Elektorat Kolonii

Arcybiskupstwo i Elektorat Kolonii
Elektorzy Rzeszy
Erzstift und Kurfürstentum Köln
X wiek - 1803
Herb Elektoratu Kolonii
Herb
Język urzędowy

niemiecki

Stolica

Kolonia (do 1288)
Bonn (od 1597)

Ustrój polityczny

teokracja

Typ państwa

elektorat

Mediatyzacja

1803

Mapa Elektoratu Kolonii
Elektorat Kolonii w roku 1645

Elektorat Kolonii (niem. Kurfürstentum Köln lub Kurköln), również Arcybiskupstwo Kolonii (nie mylić z dzisiejszą archidiecezją kolońską; pełna nazwa: Erzstift und Kurfürstentum Köln) był jednym z najważniejszych kościelnych księstw Świętego Cesarstwa Rzymskiego, istniejącym od X w. do początków XIX w. Od 1354 elektorat Rzeszy. Jego terytorium składało się z dóbr arcybiskupów Kolonii; był to pas ziem ciągnących się wzdłuż lewego brzegu Renu na wschód od księstwa Jülich, poza tym pod władzą arcybiskupstwa znajdowało się również księstwo Westfalii, leżące za Renem, na wschód od Berg, a także Mark. Arcybiskup Kolonii tradycyjnie należał do grona elektorów Cesarstwa, był także arcykanclerzem Włoch (niem. Erzkanzler für Reichsitalien); prawa elektorskie posiadał okresami od 1238 roku oraz nieprzerwanie od roku 1263 do roku 1803. Gdy stare rzymskie miasto Kolonia stało się w 1288 roku wolnym miastem, arcybiskupi kolońscy przenieśli swą siedzibę z katedry kolońskiej do Bonn.

W XVI wieku co najmniej trzech arcybiskupów Kolonii przyjęło wiarę protestancką. Pierwsi dwaj, Hermann von Wied oraz Salentin von Isenburg-Grenzau, po zmianie wiary zrezygnowali z arcybiskupiej godności. Trzeci z nich, Gebhard Truchsess von Waldburg, po przejściu na kalwinizm w roku 1582 nie zamierzał rezygnować z władzy nad elektoratem Kolonii i postanowił dokonać próby sekularyzacji państwa. Doprowadziło to do wybuchu wojny kolońskiej, podczas której armia bawarska wyniosła do godności arcybiskupa Kolonii księcia Ernesta, co było pierwszym poważnym sukcesem kontrreformacji na terenie Niemiec. Arcybiskup Kolonii, w owych czasach często mający władzę także nad biskupstwem Münster (a niekiedy i nad biskupstwem Liège), należał do najzasobniejszych książąt północno-zachodnich Niemiec. W 1672 roku sprzymierzona z Francją i biskupstwem Münster Kolonia wzięła udział w inwazji na Holandię, co wkrótce rozpętało ogólnoeuropejską wojnę Francji z koalicją hiszpańsko-austriacko-lotaryńską.

W 1795 roku armia francuska rozpoczęła okupację terytoriów Elektoratu leżących na lewym brzegu Renu. Okupowane ziemie w 1801 roku wcielone zostały do państwa francuskiego. W dwa lata później, w roku 1803, reszta Elektoratu Kolonii poddana została sekularyzacji (patrz też: mediatyzacja), a księstwo Westfalii otrzymał landgraf Hesji-Darmstadt. Po okresie wojen napoleońskich w roku 1824 Kolonia ponownie została siedzibą katolickiego arcybiskupa, a archidiecezja kolońska istnieje do dziś.

Elektorzy Kolonii

Linki zewnętrzne

Bibliografia

  • Tomasz Paluszyński: Historia Niemiec i państw niemieckich. Zarys dziejów politycznych wyd. II, Oficyna Wydawnicza Wyższej Szkoły Języków Obcych, Poznań 2006
  • Stefan Weinfurter: Niemcy w średniowieczu 500-1500, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2013

Media użyte na tej stronie

Trier Arms.svg
Autor: Ipankonin, Licencja: CC-BY-SA-3.0

Coat of arms of the Archbishopric of Trier

Blazon: Argent a cross gules.
Coat of arms of the Archbishopric of Mainz (1250).svg
Coat of arms of the Archbishopric of Mainz, version of the year 1250
Bavaria Arms.svg
Autor: Ipankonin, Licencja: CC-BY-SA-3.0

Coat of arms of Bavaria

Blazon: Fusilly bendwise argent and azure.
Royal Arms of the Kingdom of Hanover.svg
Autor: Sodacan, Licencja: CC BY-SA 3.0
Royal Shield of Arms of the Kingdom of Hanover
Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1400-1806).svg
Autor: David Liuzzo, eagle by N3MO, Licencja: CC BY-SA 3.0
Banner of the Holy Roman Empire, double headed eagle with halos (1400-1806)
Wappen-HK.png
Autor: ziegelbrenner, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Wappen des Kurfürstentums Hessen 1818 / Coat of arms of the electorate of Hesse 1818
Salzburg Wappen.svg
Coat of arms of Salzburg state
Archbishopric of Cologne Locator Map 1.svg
Autor: MapMaster, Licencja: CC BY 3.0
A locator (text-free) map showing the Archbishopric of Cologne as of 1645. This is based on Willem and Joan(nes) Blaeu's 1645 map File:Blaeu 1645 - Coloniensis Archiepiscopatus.jpg.

The gray lines show modern day national borders. Except for the Emscher river, the rivers are shown in their modern routes/channels/paths. Major cities are shown with circles, and Bonn is shown as the capital of the Archbishopric.

Mercator projection. A scale is at the bottom layer of the SVG (you will need an SVG editor to see it).
Arms of the Palatinate (Bavaria-Palatinate).svg
Autor: Sir Iain, Elemens by User:Sodacan, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ten plik został załadowany za pomocą narzędzia Commonist.
Wappen Erzbistum Köln.png
Autor: David Liuzzo, Licencja: Attribution

Wappen des Kurfürstentums und Erzstiftes bzw. Fürsterzbistums

Köln
COA Kurkoeln.svg
Autor: Jüppsche, Licencja: CC BY-SA 3.0
Coat of arms of archibishop-elector of Cologne