Emeryk Hutten-Czapski

Emeryk Zachariasz Mikołaj Seweryn Hutten-Czapski

Akwaforta, W.A. Bobrow, 1876
Odmiana hrabiowska herbu Leliwa nadana Emerykowi w Rosji w 1874
Data i miejsce urodzenia	17 października 1828 Stańków
Data i miejsce śmierci	23 lipca 1896 Kraków
Ojciec	Karol Czapski
Matka	Fabianna Obuchowiczówna
Żona	Elżbieta Karolina von Meyendorff
Dzieci	1. Karol 2. Jerzy 3. Elżbieta

Grób Emeryka Hutten-Czapskiego na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie

Emeryk Zachariasz Mikołaj Seweryn Hutten-Czapski herbu Leliwa, hrabia (ur. 17 października 1828 w Stańkowie k. Mińska Litewskiego, zm. 23 lipca 1896 w Krakowie^[1]) – kolekcjoner, numizmatyk, uczony, członek honorowy Towarzystwa Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu od 1895 roku^[2].

Życiorys

Syn Karola Józefa Czapskiego, szambelana Króla Polski Stanisława Augusta Poniatowskiego i Fabianny Obuchowiczówny. Pochodził od Franciszka Stanisława Kostki Czapskiego, w czasach I Rzeczypospolitej ostatniego wojewody chełmińskiego, był potomkiem najzamożniejszej linii Czapskich, która odziedziczyła część dóbr radziwiłłowskich na Białorusi i Wołyniu i przeniosła się tam z b. Prus Królewskich. Po studiach w Petersburgu Czapski wstąpił do rosyjskiej służby państwowej, w której osiągnął wysokie stanowiska: szambelan dworu, tajny radca (1863-1864) gubernator Nowogrodu Wielkiego, generalny dyrektor departamentu leśnego w ministerstwie dóbr państwa rosyjskiego, 1865 wicegubernator Petersburga. W roku 1874 władze rosyjskie zezwoliły na dołączenie przydomka „Hutten” (zob. Bogdan Hutten-Czapski, rodzina) do nazwiska i uznały hrabiowski tytuł nadany rodzinie 100 lat przedtem w Prusach. Czapski opuścił służbę państwową w r. 1879 i przeniósł się do swego majątku w Stańkowie, gdzie przez lata gromadził swą kolekcję monet ruskich i polskich, medali i orderów, banknotów, grafik rosyjskich i polskich, militariów, szkła, tkanin, obrazów i starodruków. W roku 1894 przeniósł się wraz z kolekcjami do Krakowa. Po jego śmierci rodzina stworzyła dla kolekcji Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego w Krakowie, w r. 1903 przekazała zbiory miastu (obecnie: część Muzeum Narodowego w Krakowie). Jego pięciotomowa praca o polskich monetach ma do dziś podstawową wartość źródłową.

Z żoną Elżbietą Karoliną von Meyendorff (1833-1916) hrabia Emeryk miał czwórkę dzieci: Zofię, Karola (1860 – 1904), prezydenta Mińska, Jerzego (1861- 1930) i Elżbietę. Wnukami Emeryka Czapskiego byli Józef Czapski i Maria Czapska oraz poseł Emeryk August Hutten-Czapski^[3], prawnukiem – Janusz Przewłocki.

Został pochowany w Krakowie na Cmentarzu Rakowickim, w pasie 45^[4].

Prace Emeryka Hutten-Czapskiego

• Udielnyja, wielikokniażeskija i carskija diengi driewniej Rossiji, St. Petersburg 1871
• Catalogue de la collection des médailles et monnaies polonaises. hutten-czapski.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-29)]., tom 1 – 5, Kraków 1871-1916
• Spis rycin przedstawiających portrety przeważnie polskich osobistości, Kraków 1901
• Przewodnik po Muzeum hrabiego Emeryka Hutten-Czapskiego, Kraków 1902

Przypisy

Bibliografia

• Polski Słownik Biograficzny, tom IV, Kraków 1938
• Maria Kocójowa, Pamiątkom ojczystym ocalonym z burzy dziejowej, Kraków 1978
• Tadeusz Kałkowski, Tysiąc lat monety polskiej, Kraków 1981

Linki zewnętrzne

• Opis wystawy „Emeryk Hutten Czapski – wystawa kolekcji w stulecie śmierci” zaprezentowanej w Krakowie w 1997 roku
• Emeryk Hutten-Czapski – publikacje w bibliotece Polona