Elwira Seroczyńska

Elwira Seroczyńska

Data i miejsce urodzenia	1 maja 1931 Wilno
Data i miejsce śmierci	24 grudnia 2004 Londyn, Wielka Brytania
Klub	Stal Elbląg (1950–1953) Stal FSO Warszawa (1953–1957) Sarmata Warszawa (1957–1964)
Wzrost	160 cm
Reprezentacja	Polska
Dorobek medalowy
Reprezentacja  Polska Igrzyska olimpijskie srebro Squaw Valley 1960 1500 m
Odznaczenia

Elwira Seroczyńska, z domu Potapowicz (ur. 1 maja 1931 w Wilnie, zm. 24 grudnia 2004 w Londynie) – polska łyżwiarka szybka, olimpijka, wielokrotna mistrzyni Polski, zdobywczyni srebrnego medalu na igrzyskach w Squaw Valley 1960 i zdobywczyni tzw. małego mistrzostwa świata z Imatry 1962^[1]. Zawodniczka Stali Elbląg, Stali FSO Warszawa i Sarmaty Warszawa, później trenerka.

Córka Stanisława i Heleny Monkiewicz, z wykształcenia technik ekonomista, absolwentka Państwowego Liceum Administracyjno-Gospodarczego w Elblągu (1951) i warszawskiego AWF (1972), gdzie otrzymała tytuł magistra^[2]. W 1955 wyszła za łyżwiarza z Elbląga, Jacka Seroczyńskiego, z którym później się rozwiodła. Mieli syna Dariusza (ur. 1958), absolwenta Wydziału Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej^[2].

Jej rekordy życiowe to 46,80 na 500 m, 1:39,20 na 1000 m, 2:25,70 na 1500 m, 8:11,10 na 3000 m i 10:35,40 na 5000 m^[3]. Zasłużona Mistrzyni Sportu, odznaczona m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Przebieg kariery

Seroczyńska wraz z rodzicami przyjechała z Wilna do Elbląga w 1947, a od 1953 mieszkała w Warszawie. Jeszcze w Elblągu (w roku 1950), chcąc zobaczyć Tatry, zdecydowała się na organizowany przez klub Stal wyjazd na świąteczny obóz sportowy do Zakopanego^[2]. Zaopiekował się nią trener Kazimierz Kalbarczyk, u którego rozpoczęła treningi łyżwiarskie. Rok później zdobyła swoje pierwsze medale mistrzostw Polski (srebrny i złoty). W ciągu swej kariery sportowej Seroczyńska wygrywała krajowe mistrzostwa w różnych konkurencjach 26 razy, 17-krotnie ustanawiając rekord Polski^[2]. W Stali jej główną rywalką była Helena Majcherówna (znana później pod nazwiskiem Pilejczyk).

W 1957 w fińskiej Imatrze zadebiutowała w mistrzostwach świata w wieloboju i zajęła w nich 11. miejsce. Dwa lata później, w Swierdłowsku, poprawiła się o jedną pozycję, a w 1960 w Östersund była ponownie 11^[2].

Igrzyska olimpijskie w Squaw Valley

Na początku 1960 Seroczyńska i Pilejczyk pojechały na zimową olimpiadę do USA (były to pierwsze igrzyska, w których programie znalazło się łyżwiarstwo szybkie kobiet^[3]). Początkowo jednak działacze nie chcieli dopuścić do ich wyjazdu, uważając to za stratę pieniędzy przy jednoczesnej niemożności nawiązania walki z czołówką światową^[4]. 21 lutego Seroczyńska wystartowała na 1500 m w siódmej parze z Amerykanką Jeanne Omelenczuk i uzyskała wynik bliski rekordowi świata (2:25,7). Długo prowadziła w konkursie, a o ostatecznym wyniku miał zadecydować ostatni wyścig – Pilejczyk i radzieckiej łyżwiarki Lidiji Skoblikowej. Po zawziętej walce^[2] złoty medal zdobyła Skoblikowa; Seroczyńska była druga, a Pilejczyk trzecia. Podczas dekoracji grupa miejscowej Polonii urządziła swym rodaczkom owację, a następnie przedarła się przez kordon ochroniarzy i podrzucała je do góry^[5]. Po zawodach pojawiły się opinie, że na początku wyścigu Pilejczyk pojechała za szybko i podciągnęła Skoblikową, a gdyby tego nie zrobiła, Seroczyńska mogłaby mieć złoto^[6].

Dzień później Seroczyńska rywalizowała w biegu na 1000 m z Japonką Yūko Tanaką. Zawodniczka Sarmaty Warszawa cały dystans jechała w niemal równym tempie, lepszym od rekordu świata o cztery sekundy^[4]. Wychodząc na ostatnią prostą z ostrego wirażu, zawadziła łyżwą o grudkę lodu na torze i upadła.

