Elżbieta Giedyminówna

Elżbieta Giedyminówna
ilustracja herbu
księżna płocka
Okres

od ok. 1316
do 23 maja 1336

Jako żona

Wacława płockiego

księżna wyszogrodzka
Okres

od 1349
do 1364

Jako żona

Wacława płockiego

regentka Mazowsza płockiego
Okres

od 1340
do lipiec 1343

W imieniu

Bolesława III płockiego

Dane biograficzne
Dynastia

Giedyminowicze

Data i miejsce urodzenia

między 1301 a 1304
Litwa

Data śmierci

2 czerwca(?) 1364

Miejsce spoczynku

bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Płocku

Ojciec

Giedymin

Matka

Jewna

Rodzeństwo

Aldona Anna Giedyminówna
Olgierd Giedyminowicz
Kiejstut Giedyminowicz
Eufemia Giedyminówna
Wiele litewskiego rodzeństwa

Mąż

Wacław płocki
od
do 23 maja 1336

Dzieci

Anna płocka
Bolesław III płocki

Bolesław III nadaje 21 października 1349 matce swej, Elżbiecie Giedyminównie, ziemię wyszogrodzką za udzielenie mu jej pieniędzy posażnych na posag dla siostry Anny; ślub z księciem żagańskim Henrykiem

Elżbieta Giedyminówna (ur. między 1301 a 1304, zm. 2 czerwca(?) 1364) – księżna płocka, po śmierci męża regentka Mazowsza płockiego, a od 1349 księżna wyszogrodzka, córka księcia litewskiego Giedymina i prawdopodobnie Jewny.

Życiorys

Pogańskie imię księżnej płockiej nie jest znane. Dawna historiografia błędnie przypuszczała, że brzmiało ono Danmilla[1]. Najprawdopodobniej około 1316, a z całą pewnością przed 6 grudnia 1320[2] Elżbieta poślubiła księcia płockiego Wacława (Wańkę). Posag księżniczki litewskiej wynosił 720 grzywien srebra i 9 grzywien złota[3]. Z małżeństwa Elżbiety i Wacława pochodziło dwoje dzieci: Anna, żona księcia żagańskiego Henryka V Żelaznego, oraz książę płocki Bolesław III[4].

Po śmierci męża w 1337, Elżbieta sprawowała najprawdopodobniej w imieniu swojego syna rządy regencyjne. Pełniła je do czasu osiągnięcia przez swego syna pełnoletniości między 1340 a lipcem 1343[5]. 21 października 1349 na zjeździe w Wiskitkach syn Elżbiety nadał jej kasztelanię wyszogrodzką w dożywocie[6]. Nadanie to zostało potwierdzone przez króla polskiego Kazimierza III Wielkiego na zjeździe w Kaliszu 27 grudnia 1355[7]. W 1359 Elżbieta wdała się w spór z księciem mazowieckim Siemowitem III, który bezprawnie narzucał świadczenia i powinności mieszkańcom ziemi gostynińskiej, wchodzącej w skład oprawy wdowiej Elżbiety. Konflikt Elżbiety z księciem rozstrzygnął król Kazimierz Wielki na zjeździe w Brześciu Kujawskim 12 lutego 1359[8].

Śmierć Elżbiety Giedyminówny odnotował Jan Długosz w Rocznikach czyli Kronikach sławnego Królestwa Polskiego pod rokiem 1364. Przekaz ten powszechnie jest uznawany za wiarygodny[9]. Najprawdopodobniej do wdowy po księciu płockim Wacławie odnosi się również zapiska nekrologu klasztoru norbertanek w Strzelnie o śmierci 2 czerwca anonimowej księżnej mazowieckiej[10]. Zgodnie z relacją Jana Długosza Elżbieta Giedyminówna została pochowana w katedrze płockiej[9].

Przypisy

  1. ↑ O. Balzer, Genealogia Piastów, Kraków 2005, s. 770 i 771.
  2. ↑ J. Tęgowski, Pierwsze pokolenia Giedyminowiczów, Poznań – Wrocław 1999, s. 42 i 43.
  3. ↑ J. Tęgowski, Pierwsze pokolenia Giedyminowiczów, Poznań – Wrocław 1999, s. 43.
  4. ↑ J. Grabowski, Dynastia Piastów mazowieckich, Kraków 2012, s. 76 i 77.
  5. ↑ J. Grabowski, Dynastia Piastów mazowieckich, Kraków 2012, s. 77 i 78.
  6. ↑ J. Grabowski, Dynastia Piastów mazowieckich, Kraków 2012, s. 78 i 79.
  7. ↑ J. Grabowski, Dynastia Piastów mazowieckich, Kraków 2012, s. 86 i 87.
  8. ↑ A. Supruniuk, Mazowsze Siemowitów (1341–1442). Dzieje polityczne i struktury władzy, Warszawa 2010, s. 27 i 28.
  9. ↑ a b K. Jasiński Rodowód Piastów mazowieckich, Poznań – Wrocław 1998, s. 48.
  10. ↑ J. Grabowski, Dynastia Piastów mazowieckich, Kraków 2012, s. 441.

Bibliografia

  • Balzer O., Genealogia Piastów, wyd. II, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2005, ISBN 83-918497-0-8, s. 769-772.
  • Grabowski J., Dynastia Piastów mazowieckich, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2012, ISBN 978-83-7730-066-4, s. 63–64, 76–78, 86–88, 222–223, 440–442, 614.
  • Jasiński K., Rodowód Piastów mazowieckich, Wydawnictwo Historyczne, Poznań – Wrocław 1998, ISBN 83-913563-0-2, s. 46–48.
  • Supruniuk A., Mazowsze Siemowitów (1341–1442). Dzieje polityczne i struktury władzy, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2010, ISBN 978-83-7181-644-4, s. 21–28.
  • Tęgowski J., Pierwsze pokolenia Giedyminowiczów, Wydawnictwo Historyczne, Poznań – Wrocław 1999, ISBN 83-913563-1-0, s. 42–44.

Media użyte na tej stronie