Eleusa

Eleusa – typ ikonograficzny przedstawień Matki Bożej z Dzieciątkiem, ukazujący Marię, która trzyma w ramionach młodzieńczego Chrystusa i pochyla głowę, aby przytulić swój policzek do policzka syna. Chrystus obejmuje ją jedną ręką (często niewidoczną) za szyję, a drugą trzyma w ręce Matki.

Takie przedstawienie obu postaci służy podkreśleniu ich silnego związku uczuciowego. Typ Eleusa wykształcił się prawdopodobnie w kręgu sztuki koptyjskiej, znany w Bizancjum od IX w. był jednym z najbardziej popularnych przedstawień maryjnych w sztuce wschodniochrześcijańskiej[1].

W ikonostasie pięciorzędowym Eleusa może występować, zastępczo, zamiast Hodegetrii w pierwszym rzędzie po lewej stronie obok królewskich wrót.

Przykładem klasycznej, wzorcowej Eleusy jest ikona Matki Bożej Włodzimierskiej i ikona Matki Bożej Fiodorowskiej, a w polskiej ikonografii rzymskokatolickiej, np. wzorowany na ikonach bizantyjskich obraz Matki Boskiej Węglewskiej.

Galeria

Ikony

Przykłady zachodnie

Przypisy

Bibliografia

Krystyna Kubalska-Sulkiewicz, Monika Bielska-Łach, Anna Manteuffel-Szarota: Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 3. ISBN 978-83-01-12365-9..


Media użyte na tej stronie

Our Mother of Perpetual Help.jpg
Our Mother of Perpetual Help, a 15th Century Marian Byzantine Icon
Pochaevskaya.jpg
Our Lady of Pochaiv, Old Ukrainian icon (16 th century)
Feodorovskaya ikona so skazaniem.jpg
Феодоровская икона со сказанием
Кострома
Theotokos of Tolga (fragment).jpg
Лики Богоматери и Младенца. Деталь иконы «Большая икона Толгской Богоматери »
Wga Pompeo Batoni Madonna and Child.jpg
Madonna and Child (Galleria Borghese, Rome)
Oil on canvas