Elektrownia Braniewo
 Widok ogólny elektrowni | |
| Państwo |  Polska |
|---|---|
| Siedziba | Braniewo |
| Data założenia | l. 30. XX w. |
Położenie na mapie Braniewa  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu braniewskiego  | |
 54°22′56,9″N 19°49′40,4″E/54,382472 19,827889 | |
Elektrownia Braniewo – elektrownia wodna na rzece Pasłęka, w województwie warmińsko-mazurskim w miejscowości Braniewo.
Historia elektryfikacji Braniewa
Powiat braniewski (Kreis Braunsberg) już w 1913 roku opracował plany elektryfikacji swoich 4 miast: Braniewa, Ornety, Pieniężna i Fromborka, 92 gmin wiejskich i 17 samodzielnych majątków. Prąd miała dostarczyć nowa elektrownia wodna na Pasłęce, którą w latach 1913–1916 wybudowano w pobliżu wsi Pierzchały. Uruchomiono ją już w 1917 roku, jednak dopiero po zakończeniu I wojny światowej powiat był w stanie rozpocząć budowę naziemnej sieci przesyłowej. Pomimo przegranej wojny i utrudnień wynikających z tego faktu, jeszcze w październiku 1918 zdołało doprowadzić prąd do okolicznych miejscowości, samo miasto Braniewo otrzymało prąd w listopadzie 1919 roku[1]. Jednak wkrótce okazało się, że prądu nie wystarczy do zelektryfikowania całego powiatu[2].
Elektrownię wodną w Braniewie wybudowano w latach 30. XX w. Razem z elektrownią w Pierzchałach wchodziła w skład Okręgowej Elektrowni w Braniewie (Überlandzentrale des Kreises Braunsberg GmbH) zarządzanej przez inż. Carla Pudora, dyrektora Powiatowego Urzędu Budowlanego (Kreisbauamt) w Braniewie, który doprowadził do szybkiej rozbudowy sieci energetycznej. Do 1925 spółka wybudowała 750 km linii energetycznej i 150 stacji transformatorowych w powiecie[3]. Wzorowe zarządzanie spółką przez inż. Pudora sprawiło, iż było to przedsiębiorstwo pozbawione długów, posiadające doskonale rozbudowaną infrastrukturę, a którego majątek szacowany był na ok. 2,5 mln marek. Poza tym był to dostawca prądu o najniższych stawkach w całych Niemczech[4].
Elektrownia wodna w Braniewie funkcjonowała niemal do końca II wojny światowej, tj. do czasu zniszczenia jej wskutek działań wojennych w lutym 1945 roku. Braniewo do końca tegoż roku pozostało już bez prądu. Szczęśliwie elektrownia w pobliskich Pierzchałach nie uległa zniszczeniu w czasie działań wojennych i już jesienią 1945 wznowiła pracę, zasilając w energię elektryczną Elbląg i Malbork. Aby popłynął prąd do Braniewa, trzeba było odbudować linię przesyłową. Dokonano tego przy pomocy niemieckiej ludności miasta. 31 grudnia 1945 dotarła ponownie do Braniewa energia elektryczna[5].
Odbudowę elektrowni wodnej w Braniewie ze zniszczeń wojennych rozpoczęto dopiero w latach 50. XX w. Szczęśliwie w dobrym stanie zachowały się dwie wodne turbiny Francisa. Elektrownia została ponownie uruchomiona w sierpniu 1964 roku. W 2000 roku na jazie przy elektrowni wodnej wybudowano przepławkę dla ryb, która umożliwiła migrację ryb aż do zapory i elektrowni wodnej w Pierzchałach[6].
Do 31 grudnia 2030 roku koncesję (nr WEE/169/4499/W/1/2003/MW) na wytwarzanie energii elektrycznej w elektrowni wodnej „Elektrownia Pierzchały” o łącznej mocy zainstalowanej 2,640 MW (3 x 0,880 MW) posiada Energa OZE S.A.[7]
Dane techniczne
1. Turbina:
| 2. Generator:
|
Ciekawostki
Początki budowy stopnia wodnego na rzece Pasłęce, z którego korzysta elektrownia, sięgają połowy XIX w. Wówczas to pochodzący właśnie z Braniewa kupiec i przedsiębiorca Ignatz Grunau za ok. 9 tys. talarów wybudował stały jaz na 143 stopy długi i 23½ stopy szeroki o konstrukcji betonowo- kamiennej w postaci progu przelewowego. W piątek 13 listopada 1857 roku przy pięknej pogodzie został poświęcony i uroczyście otwarty w obecności wszystkich budowniczych, przyjaciół i władz miejskich ten funkcjonujący do dziś jaz na Pasłęce. Pierwotnie, nim wybudowano elektrownię wodną, spiętrzał on tylko wodę do na potrzeby miejskiego młyna (Große Amtsmühle)[8].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Braunsberg im Wandel der Jahrhunderte, www.braunsberg-ostpreussen.de [dostęp 2021-03-09].
- ↑ Logonet Sp, Programmer: Marcin 'MiGoo' Gębski, Elektrownia w Dolinie Wałszy. Miejskie zakłady gazowe i wodociągowe. Kanalizacja. - Przetłumaczona na język polski Chronik der stadt Mehlsack, Miasto i Gmina Pieniężno [dostęp 2021-03-09] [zarchiwizowane z adresu 2021-04-25] (pol.).
- ↑ Die Bautechnik 3. Jahrgang Berlin, 10. Juli 1925, Heft 30, s. 418
- ↑ Logonet Sp, Programmer: Marcin 'MiGoo' Gębski, Elektrownia w Dolinie Wałszy. Miejskie zakłady gazowe i wodociągowe. Kanalizacja. - Przetłumaczona na język polski Chronik der stadt Mehlsack, Miasto i Gmina Pieniężno [dostęp 2021-03-11] [zarchiwizowane z adresu 2021-04-25] (pol.).
- ↑ Stanisław Achremczyk, Alojzy Szorc, Braniewo, Olsztyn 1995, s. 263
- ↑ Elektrownie OZE Grupy Energa - Braniewo [ mat. wideo ], media.energa.pl [dostęp 2021-03-09] (pol.).
- ↑ Decyzja Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 30 czerwca 2020 roku
- ↑ Ignatz Grunau und George Grunau 1795-1890 Ein Beitrag zur Geschichte Elbings im neunzehnten Jahrhundert Von Axel Grunau s. 212
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Warmian-Masurian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 54.52 N
- S: 53.07 N
- W: 19.05 E
- E: 22.95 E
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Braniewo County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 54.46 N
- S: 54.09 N
- W: 19.61 E
- E: 20.40 E
Autor:
Mapa Braniewa, Polska
Autor: Aleksander Durkiewicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Braniewo zakole Pasłęki 2021
Autor: Aleksander Durkiewicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Przepławka dla ryb Braniewo Pasłęka
Autor: Aleksander Durkiewicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Elektrownia wodna Braniewo, rok 2021