Emilia Kołder

Emilia Kołder
Data i miejsce urodzenia

1904
Sucha Średnia

Data i miejsce śmierci

1974
Sucha Średnia

Zawód, zajęcie

autorka książek kucharskich

Emilia Kołder (ur. 1904 w Suchej Średniej, zm. 1974 tamże) – autorka książek kucharskich popularyzujących kuchnię Śląska Cieszyńskiego.

Życiorys

Tablica upamiętniająca kobiety Śląska Cieszyńskiego (Uliczka Cieszyńskich Kobiet), Emilia Kołder w prawej kolumnie trzecia od góry

Przyszła na świat w wielodzietnej górniczej rodzinie. Przez całe życie mieszkała w rodzinnym mieście. Wcześnie straciła matkę. Od dzieciństwa pomagała w gospodarstwie i opiekowała się młodszym rodzeństwem. Ukończyła szkołę podstawową i półroczny kurs gotowania[1].

W 1924 wyszła za mąż za górnika Józefa Kołdera. W 1925 urodziła jedyną córkę[1].

Działała społeczne w polskich organizacjach. Pisała sztuki teatralne, które wystawiały amatorskie zespoły w regionie. Pieniądze z biletów przekazano na budowę przedszkola. Na rodzinne uroczystości pisała wierszyki, tworzyła pamiętniki. Publikowała w prasie, m.in. nawołując kobiety do udziału w organizacjach społecznych na równi z mężczyznami. Po II wojnie światowej w prasie ukazała się jej odezwa do kobiet, w której zachęcała mężczyzn do nauki gotowania i wsparcia zawodowo pracujących żon[1].

W czasie II wojny światowej gotowała na weselach, organizowała też takie uroczystości. Przeprowadziła ponad 60 kursów gotowania. Po kursach odbywały się wystawy[1].

Na kursach pojawiła się myśl, by przepisy kuchni regionalnej wydać drukiem. W 1956 wydała w Trzyńcu niewielką nakładano publikację. Książka bardzo szybko znalazła nabywców. Na kolejne wydanie poszerzonej wersji musiała czekać 7 lat[1]. Walczyła ze zjawiskiem „szklanego sufitu”[2]. W międzyczasie dwukrotnie własnym sumptem zorganizowała wystawy kulinarne[1].

Finalnie w 1972 w nakładzie 35 tys. egzemplarzy wydano Kuchnię śląską. W 1975 pojawił się dodruk. Popularność książki zaowocowała kolejnym jej wydaniem w 1978. Łącznie na Zaolziu wydano ok. 100 tys. egzemplarzy. Do dziś z książki gotują zarówno Polacy, jak i Czesi. Publikację bowiem można było nabyć i w czeskiej, i w polskiej części Śląska Cieszyńskiego. Książka zawierała 1101 przepisów, ułożonych tematycznie (zupy, sosy, mięsa, desery, ciasta, napoje itd.). Książka, oddająca specyfikę kuchni Śląska Cieszyńskiego, zyskała pozytywne recenzje[1].

W 2014 do ponownego wydania bestsellerowej książki kucharskiej Kuchnia Śląska Cieszyńskiego, czyli wybór przepisów Emilii Kołder doprowadziła m.in. historyczka Władysława Magiera. Wydawcą było Stowarzyszenie Miłośników Bielska-Białej i Podbeskidzia[1][3].

Upamiętnienie

W 2013 została uhonorowana lampą ufundowaną przez rodzinę oraz przyjaciół umieszczoną na Uliczce Cieszyńskich Kobiet[2][4].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h Emilia Kołder czy tylko kucharka? | Gazetacodzienna, gazetacodzienna.pl [dostęp 2022-03-24].
  2. ↑ a b Kolejne zasłużone dla miasta kobiety wzbogaciły Uliczkę cieszyńskich kobiet, gazetacodzienna.pl [dostęp 2022-03-09].
  3. ↑ Mieszkanka Cieszyna z honorową odznaką | Gazetacodzienna, gazetacodzienna.pl [dostęp 2022-03-07].
  4. ↑ Uliczka cieszyńskich pań, OX.pl [dostęp 2022-03-09] (pol.).

Media użyte na tej stronie