Emil Gruszecki

Emil Gruszecki

Edward

rotmistrz Emil Gruszecki w 1927
podpułkownik dyplomowany kawalerii
Data i miejsce urodzenia	30 czerwca 1897 Nowy Sącz, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	6 lipca 1944 Loreto
Przebieg służby
Lata służby	1914–1944
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	5 Kresowy Pułk Artylerii Przeciwpancernej
Stanowiska	dowódca pułku artylerii przeciwpancernej
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa II wojna światowa kampania wrześniowa bitwa o Monte Cassino
Odznaczenia

Emil Gruszecki jako ułan w 1915

Emil Gruszecki (ur. 30 czerwca 1897 w Nowym Sączu, zm. 6 lipca 1944 w Loreto we Włoszech) – podpułkownik dyplomowany kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się 30 czerwca 1897 w Nowym Sączu^[1], w rodzinie Stanisława i Heleny ze Styczyńskich. Gimnazjum ukończył w Nowym Targu, gdzie jego ojciec został służbowo oddelegowany (był maszynistą kolejowym na trasie Nowy Sącz–Zakopane).

W 1914 ochotniczo wstąpił do 3 pułku piechoty. Od 1915 w 1 pułku ułanów Legionów Polskich pod dowództwem rotmistrza Władysława Beliny–Prażmowskiego. 28 stycznia 1916, podczas urlopu zdał egzamin dojrzałości w C.K. Gimnazjum w Nowym Targu. Od 6 lutego do 1 kwietnia 1917 był słuchaczem kawaleryjskiego kursu podoficerskiego przy 1 pułku ułanów w Ostrołęce. Kurs ukończył z wynikiem dobrym. Posiadał wówczas stopień ułana^[2]. Latem tego roku, po kryzysie przysięgowym, jako poddany austriacki został przeniesiony do Polskiego Korpusu Posiłkowego, a następnie zwolniony ze służby w drodze superrewizji.

Od 1918 w 7 pułku Ułanów Lubelskich. Po I wojnie światowej, w związku z tragiczną śmiercią ojca przeniósł się do Nowego Targu, gdzie służył w 5 pułku strzelców konnych przy Brygadzie Podhalańskiej. W 1921 został przydzielony do 3 pułku Szwoleżerów Mazowieckich w Suwałkach.

W 1924 ukończył kurs dowódców szwadronu w Centralnej Szkole Kawalerii w Grudziądzu. Z dniem 2 listopada 1927 został przydzielony do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza kursu normalnego 1927–1929. 23 sierpnia 1929, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera dyplomowanego, został przeniesiony służbowo do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr V w Krakowie. 20 lutego 1930 został przeniesiony do 5 Samodzielnej Brygady Kawalerii w Krakowie na stanowisko szefa sztabu^[3]. W latach 1932–1937 był szefem Wydziału Studiów, a następnie szefem Wydziału Wyszkolenia w Departamencie Kawalerii Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie^[4]. Publikował w periodykach wojskowych m.in. w „Przeglądzie Kawaleryjskim” i „Polsce Zbrojnej”. Do 31 sierpnia 1939 był zastępcą dowódcy 26 pułku Ułanów Wielkopolskich im. Jana Karola Chodkiewicza w Baranowiczach.

Od 1 września 1939 objął stanowisko szefa Oddziału IV w sztabie Armii „Karpaty”. Na rozkaz szefa sztabu 19 września opuścił Polskę i przez Węgry dostał się do Francji, a następnie do Szkocji, gdzie był dowódcą 1 dywizjonu rozpoznawczego. W marcu 1942, w następstwie układu Sikorski–Majski, wyjechał do ZSRR by zasilić kadrę oficerską Polskich Sił Zbrojnych. Od 1942 dowodził 5 Kresowym pułkiem artylerii przeciwpancernej. Uczestniczył w walkach 2 Korpusu w kampanii włoskiej 1944 między innymi pod Monte Cassino. Zginął w wyniku bombardowania budynku mieszczącego sztab 3 Dywizji Strzelców Karpackich w Loreto 6 lipca 1944. Został pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym w Loreto (kwatera 14-B-11)^[1][5].

Awanse

• porucznik – 3 maja 1922 zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 217 lokatą w korpusie oficerów jazdy
• rotmistrz – 12 kwietnia 1927 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 i 8 lokatą w korpusie oficerów kawalerii
• major – 12 marca 1933 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1933 i 16 lokatą w korpusie oficerów kawalerii
• podpułkownik – 19 marca 1939

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 5421 – 17 maja 1922^[6][7]
• Krzyż Niepodległości (12 maja 1931)^[8]
• Krzyż Walecznych (dwukrotnie)
• Medal Wojska (pośmiertnie, 1945)
• Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1937)^[9]
• Srebrny Krzyż Zasługi (17 marca 1930)^[10]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino nr 22050^[11] (pośmiertnie, 1945)

• Gwiazda za Wojnę 1939–1945 (pośmiertnie, Wielka Brytania)
• Gwiazda Italii (pośmiertnie, Wielka Brytania)
• Medal Obrony (pośmiertnie, Wielka Brytania)
• Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa, zezwolenie w 1933)^[12]

Twórczość

• Zarys historji wojennej 3–go Pułku Szwoleżerów Mazowieckich imienia pułkownika Kozietulskiego. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.

Przypisy

Bibliografia

• Komenda Legionów (Dowództwo Polskiego Korpusu Posiłkowego). Centralne Archiwum Wojskowe. [dostęp 2017-11-07].
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Szczurowski M., Artyleria PSZ na Zachodzie w II wojnie światowej, Piotrków Trybunalski-Warszawa 2000. ISBN 83-87050-91-1.
• Archiwum rodzinne Heleny Styczyńskiej.
• Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.