Emil Mentel
 generał brygady | |
| Data i miejsce urodzenia | 26 października 1916 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 27 lutego 2019 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
  _BAR.svg){kind=small}       | |
Emil Mentel (ur. 26 października 1916 w Czańcu[1], zm. 27 lutego 2019 w Sacramento[2]) – generał brygady Wojska Polskiego, uczestnik drugiej wojny światowej, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
Urodził się w rodzinie Emanuela, leśniczego. Po śmierci ojca zamieszkał w Żywcu u jego siostry, pracownicy miejscowego browaru. Ukończył szkołę powszechną w Czańcu, a następnie gimnazjum w Bielsku. Od 21 września 1936 roku do 15 lipca 1937 roku był słuchaczem Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu, a następnie jako tytularny kapral podchorąży odbył dwumiesięczną praktykę w 8 pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego[3]. Po zakończeniu służby wojskowej podjął studia na wydziale leśnym SGGW, które przerwał. W 1938 roku został przyjęty do Szkoły Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu. W następnym roku został mianowany podporucznikiem w korpusie oficerów kawalerii[4].
W kampanii wrześniowej 1939 roku walczył jako dowódca plutonu w 3 szwadronie marszowym 1 pułku szwoleżerów Józefa Piłsudskiego[5]. Po kapitulacji przedarł się w rodzinne strony, gdzie ukrywał się w leśniczówce w Sopotni Małej. 1 kwietnia 1940 wyruszył na nartach na Węgry, chcąc przedostać się do Francji. Po dotarciu do Budapesztu, udał się przez Split do Syrii, gdzie wstąpił w szeregi Dywizjonu Strzelców Karpackich. Uczestniczył w bitwie o Tobruk, bitwie o Monte Cassino, walkach o Ankonę, Bolonię i Pesaro[6]. Kampanię włoską zakończył w stopniu majora[6]. Za okres ten otrzymał Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari, Military Cross i dwukrotnie Krzyż Walecznych. Pozostał w pułku do jego rozformowania w 1948.
Pracował w Szkocji jako zarządca farmy kończąc jednocześnie studia leśnicze. W 1951[1] wyjechał do Rodezji i podjął pracę na farmie. Wkrótce ożenił się z córką konsula RP w Rodezji Ewą Zientkiewicz i nabył własną farmę w pobliżu Umtali. Pełnił funkcję prezesa lokalnej polonii i oficera Obrony Cywilnej w trakcie wojny domowej w Rodezji[1].. Przeżył tragedię związaną ze śmiercią syna w 1973 r. oraz utratę farmy skonfiskowaną przez władze wraz z przejęciem rządów przez czarną większość w 1979 r.[7] Straciwszy majątek przeniósł się na południe, gdzie podjął pracę przy zakładaniu winnic. W tym czasie zmarła jego żona. W 1988 r. wyjechał do Sacramento i ożenił się z Marylą Drucką-Lubecką[6]. Zajął się hodowlą koni. Uczestniczy w licznych imprezach w Polsce[8][9]. Jest inicjatorem powstania tablicy poświęconej pamięci Pułku Ułanów Karpackich w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie[10]. Jego zapiski znajdują się w archiwum Hoover Institution[11] i żywieckim oddziale archiwum państwowego[12].
22 marca 2018 Prezydent RP Andrzej Duda, na wniosek ministra obrony narodowej, mianował go na stopień generała brygady[13].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2011)[1]
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
- Krzyż Walecznych – dwukrotnie
- Military Cross
- Africa Star[1]
- Italy Star[1]
- War Medal 1939–1945[1]
- Defence Medal[1]
- Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino[6]
Publikacje
- Ułani Karpaccy: zarys historii pułku, red. Jan Bielatowicz, Londyn: Związek Ułanów Karpackich, 1966 (komitet redakcyjny)[14]
- Pułk Ułanów Karpackich, Pruszków: „Ajaks”: przy współpr. Fundacji na Rzecz Tradycji Jazdy Polskiej w Grudziądzu, 1993 (razem ze Stanisławem Radomyskim)
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h Karola Skowrońska: Płk Emil S. MENTEL odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.. Fundacja na rzecz tradycji Jazdy Polskiej w Grudziądzu. [dostęp 2013-02-19]. (pol.).
- ↑ Zmarł gen. Emil Stefan Mentel – uczestnik walk o Tobruk i Monte Cassino. nowastrategia.org.pl. [dostęp 2019-03-05]. (pol.).
- ↑ Radomyski 1992 ↓, s. 75.
- ↑ Radomyski 1992 ↓, s. 103.
- ↑ Wojciechowski 1995 ↓, s. 47.
- ↑ a b c d Antoni Urbaniec: Życiorysy na Żywiecczyźnie pisane – Emil S. Mentel – Oficer Armii Andersa. [w:] Nad Sołą i Koszarawą nr 17 (96) [on-line]. Nad Sołą i Koszarawą, 2002-09-01. [dostęp 2013-02-19]. (pol.).
- ↑ Tomasz Lenczewski, Polacy na wojnie w Rodezji, w: „Historia do Rzeczy”, nr 4/2016, s. 47
- ↑ Jarosław Boryń: XIX Zjazd Kawalerzystów II RP. Fundacja na rzecz tradycji Jazdy Polskiej w Grudziądzu. [dostęp 2013-02-19]. (pol.).
- ↑ Biuro Prasowe M.G.: Grudziądz znów kawaleryjski. egrudziadz.pl. [dostęp 2013-02-19].
- ↑ Rafał Mierzejewski: Nigdy nie przegrali bitwy. rp.pl, 02-09-2012. [dostęp 2013-02-19]. (pol.).
- ↑ Emil S. Mentel papers, 1980-1993.. Uniwersytet Stanforda. [dostęp 2013-02-19]. (ang.).
- ↑ Co kryją nasze archiwa?. Gazeta Żywiecka, 2011-02-09. [dostęp 2013-02-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (pol.).
- ↑ M.P. z 2018 r. poz. 487.
- ↑ Klemens Rudnicki. „Wiadomości (tygodnik emigracyjny)”. 1097, s. 2, 1967. (pol.).
Bibliografia
- Stanisław Radomyski: Zarys historii Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu 1926-1939. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1992. ISBN 83-85621-06-7.
- Antoni Urbaniec: Biały kruk. [w:] Nad Sołą i Koszarawą - nr 9 (160) – rok VIII - 1 Maj 2005 [on-line]. Nad Sołą i Koszarawą, 2005-05-01. [dostęp 2013-02-19]. (pol.).
- Jerzy Stanisław Wojciechowski: 1 Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego. T. 43. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1995, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. ISBN 83-85621-76-8.
Media użyte na tej stronie
Poland badge. Second World War period Polish Army (post-1939 Free Polish Army) shoulder title.
Baretka: Krzyż Walecznych (1941).
Military Cross medal ribbon
Baretka: Krzyż Monte Cassino