Kalbarczyk na łamach Przeglądu Sportowego stwierdził, że jego zdaniem winę za upadek jego podopiecznej ponoszą organizatorzy^[4].

Na tamtych igrzyskach Seroczyńska zajęła jeszcze 6. miejsce na 500 m i 7. miejsce na 3000 m.

Późniejsze sezony

Grób Elwiry Seroczyńskiej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, 23 lipca 2008

W 1962 na mistrzostwach świata wieloboistek w Imatrze zajęła 9. miejsce, zwyciężając przy tym w konkurencji 500 m (odrębne oficjalne klasyfikacje na poszczególnych dystansach prowadzono wówczas jedynie na igrzyskach olimpijskich) i otrzymując złoty medal^[2]. Na światowym czempionacie w japońskiej Karuizawie rok później wywalczyła 23. pozycję. Z kolei na igrzyskach w Innsbrucku w 1964 występowała z przeziębieniem^[7] i plasowała się w drugiej i trzeciej dziesiątce^[8]. Po tym nieudanym występie zakończyła sportową karierę.

Po zakończeniu kariery

Seroczyńska została trenerką w warszawskim Sarmacie. W latach 1971–1976 trenowała żeńską kadrę narodową, jako pierwsza kobieta w tej roli^[4]. Jej podopieczne (wśród nich Erwina Ryś-Ferens, Stanisława Pietruszczak, Janina Korowicka, Ewa Malewicka i Wanda Król^[3]) zmniejszyły dystans dzielący je od czołówki światowej, ale na igrzyskach w 1976 nie uzyskały sukcesów. Spadła na nią fala krytyki, co spowodowało rezygnację Seroczyńskiej ze stanowiska. Ponownie pracowała w Sarmacie, potem w klubie na Stegnach. Od 1985 do przejścia na emeryturę była szefem wyszkolenia w Polskim Związku Badmintona^[4].

Odznaczona została m.in. srebrnym Medalem za Wybitne Osiągnięcia Sportowe i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski^[9], tytułami Zasłużonego Mistrza Sportu i Zasłużonego Działacza Kultury Fizycznej. Pełniła funkcję członka zarządu PKOl, przewodniczącej Centralnego Klubu Olimpijczyka PKOl i sekretarza Towarzystwa Olimpijczyków Polskich^[3]. W 1992 była gościem honorowym II Zimowych Igrzysk Polaków na Litwie w podwileńskiej Suderwie^[7].

Przed świętami Bożego Narodzenia w 2004 Seroczyńska udała się w odwiedziny do mieszkającego w Londynie syna i jego żony. Dostała tam udaru^[10] i po trzydniowym pobycie w szpitalu zmarła 24 grudnia^[4]. Pochowano ją na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A29-tuje-6)^[11].

Osiągnięcia

Igrzyska olimpijskie

Miejsce	Dzień	Rok	Miejscowość	Dyscyplina/konkurencja	Czas	Czas zwyciężczyni	Strata	Zwyciężczyni
6.	20 lutego	1960	Squaw Valley	łyżwiarstwo szybkie 500 m	46,8	45,9	0,9	Helga Haase
2.	21 lutego	1960	Squaw Valley	łyżwiarstwo szybkie 1500 m	2:25,7	2:25,2	0,5	Lidija Skoblikowa
DNF	22 lutego	1960	Squaw Valley	łyżwiarstwo szybkie 1000 m	–	1:34,1	–	Kłara Gusiewa
7.	23 lutego	1960	Squaw Valley	łyżwiarstwo szybkie 3000 m	5:27,3	5:14,3	13,0	Lidija Skoblikowa
16.	30 stycznia	1964	Innsbruck	łyżwiarstwo szybkie 500 m	48,8	45,0	3,8	Lidija Skoblikowa
26.	31 stycznia	1964	Innsbruck	łyżwiarstwo szybkie 1500 m	2:39,3	2:22,6	16,7	Lidija Skoblikowa
22.	1 lutego	1964	Innsbruck	łyżwiarstwo szybkie 1000 m	1:42,1	1:33,2	8,9	Lidija Skoblikowa

