Eleonora kastylijska (żona Edwarda I)

Eleonora
królowa Anglii
Ilustracja
Eleonora na miniaturze z XIII w.
ilustracja herbu
królowa Anglii
Okresod 16 listopada 1272
do 28 listopada 1290
Jako żonaEdwarda I Długonogiego
Koronacja19 sierpnia 1274
Dane biograficzne
DynastiaAnskarydzi
Data urodzeniaok. 1240
Data i miejsce śmierci28 listopada 1290
Harby
Miejsce spoczynkuopactwo Westminster
OjciecFerdynand III Święty
MatkaJoanna z Dammartin
MążEdward I Długonogi
od 1 listopada 1254
Dzieci?, Katarzyna, Joanna, Jan, Henryk, Eleonora, ?, Joanna z Akki, Alfons, Małgorzata, Berengaria, ?, Maria, ?, Elżbieta, Edward II

Eleonora kastylijska (ur. ok. 1240, zm. 28 listopada 1290 w Harby[1]) – królowa angielska, żona króla Edwarda I Długonogiego.

Życiorys

Eleonora była córką króla Kastylii i Leónu Ferdynanda III Świętego i jego drugiej żony Joanny z Dammartin, hrabiny Ponthieu. 1 listopada 1254 w klasztorze Las Huelgas poślubiła dziedzica tronu angielskiego Edwarda, syna króla Anglii Henryka III z dynastii Plantagenetów[2][3]. Podłoże małżeństwa było polityczne: dzięki niemu rozwiązano spór, jaki wywołały roszczenia brata Eleonory, króla Kastylii Alfonsa X Mądrego do pozostającej wówczas w angielskim ręku Gaskonii[2][3][4]. Ważne dla Anglii były także prawa Eleonory do sukcesji po matce w graniczącym z Normandią hrabstwie Ponthieu (w 1279 odziedziczyła je po matce, a po śmierci Eleonory przypadło jej synowi Edwardowi II i pozostało w rękach korony angielskiej z przerwami do 1369)[1][4].

Po ślubie Eleonora i Edward przebywali początkowo w Gaskonii, do Anglii przybyli dopiero w październiku 1255[2][3][4]. Podczas walk przeciwko Szymonowi z Montfort (tzw. drugiej wojny baronów) dzieliła losy męża[2]. W 1270 wyruszyła u boku męża na wyprawę krzyżową. W jej trakcie, podczas pobytu w Akce w czerwcu 1272, Edward został raniony przez asasyna – według romantycznej, ale niepotwierdzonej legendy, Eleonora miała uratować mu życie przez wyssanie trucizny z rany[2][4]. W tym samym roku zmarł Henryk III i Edward odziedziczył tron angielski; małżonkowie zostali koronowani 19 sierpnia 1274, po powrocie z krucjaty[2][4].

Postać Eleonory wzbudzała kontrowersje. Była osobą żywą i energiczną. Praktycznie nie rozstawała się z mężem, z którym była bardzo blisko związana (małżeństwo uznaje się za szczęśliwe), ale często objawiała brak zainteresowania losem swoich dzieci (większą troską zdawała się darzyć je Eleonora z Prowansji, jej teściowa). Umiała pisać i czytać, lubiła księgi – miała własną bibliotekę, zatrudniała skrybów i iluminatora, a Girart d'Amiens zadedykował jej swój arturiański poemat. Wśród ludności Anglii w swoich czasach była jednak niepopularna, przede wszystkim z powodu chciwości: wszelkimi sposobami powiększała swoje posiadłości, skandal wywołało przejmowanie przez nią długów od żydowskich lichwiarzy. Jej urzędnicy uciskali poddanych, obawiano się też gniewu królowej[1][2][5][4]. W oczach potomnych reputacja Eleonory jednak uległa zmianie: opisywano ją jako osobę pobożną i stawiano jako wzór cnotliwej żony[2].

Zmarła, gdy mimo choroby podróżowała z mężem na północ Anglii[2]. Jej wnętrzności pochowano w katedrze w Lincoln[3][4], a ciało zostało sprowadzone z Lincoln do Londynu i pochowane w opactwie westminsterskim (serce umieszczono w londyńskim kościele dominikanów)[3][4]. Dla uczczenia jej pamięci zrozpaczony Edward I wystawił w dwunastu miejscach postoju orszaku z ciałem zmarłej żony monumentalne gotyckie iglice, zwane krzyżami Eleonory[2][3][4].

Dzieci

Ze związku Eleonory z Edwardem pochodziło piętnaścioro lub szesnaścioro dzieci, spośród których tylko pięć córek i najmłodszy syn przeżyło dzieciństwo[1][3][4]:

Przypisy

  1. a b c d Anne Crawford: Eleanor of Castile (c. 1240–1290). W: A Historical Dictionary of British Women. London: Europa Publications Limited, 2005, s. 312–313. ISBN 0-203-40390-8.
  2. a b c d e f g h i j k Elizabeth Norton: She Wolves: The Notorious Queens of England. Stroud: The History Press, 2014, s. 113–124. ISBN 978-0-7524-6921-8. [dostęp 2016-12-29].
  3. a b c d e f g h J.S. Hamilton: The Plantagenets: History of a Dynasty. London - New York: Continuum, 2010, s. 51–52, 62–63, 90. ISBN 978-1441-15712-6. [dostęp 2016-12-29].
  4. a b c d e f g h i j k Michael Prestwich: Edward I. Berkeley - Los Angeles: University of California Press, 1988, s. 9–11, 78–79, 104, 123–126, 226, 316–317. ISBN 0-520-06266-3. [dostęp 2016-12-29].
  5. Michael Prestwich: Plantagenet England 1225–1360. Oxford: Oxford University Press, 2007, s. 137, 417. ISBN 978-0-19-922687-0. [dostęp 2016-12-29].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie