Elżbieta Szemplińska-Sobolewska

Portret narysowany przez Stanisława Ignacego Witkiewicza

Elżbieta Szemplińska-Sobolewska (ur. 29 kwietnia 1909 w Warszawie, zm. 27 kwietnia 1991 tamże) – polska poetka i prozaiczka o lewicowych poglądach.

Życiorys

Grób Elżbiety Szemplińskiej-Sobolewskiej na Cmentarzu Bródnowskim

Urodzona w Warszawie. Studiowała prawo oraz polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim[1][2]. Debiutowała jako prozaik w 1926 roku na łamach czasopisma „Robotnik” opowiadaniem Ojciec. W 1932 roku ogłosiła swoją pierwszą powieść Narodziny człowieka. 19 listopada 1939 roku podpisała oświadczenie pisarzy polskich witające przyłączenie Zachodniej Ukrainy do Ukrainy Radzieckiej[3]. 17 września 1940 roku wstąpiła do Związku Radzieckich Pisarzy Ukrainy[4]. W trakcie wojny działała w okupowanym Lwowie, współpracowała m.in. z „Robotnikiem”, „Czerwonym Sztandarem” i „Nowymi Widnokręgami”[5]. W 1941 była we Lwowie redaktorką kwartalnika „Almanach Literacki”. Lata 1941–1944 spędziła w ZSRR, była współpracowniczką miesięcznika "Nowe Widnokręgi”. Określana w tym czasie jako „rywalka Wandy Wasilewskiej”[6]. W 1946 roku przebywała w placówce dyplomatycznej w Luksemburgu. W latach 1946–1962 przebywała na Zachodzie. Do Warszawy powróciła w 1961 lub 1962 roku[7].

W jej twórczości polscy „bieżańcy” przybywający do ZSRR spotykają się z lepszym, przyjaźniejszym światem[8]. W wierszu Prawdziwa ojczyzna z grudnia 1939 napisała m.in.: Dawno, jeszcze byłam dzieckiem, napisałam w szkolnym zeszycie, na święto niepodległości: „zamieniliśmy zabór niemiecki na polski” i siniał ze złości i grzmiał nauczyciel. W wierszu tym za prawdziwą ojczyznę uznała tą, gdzie sierp i młot[9]. Pochowana na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (kwatera 44A-3-5)[10].

Twórczość

  • Prawdziwa ojczyzna
  • Łańcuch
  • Pożegnanie
  • Krzyż Warszawy
  • Warszawa w ogniu
  • Powrót z daleka
  • Narodziny
  • Notatki z podróży
  • Potrójny ślad
  • Kochankowie z Warszawy
  • Śmierć Bazylego

Odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Artur Hutnikiewicz; Andrzej Lam (2000). Literatura polska XX wieku: przewodnik encyklopedyczny. Wydawn. Naukowe PWN. ISBN 978-83-01-13027-5. S. 198
  2. ↑ Elwira Buszewicz (2003). Słownik pisarzy polskich. Zielona Sowa. ISBN 978-83-7389-123-4. s. 482
  3. ↑ Prawdziwa historia Polaków. s. 168.
  4. ↑ Bohdan Urbankowski, Czerwona msza czyli uśmiech Stalina, t. 1, Warszawa 1998, s. 123.
  5. ↑ Polskie Państwo Podziemne wobec komunistów polskich (1939-1945): wypisy prasy konspiracyjnej. Wydawn. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. 2005. ISBN 978-83-7299-412-7.
  6. ↑ Jacek Trznadel (1998). Kolaboranci: Tadeusz Boy-Żeleński i grupa komunistycznych pisarzy we Lwowie 1939-1941. Fundacja Pomocy Antyk, "Wydawn. Antyk Marcin Dybowski". ISBN 978-83-87809-01-0.
  7. ↑ Ł. Łopalewska-Rozumowa, Św. Barbary 4: gimnazjum i liceum im. M. Konopnickiej w Warszawie, Warszawa 1992
  8. ↑ Jerzy Święch (2000). Literatura polska w latach II wojny światowej. Wydawnictwo Naukowe PWN. ISBN 978-83-01-12904-0. s. 185
  9. ↑ Orła zamienili na sierp i młot. Zdradę nazwali przyjaźnią. Polscy literaci, artyści po 17 września 1939, tygodnik.tvp.pl [dostęp 2020-09-17] (pol.).
  10. ↑ Zmarli, „Więź” (nr 6), 1991, s. 144-145.
  11. ↑ M.P. z 1947 r. nr 27, poz. 233.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Elżbieta Szemplińska-Sobolewska grób.jpg
Autor: Brunong87, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Elżbiety Szemplińskiej-Sobolewskiej na Cmentarzu Bródnowskim.