Emil Bretschneider

Alexander Hermann Emil Bretschneider
W taksonomii: Bretschn.[1]
Data i miejsce urodzenia

4 lipca 1833
Bankaushof

Data i miejsce śmierci

12 maja 1901
Sankt Petersburg

Zawód, zajęcie

Lekarz, botanik, historyk nauki

Strona tytułowa Medieval Researchers..., pracy E. Bretschneidera z 1888 roku
Kwiat Bretschneiderii sinensis

Alexander Hermann Emil Bretschneider (ur. 4 lipca 1833 w Bankaushof, Imperium Rosyjskie (obecnie Benkavas muiža, Łotwa) – zm. 12 maja 1901 w Sankt Petersburgu[a]) – rosyjski sinolog i botanik, lekarz misji rosyjskiej w Teheranie i Pekinie, autor książek o historii europejskich odkryć botanicznych w Chinach i dawnej wiedzy biologicznej w tym kraju.

Urodził się w rodzinie bałtyckich Niemców, Wilhelma Bretschneidera i Annette z domu Köhler. Uczęszczał do państwowego gimnazjum w Mitawie (1849-52), a następnie w latach 1853-54 studiował fizykę, a od 1855 do 1858 medycynę w Dorpacie. Naukę kontynuował w Berlinie, Wiedniu i Paryżu, w latach 1859-61[2]. Po ukończeniu studiów medycznych służył jako lekarz rosyjskiego poselstwa w Persji, w Teheranie, w latach 1862-65. Następnie został wysłany do Pekinu, gdzie był lekarzem tamtejszej ambasady rosyjskiej aż do emerytury w 1884[3]. Dużo podróżował, odwiedzając Syberię, Japonię, Amerykę Północną, Indie, Jawę (1872) i Cejlon (1878). Po roku 1884 osiadł w Sankt Petersburgu, kontynuując pracę jako sinolog i historyk nauki. Był członkiem korespondentem Institut de France; Rosyjskie Towarzystwo Geograficzne nagrodziło go złotym medalem[2].

Badania botaniczne prowadził głównie w okolicach Pekinu. Od lat 1880. był korespondentem Królewskich Ogrodów Botanicznych w Kew, którym wysłał duży zbiór roślin. Jego szerokie zainteresowania naukowe obejmowały m.in. archeologię, geografię i botanikę Chin[3]. Jako jeden z pierwszych systematycznie opisał mało wcześniej znane Europejczykom okolice Pekinu; pod koniec życia opracował mapę i opis Mandżurii, wydzierżawionej przez Rosję od Chin. W książce Medieval Researches from Eastern Asiatic Sources zajął się geografią z historycznego punktu widzenia, opisując stan wiedzy geograficznej dawnych Chińczyków. We wcześniejszej pracy historycznej odrzucił hipotezę, jakoby legenda o Fusang była śladem wczesnego odkrycia Ameryki przez Chińczyków[4].

Połączenie znajomości odległych dziedzin jak sinologia i botanika umożliwiło mu opracowanie dzieł z historii badań nad florą Chin, jak poświęcona wczesnym badaczom Early European Researches Into the Flora of China, a w szczególności monumentalna, dwutomowa, licząca niemal 1200 stron, historia europejskiej botaniki w Chinach: History of European Botanical Studies in China[3]. W Early European Researches... jako pierwszy prawidłowo zidentyfikował większość z roślin opisanych przez Michała Boyma we Florze sinensis[5].

Rośliny opisane po raz pierwszy przez Emila Bretschneidera oznacza się skrótem Bretschn[1].

Osiągnięcia Bretschneidera zostały upamiętnione w nazwie chińskiego krzewu Bretschneideria sinensis[3], jedynego przedstawiciela rodzaju Bretschneideria.

Dzieła (wybór)

Uwagi

  1. Daty urodzenia i śmierci zgodne z kalendarzem gregoriańskim

Przypisy

  1. a b Bretschneider, Emil (Vasilievic) (1833-1901) (ang.). W: International Plant Names Index [on-line]. 2005. [dostęp 2016-10-30].
  2. a b Brettschneider, Alexander Hermann Emil (niem.). W: Baltisches biographisches Lexikon digital [on-line]. Baltische Historische Kommission, 2012-. [dostęp 2016-10-30].
  3. a b c d Various. (In Memoriam for) Dr. Emil Bretschneider. „Bulletin of miscellaneous information / Royal Botanic Gardens, Kew”, s. 201–2, 1901. London: Darling & Son, Ltd., for His Majesty's Stationery Office (ang.). [dostęp 2013-06-18]. 
  4. Obituary: Dr. Emil Bretschneider. „The Geographical Journal”. 18 (1), s. 95, 1901. Królewskie Towarzystwo Geograficzne. ISSN 00167398 (ang.). 
  5. Flora Chin. W: Edward Kajdański: Michał Boym: ambasador Państwa Środka. Warszawa: Książka i Wiedza, 1999. ISBN 978-83-05-13096-7. (pol.)

Media użyte na tej stronie

Bretschneidera sinensis Hemsl BRETSCHNEIDERACEAE 02.JPG
Autor: User:กาหลง, Licencja: CC BY-SA 3.0
Bretschneidera sinensis flowers (Thai: ชมพูภูคา)
MedivalResearches.jpg
Book cover of Mediaeval Researches