Mistrzostwa świata w łyżwiarstwie szybkim w wieloboju

Miejsce	Dzień	Rok	Miejscowość	Konkurencja	Czas/punkty	Czas/punkty zwyciężczyni	Strata	Zwyciężczyni
11.	9–10 lutego	1957	Imatra	1500 m	2:46,0	2:37,0	9,0	Inga Artamonowa
11.	9–10 lutego	1957	Imatra	3000 m	5:49,4	5:33,8	15,6	Eevi Huttunen
12.	9–10 lutego	1957	Imatra	500 m	51,6	48,8	2,8	Sofja Kondakowa
12.	9–10 lutego	1957	Imatra	1000 m	1:47,1	1:39,9	7,2	Inga Artamonowa
11.	9–10 lutego	1957	Imatra	wielobój	218.716	207.500	11.216	Inga Artamonowa
9.	28 lutego–1 marca	1959	Swierdłowsk	1000 m	1:44,7	1:41,0	3,7	Tamara Ryłowa
10.	28 lutego–1 marca	1959	Swierdłowsk	1500 m	2:39,2	2:31,6	7,6	Inga Artamonowa
12.	28 lutego–1 marca	1959	Swierdłowsk	500 m	50,3	47,5	2,8	Sofja Kondakowa
14.	28 lutego–1 marca	1959	Swierdłowsk	3000 m	5:57,9	5:30,3	27,6	Eevi Huttunen
10.	28 lutego–1 marca	1959	Swierdłowsk	wielobój	215.367	204.916	10.451	Tamara Ryłowa
9.	30–31 stycznia	1960	Östersund	1500 m	2:43,7	2:37,6	6,1	Walentina Stienina
10.	30–31 stycznia	1960	Östersund	1000 m	1:43,6	1:40,2	3,4	Kłara Gusiewa
17.	30–31 stycznia	1960	Östersund	500 m	53,0	49,5	3,5	Lidija Skoblikowa
13.	30–31 stycznia	1960	Östersund	3000 m	5:51,9	5:23,9	28,0	Lidija Skoblikowa
11.	30–31 stycznia	1960	Östersund	wielobój	218.017	208.833	9.184	Walentina Stienina
9.	11–12 lutego	1961	Tønsberg	500 m	49,2	48,1	1,2	Walentina Stienina
13.	11–12 lutego	1961	Tønsberg	1000 m	1:43,5	1:37,8	5,7	Walentina Stienina
15.	11–12 lutego	1961	Tønsberg	1500 m	2:44,1	2:33,3	10,8	Walentina Stienina
15.	11–12 lutego	1961	Tønsberg	3000 m	5:55,6	5:23,4	32,2	Inga Woronina
14.	11–12 lutego	1961	Tønsberg	wielobój	214.917	202.533	12.384	Walentina Stienina
1.	17–18 lutego	1962	Imatra	500 m	47,6	–	–	–
7.	17–18 lutego	1962	Imatra	1000 m	1:43,4	1:41,6	1,8	Inga Woronina
8.	17–18 lutego	1962	Imatra	1500 m	2:38,1	2:32,2	5,9	Inga Artamonowa
14.	17–18 lutego	1962	Imatra	3000 m	5:53,1	5:27,3	25,8	Inga Woronina
9.	17–18 lutego	1962	Imatra	wielobój	210.850	204.683	6.67	Inga Woronina
10.	21–22 lutego	1963	Karuizawa	500 m	47,7	45,4	2,3	Lidija Skoblikowa
24.	21–22 lutego	1963	Karuizawa	1000 m	1:39,2	1:31,8	7,4	Lidija Skoblikowa
26.	21–22 lutego	1963	Karuizawa	1500 m	2:34,7	2:23,3	11,4	Lidija Skoblikowa
23.	21–22 lutego	1963	Karuizawa	wielobój	148.867	190.817	41.95	Lidija Skoblikowa

Sukcesy krajowe

• dwadzieścia sześć tytułów seniorskiej mistrzyni Polski:
  • na 500 m (1952, 1953, 1957, 1959, 1961, 1963)
  • na 1000 m (1951, 1953, 1954, 1959, 1963, 1964)
  • na 1500 m (1952, 1953, 1959)
  • na 3 000 m (1953, 1954, 1963)
  • na 5 000 m (1954)
  • w wieloboju (1952, 1953, 1954, 1959, 1963)
  • w sztafecie 4x1000 m (1952, 1953)
• trzy tytuły seniorskiej wicemistrzyni Polski:
  • w wieloboju (1951, 1956, 1957)
• tytuł mistrzyni Polski juniorek (1951)
• siedemnaście ustanowionych rekordów Polski

Przypisy

Bibliografia

• Władysław Zieleśkiewicz, Gwiazdy zimowych aren. Encyklopedia sportu, Warszawa 1992

Linki zewnętrzne

• Polski Komitet Olimpijski: Elwira Seroczyńska – sylwetka w portalu www.olimpijski.pl. www.olimpijski.pl. [dostęp 2014-05-31]. (pol.).
• Elwira Seroczyńska Bio, Stats, and Results, Sports-Reference.com [dostęp 2014-10-29] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-09]  (ang.).
• Profil na stronie Schaats Statistieken.nl. www.Statistieken.nl. [dostęp 2014-06-23]. (niderl.).