Elżbieta Rakuszanka

Elżbieta Rakuszanka
Ilustracja
Królowa Polski
Okres

od 10 lutego 1454
do 7 czerwca 1492

Jako żona

Kazimierza IV Jagiellończyka

Koronacja

10 lutego 1454

Poprzedniczka

Zofia Holszańska

Następczyni

Helena Rurykowiczówna

Dane biograficzne
Dynastia

Habsburgowie

Data i miejsce urodzenia

koniec 1436 lub początek 1437
Wiedeń

Data i miejsce śmierci

30 sierpnia 1505
Kraków

Miejsce spoczynku

kaplica Świętego Krzyża w katedrze krakowskiej

Ojciec

Albrecht II Habsburg

Matka

Elżbieta Luksemburska

Dzieci

Władysław II Jagiellończyk
Jadwiga
Kazimierz
Jan I Olbracht
Aleksander Jagiellończyk
Zofia Jagiellonka
Elżbieta
Zygmunt I Stary
Fryderyk
Elżbieta
Anna Jagiellonka
Barbara Jagiellonka
Elżbieta

Elżbieta Rakuszanka (Habsburżanka), niem. Elisabeth von Habsburg (ur. w Wiedniu pod koniec 1436 lub początek 1437[1], zm. 30 sierpnia 1505 w Krakowie) – królowa polska i wielka księżna litewska, posiadaczka starostwa w Koninie (1461–1505) i w Pyzdrach (1461–1505)[2].

Córka króla niemieckiego i węgierskiego Albrechta II Habsburga i Elżbiety Luksemburskiej, córki cesarza Zygmunta Luksemburskiego. Jej babką była Elżbieta pomorska, wnuczka Kazimierza III Wielkiego. Jej bratem był Władysław Pogrobowiec.

Życiorys

25 lipca 1450 została zaręczona z Fryderykiem, synem księcia saskiego i elektora Rzeszy Niemieckiej Fryderyka II Łagodnego. Ostatecznie małżeństwo nie doszło do skutku[1]. 10 lutego 1454 Elżbieta poślubiła w katedrze krakowskiej polskiego króla Kazimierza IV Jagiellończyka i została koronowana na królową. Małżeństwo pobłogosławił święty Jan Kapistran – założyciel klasztorów obserwanckich w Polsce, zwanych bernardynami. Królowa Elżbieta wywierała znaczny wpływ na politykę męża. Jej pozycja wzrosła w 1457, po śmierci brata Władysława Pogrobowca, gdy stała się spadkobierczynią tronu Czech i Węgier[3]. Jako dziedziczka tych królestw podjęła starania o osadzenie tam Jagiellonów w osobie swego najstarszego syna Władysława.

Zwana jest matką królów, gdyż czterech z jej synów zostało królami, a córki Elżbiety poprzez swoje małżeństwa zostały skoligacone z większością panujących wówczas dynastii europejskich. Została pochowana w katedrze krakowskiej w kaplicy Świętego Krzyża. W 1973 z inicjatywy arcybiskupa metropolity krakowskiego, kardynała Karola Wojtyły otwarto grób Elżbiety i przeprowadzono badania, które pozwoliły badaczom odtworzyć w przybliżeniu wygląd królowej[4]. Ponowny pogrzeb Elżbiety Rakuszanki odbył się 17 października 1973.

Potomstwo

Fryz heraldyczny na budynku Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego, pierwszy z lewej w górnym rzędzie herb Habsburgów Elżbiety Rakuszanki

Z małżeństwa Elżbiety i Kazimierza pochodziło trzynaścioro dzieci:

Przodkowie

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Albrecht III Habsburg
 
 
 
 
 
 
 
Albrecht IV Habsburg
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Beatrycze Hohenzollern
 
 
 
 
 
 
 
Albrecht II Habsburg
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Albrecht I Bawarski
 
 
 
 
 
 
 
Joanna Zofia Bawarska
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Małgorzata brzeska
 
 
 
 
 
 
 
Elżbieta Rakuszanka
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Karol IV Luksemburski
 
 
 
 
 
 
 
Zygmunt Luksemburski
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Elżbieta pomorska
 
 
 
 
 
 
 
Elżbieta Luksemburska
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Herman II Cylejski
 
 
 
 
 
 
 
Barbara Cylejska
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Anna von Schauenberg
 
 
 
 
 
 

Zobacz też

Przypisy

  1. a b Wdowiszewski 2005 ↓, s. 93.
  2. Antoni Gąsiorowski, Starostowie wielkopolskich miast królewskich w dobie jagiellońskiej, Warszawa-Poznań 1981, s. 72.
  3. Spórna i Wierzbicki 2003 ↓, s. 121.
  4. Spórna i Wierzbicki 2003 ↓, s. 123.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

POL Przemysł II 1295 COA.svg
Rekonstrukcja herbu z rewersu pieczęci majestatycznej króla Polski – Przemysła II z 1295
Krakow 2016 22.jpg
Autor: Scotch Mist, Licencja: CC BY-SA 4.0
Galeria Mist Scotch zawiera wiele zdjęć zabytkowych budowli, pomników i miejsc pamięci w Polsce.