Emilia Sukertowa-Biedrawina

Emilia Sukertowa-Biedrawina

Data i miejsce urodzenia	29 stycznia 1887 Łódź
Data i miejsce śmierci	27 grudnia 1970 Pruszków
Zawód, zajęcie	pisarka, działaczka mazurska
Odznaczenia

Tablica upamiętniająca pisarkę i działaczkę społeczno-oświatową Emilię Sukertową-Biedrawinę w gmachu Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Emilii Sukertowej-Biedrawiny w Olsztynie

Emilia Sukertowa-Biedrawina (ur. 29 stycznia 1887 w Łodzi, zm. 27 grudnia 1970 w Pruszkowie) – polska pisarka i działaczka społeczno-oświatowa oraz turystyczna związana z terenem Warmii i Mazur. Członek Związku Literatów Polskich

Życiorys

Była córką przemysłowca Hugona Zacherta i Wiktorii Gundelach. Do śmierci ojca mieszkała w Łodzi, a następnie ok. 1900 wyjechała wraz z matką do Warszawy, gdzie po ukończeniu rosyjskiego gimnazjum nie mogła kontynuować edukacji, w związku z czym podjęła naukę w Towarzystwie Kursów Naukowych, prywatnej szkole sztuk pięknych Conti oraz Akademii Eksportowej w Wiedniu.

Przed 1914 brała udział w tajnym Towarzystwie Równouprawnienia Kobiet, które później działało legalnie jako Stowarzyszenie Umysłowo Pracujących Kobiet. Po wybuchu I wojny światowej wstąpiła do Towarzystwa Opieki nad Ofiarami Wojny. Od 1919 działała w Mazurskim Komitecie Plebiscytowym, a od 1921 w Związku Obrony Kresów Zachodnich. W 1927 poślubiła swojego drugiego meżą Józefa Biedrawę, z którym w 1934 osiadła w Działdowie, gdzie uprzednio w 1922 uczestniczyła w powstaniu Mazurskiego Domu Ludowego, a 1927 doprowadziła do powstania Muzeum Mazurskiego, w którym następnie kustoszowała. W 1929 utworzyła Towarzystwo Przyjaciół Mazur. W Działdowie prowadziła też działalność turystyczną jako opiekunka i kierowniczka koła krajoznawczego dla młodzieży działającego przy tamtejszym Seminarium Nauczycielskim. Organizowane przez nią kursy rolniczo-gospodarskie dla dziewcząt przekształciły się w 1930 w Państwową Szkołę Rolniczą Żeńską w Malinowie.

W 1923 debiutowała jako literatka książką Legendy mazurskie. Przez wiele lat udzielała się także jako dziennikarka lokalnej prasy, będąc w latach 1923–1933 sekretarzem, a następnie w redaktorem naczelnym „Gazety Mazurskiej”, w latach 1924–1938 redaktorem „Kalendarza dla Mazurów”, a w latach 1957–1965, kwartalnika „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, na łamach którego od 1958 publikowała ogólną bibliografię Warmii i Mazur za lata 1944–1960.

Podczas II wojny światowej ukrywała się pod nazwiskiem Bernatowicz^[1]. Po wojnie osiadła wraz z matką i córką w Olsztynie, gdzie piastowała stanowisko sekretarza generalnego oraz kierownika Instytutu Mazurskiego, który przekształcono później w Stację Naukową Polskiego Towarzystwa Historycznego w Olsztynie.

W 1967 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie nagrodziło ją za całokształt pracy nagrodą wojewódzką, a w 1968 otrzymała nagrodę regionalną im. Michała Lengowskiego.

Zmarła 27 grudnia 1970 w Pruszkowie. Została pochowana w Alei Zasłużonych – Cmentarza Komunalnego w Olsztynie (kwatera 12B-1-14)^[2].

Jej imię nosi Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Olsztynie, Zespół Szkół w Malinowie k. Działdowa oraz jedna z ulic w Działdowie.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1967)^[3]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1959)^[3]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (8 listopada 1930)^[4]
• Złoty Krzyż Zasługi (19 lipca 1954)^[5]
• Srebrny Wawrzyn Akademicki (4 listopada 1937)^[6]
• Medal „Rodła” (1986, pośmiertnie)^[7]
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1963)^[3]
• Złota Honorowa Odznaka PTTK (1950)^[3]
• Złota Odznaka honorowa „Zasłużony dla Warmii i Mazur” (1965)^[3]
• Złota Odznaka Mazurskiego Związku Ludowego (1919)^[3]

Publikacje i twórczość

• E. Sukertowa, Zamek w Ojcowie, Warszawa 1922,
• E. Sukertowa, Legendy mazurskie,Warszawa 1923,
• E. Sukertowa, Polskość Mazowsza Pruskiego,1925,
• E. Sukertowa, Mazurzy w Prusach Wschodnich, Biblioteczka „Orbis”, 1927,
• E. Sukertowa-Biedrawina, Legendy Nadprądnikowe, Warszawa: PTK, 1928,
• E. Sukertowa-Biedrawina, Na „Szlaku Jagiełłowym”. Powiat działdowski a król Władysław Jagiełło, Działdowo 1934,
• E. Sukertowa-Biedrawina, Zarys piśmiennictwa polskiego na Mazurach Pruskich, Muzeum Mazurskie, Działdowo 1935,
• E. Sukertowa-Biedrawina, Diabeł na Mazurach w bajkach i podaniach, 1936,
• E. Sukertowa-Biedrawina, Z przeszłości Działdowa, 1936,
• E. Sukertowa-Biedrawina, Działdowo w XVIII wieku, 1937,
• E. Sukertowa-Biedrawina, Przewodnik krajoznawczo-historyczny po działdowskim powiecie, 1937,
• E. Sukertowa-Biedrawina, Bojownicy o wolność i polskość Mazur i Warmii na przestrzeni siedmiu wieków, Olsztyn 1953,
• E. Sukertowa-Biedrawina, T. Grygier, Walka o społeczne i narodowe wyzwolenie ludności Warmii i Mazur (Przewodnik po wystawie), Olsztyn 1956,
• E. Sukertowa-Biedrawina, Działdowszczyzna po Kongresie Wersalskim, Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 2 (57), 1957,
• E. Sukertowa-Biedrawina, Karty z dziejów Mazur, 1965,
• E. Sukertowa-Biedrawina, Dawno a niedawno. Wspomnienia, Olsztyn 1965,
• E. Sukertowa-Biedrawina, Wystawa Kopernika w Olsztynie, Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 1 (91), 1966,
• E. Sukertowa-Biedrawina, B. Wilamowski, Rozwój nauki polskiej w Olsztynie po wyzwoleniu, Szkice Olsztyńskie, Olsztyn 1967,
• E. Sukertowa-Biedrawina, Ze wspomnień redaktora „Komunikatów”, Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 2, 1968.

Bibliografia

• Tadeusz Oracki, Emilia Sukertowa-Biedrawina (1887–1970), Rocznik Mazowiecki 5, 1974, s. 423–428.
• Biogram na str. Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Emilii Sukertowej-Biedrawiny w Olsztynie (stan na 18.09.2013). wbp.olsztyn.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-04)].
• Biogram w Portalu Wiedzy Onet.pl (stan na 18.09.2013). portalwiedzy.onet.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-09)].

Przypisy