Elise Richter

Elise Richter
Państwo działania	Austro-Węgry
Data i miejsce urodzenia	2 marca 1865 Wiedeń, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	21 lipca 1943 Getto Theresienstadt, Protektorat Czech i Moraw
doktor habilitowany, profesor nadzwyczajny nauk humanistycznych
Specjalność: romanistyka
Alma Mater	Uniwersytet Wiedeński
Doktorat	1901 – romanistyka Uniwersytet Wiedeński
Habilitacja	1905 – romanistyka Uniwersytet Wiedeński
Uczelnia	Uniwersytet Wiedeński
Okres zatrudn.	1907–1942

Elise Richter (ur. 2 marca 1865 w Wiedniu, Austro-Węgry, zm. 21 lipca 1943 w Getcie Theresienstadt, Protektorat Czech i Moraw) – austriacka filolog romański. Pierwsza kobieta, która uzyskała habilitację na Uniwersytecie Wiedeńskim.

Życiorys

Urodziła się w Wiedniu jako córka Maximiliana Richtera, głównego lekarza Südbahngesellschaft, i Emilie Lackenbacher. Dorastała w mieszczańskiej rodzinie zasymilowanych Żydów. Jej starsza siostra Helene była tłumaczką i filologiem angielskim. W wieku 20 lat rozpoznano u niej reumatyzm, którego już nie udało się wyleczyć.

Pobierała nauki prywatne. Od 1891 mogła uczęszczać na niektóre wykłady Uniwersytetu Wiedeńskiego jak wolny słuchacz. Gdy w 1896 zezwolono kobietom na przystąpienie do egzaminu dojrzałości w wieku 31 lat zdała w Akademisches Gymnasium maturę eksternistycznie jako pierwsza kobieta^[1]. Rok później gdy dopuszczono kobiety do studiowania zapisała się na romanistykę, którą ukończyła w 1901 jako pierwsza kobieta^[1]. Również jako pierwsza habilitowała się w 1905. W 1907 została docentem^[2]. W 1921, również jako pierwsza kobieta w Austrii i Niemczech, została profesorem nadzwyczajnym^[1]. Była kierownikiem Instytutu Fonetyki. Badała fizjologiczne i psychologiczne podstawy mowy.

Była również aktywna politycznie. Współtworzyła Verband der Akademikerinnen Österreichs – Związek Kobiet Uczonych, którego była przewodniczącą od 1920. W 1927 nawoływała do stworzenia partii kobiet, ale nie uważała się za feministkę^[3]. Po Anschlussie Austrii i wprowadzeniu rasowych Ustaw norymberskich jako Żydówkę usunięto ją z nauczania na Uniwersytecie. Nie mogła również korzystać z jego zasobów.

W 1942 Elisa i jej siostra Helene zostały deportowane do getta Theresienstadt utworzonego przez Niemców w Protektoracie Czech i Moraw. Zmarła w obozie 21 czerwca 1943^[4] na zapalenie płuc^[5].

Biblioteka

Po zwolnieniu z Uniwersytetu Wiedeńskiego siostry Richter zostały zmuszone przez brak środków do życia do sprzedaży swojej biblioteki. W 1942 biblioteka sióstr Richter obejmująca ok. 3000 tomów została przeniesiona na Uniwersytet w Kolonii. Po przekształceniu biblioteki w archiwum dzieła zostały odkryte i są od 2005 restaurowane i publikowane^[6][7].

Upamiętnienie

Od lata 2016 siedem kobiet naukowców, w tym Elise Richter, zostanie upamiętnionych rzeźbami na terenie Uniwersytetu Wiedeńskiego w ramach projektu obchodów 650-lecia uczelni^[8]. Związek Romanistów Niemieckich od 1999 przyznaje nagrodę imienia Elisy Richter w wysokości 1500 euro dla najlepszych prac doktorskich i habilitacyjnych z dziedziny romanistyki.

Przypisy