Elisma wodna
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | rośliny zielone | ||
Nadgromada | rośliny telomowe | ||
Gromada | rośliny naczyniowe | ||
Podgromada | rośliny nasienne | ||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | liliopodobne (≡ jednoliścienne) | ||
Rząd | żabieńcowce | ||
Rodzina | żabieńcowate | ||
Rodzaj | elisma | ||
Gatunek | elisma wodna | ||
Nazwa systematyczna | |||
Luronium natans (L.) Raf. Autik. Bot. 63. 1840[3] | |||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
Elisma wodna, elisma pływająca (Luronium natans (L.) Raf.) – gatunek rośliny należący do rodziny żabieńcowatych (Alismataceae), jedyny (i tym samym typowy[5]) przedstawiciel monotypowego rodzaju elisma (Luronium Raf. Aut. Bot. 63. 1840). Występuje w stanie dzikim w Europie. W Polsce występuje w części zachodniej oraz na Pojezierzu Pomorskim, szczególnie w Borach Tucholskich.
Morfologia
- Pokrój
- Typowa forma to roślina wodna zakorzeniająca się na dnie i posiadająca taśmowate liście podwodne oraz liście pływające. Forma podwodna ma tylko liście taśmowate i nie wytwarza kwiatów. Forma lądowa lub wynurzona ma krótkoogonkowe, jajowate liście i wytwarza kwiaty w węzłach rozłogów.
- Łodyga
- Ulistniona, o długości do 1 m. Roślina posiada proste, cienkie kłącze i wytwarza rozłogi zakorzeniające się w węzłach.
- Liście
- Podwodne siedzące, wstęgowate, równowąskie, zebrane w różyczkę. W górnej części łodygi kilka liści pływających na powierzchni wody, o długich (do 70 cm) ogonkach i małych blaszkach jajowatych lub okrągławych.
- Kwiaty
- Pojedynczo lub po kilka na szypułkach długości 5–10 cm. Działki kielicha trzy, zielone. Płatki korony trzy, białe, okrągławe. Pręcików sześć, słupków 6 do 12.
- Owoce
- Żeberkowane orzeszki z komorami powietrznymi, dzięki którym przez jakiś czas mogą pływać na powierzchni wody.
Biologia i ekologia
- Rozwój
- Bylina, hydrofit, roślina zimozielona. Kwiaty obupłciowe, kwitną od maja do jesieni i są owadopylne lub samopylne. Roślina rozmnaża się wegetatywnie poprzez rozłogi.
- Siedlisko
- Jeziora oligotroficzne o piaszczystym dnie i odczynie pH 6,1–8,2 oraz małej zawartości wapnia. W Polsce występuje w jeziorach lobeliowych. Rośnie w strefie szuwarów na głębokości do 1 m.
- Fitosocjologia
- Gatunek charakterystyczny dla Cl. Littorelletea, dominant zbiorowiska Luronietum natantis[6].
- Genetyka
- Liczba chromosomów 2n=22[7].
Zagrożenia i ochrona
Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową od 2001 r. Jest chroniona także przez konwencję berneńską i dyrektywę siedliskową. Zagrożona jest wskutek zanieczyszczenia oligotroficznego jezior spowodowanego gospodarczym i turystycznym użytkowaniem jezior. Kategorie zagrożenia gatunku:
- Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)[8]: E (wymierający); 2016: EN (zagrożony)[9].
- Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej czerwonej księgi roślin[10]: EN (endangered, zagrożony).
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-06-25] (ang.).
- ↑ Taxon: Luronium natans (ang.). USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network - (GRIN). [dostęp 2010-06-25].
- ↑ Luronium natans, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-19].
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
- ↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
Bibliografia
- Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
- Zbigniew Podbielkowski, Henryk Tomaszewicz: Zarys hydrobotaniki. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1979. ISBN 83-01-00566-1.
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Autor: Kristian Peters -- Fabelfroh 14:36, 27 June 2007 (UTC), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Schwimmendes Froschkraut (Luronium natans), Blüte
Autor: Kristian Peters -- Fabelfroh 14:36, 27 June 2007 (UTC), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Schwimmendes Froschkraut (Luronium natans)