↑ „Sounds, Words and Meanings in Psalm 82", Journal for the Study of the Old Testament 47 (1990)
- ↑ Jahwe miał żonę, TVP, 23 marca 2011 [zarchiwizowane z adresu 2013-12-25].
- ↑ Biblijny Jahwe miał żonę, boginię Aszerach, onet.pl
Bibliografia
- Encyklopedia Religii, PWN, t.3
- Łukasz Toboła, Cykl Baala z Ugarit, Enigma Press, Kraków 2008
- Witold Tyloch, Odkrycia w Ugarit a Stary Testament, PWN, Warszawa 1980
Media użyte na tej stronie
Het woord 'el' in het Fenicisch, eigen werk, vervang het gerust door iets beters.
Autor: Daderot, Licencja: CC0
Exhibit in the Oriental Institute Museum, University of Chicago, Chicago, Illinois, USA. This work is old enough so that it is in the public domain. Photography was permitted in the museum without restriction.