Eleonora Plutyńska

Eleonora Plutyńska (ur. 12 listopada 1886 w Wiedniu, zm. 23 marca 1969 w Warszawie) – polska artystka-plastyk.

Życiorys

Urodziła się 12 listopada 1886 roku w Wiedniu, w rodzinie Stanisława Szczepanowskiego i Heleny z Wolskich[1]. Jej młodszą siostrą była artystka Wanda Szczepanowska[2]. Od 1902 uczęszczała na trwające dwa lata Kursy Malarstwa i Rysunku dla Kobiet im. Adriana Baranieckiego („Baraneum”), jej nauczycielem był m.in. prof. Józef Siedlecki. W 1910 wyjechała do Paryża i studiowała na Académie de la Grande Chaumière u Olgi Boznańskiej, od 1912 podróżowała po Europie i odwiedzając najsłynniejsze muzea czerpała wiedzę dotyczącą technik malarskich. Na drodze jej podróży znalazły się m.in. Włochy, Wielka Brytania, Holandia i Belgia. W 1923 rozpoczęła studia w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych u prof. Karola Tichego w Pracowni Tkaniny oraz u Józefa Czajkowskiego i Wojciecha Jastrzębowskiego na Wydziale Architektury Wnętrz, dyplom obroniła w 1934[3]. Od 1926 należała do Spółdzielnia Artystów ŁAD, rok później została asystentem farbiarstwa w Pracowni Tkaniny Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie. W 1929 została zaangażowana do grupy organizatorów ekspozycji ŁADu na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu. Po ukończeniu studiów rozpoczęła prace związane z odrodzeniem tkactwa ludowego w Sokółce i Janowie Podlaskim[4], zbierała doświadczenie, które postanowiła wykorzystać tworząc przy tworzeniu tkanin artystycznych. W 1934 uczestniczyła na zlecenie Katedry Etnografii Uniwersytetu Wileńskiego w reaktywacji ośrodka tworzącego dywany grodzieńskie z użyciem tkaniny dwuosnowowej. Od 1935 kierowała kursami farbiarstwa roślinnego w Muzeum Rzemiosł i Sztuki Stosowanej i w Szkole Przemysłu we Lwowie.

Podczas II wojny światowej prowadziła warsztat tkacki w Zalesiu Górnym, po wyzwoleniu stała się członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków.

Od 1945 współpracowała z Wydziałem Wytwórczości Ministerstwa Przemysłu Lekkiego oraz z Biurem Nadzoru Estetyki Produkcji, równocześnie ponownie nawiązała współpracę z tkaczkami z okolic Białegostoku[5]. W 1946 została zastępcą profesora i wykładowcą w Katedrze Tkaniny Artystycznej Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i pełniła tę funkcję do 1961. W 1948 zaangażowała się w utworzenie ośrodka tkackiego w Janowie k. Sokółki, dwa lata później dzięki jej kursom tkaczki z okolic Białegostoku zaczęły tworzyć nowy typ dywanów sokólskich w oparciu o tkaninę podwójną[6]. W 1956 została profesorem nadzwyczajnym na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, trzy lata później była współautorką książki „Tkanina polska”. Ostatnim projektem artystki była seria wzorów z motywami ludowymi stworzona w 1968 dla Instytutu Wzornictwa Przemysłowego.

Ordery i odznaczenia

Nagrody

  • Nagroda Ministra Kultury i Sztuki (1946)
  • Nagroda Ministra Kultury i Sztuki (1966)

Przypisy

  1. ↑ Wystawa "Eleonora Plutyńska. W poszukiwaniu zaginionych splotów", Niepodległa - stulecie odzyskania niepodległości [dostęp 2021-06-06] (pol.).
  2. ↑ Magdalena Stopa, Zofia Stopa, Eleonora Plutyńska - W poszukiwaniu zaginionych splotów, Dziecinne: Fundacja OKOLICA, 2019, s. 3-4, ISBN 978-83-954673-0-1, OCLC 1135396835 [dostęp 2021-06-06].
  3. ↑ Eleonora Plutyńska: w poszukiwaniu zaginionych splotów – Heliotrop Vintage [dostęp 2021-06-06] (pol.).
  4. ↑ Podlasie - Tkactwo dwuosnowowe, Regionalna Encyklopedia Kultury Ludowej. [dostęp 2013-03-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-09)].
  5. ↑ Martyna Tochwin, Niedoścignione tkaniny Eleonory, Poranny.pl 9 kwietnia 2007
  6. ↑ Zielone Wrota, Tkanina dwuosnowowa. [dostęp 2013-03-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-22)].
  7. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 632 „za zasługi na polu opieki społecznej”.
  8. ↑ M.P. z 1955 r. nr 96, poz. 1298 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
  9. ↑ M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1564 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.

Linki zewnętrzne