Empire

Emblemat Napoleona z inicjałem, wieńcem laurowym i orłem cesarskim

Empire (styl cesarstwa) – odmiana późnego klasycyzmu powstała we Francji w latach 1800–1815[1], występująca w modzie, architekturze, malarstwie i sztuce użytkowej podczas panowania Napoleona w Europie, zwłaszcza na terenach obecnej Polski (Księstwo Warszawskie) i w Rosji. W Niemczech i Austrii empire współistniał ze stylem Biedermeier[1]. Styl wzorował się na sztuce starożytnej Grecji, Rzymu i Egiptu.

Ornamenty

Powtarzającymi się ornamentami były kompozycje litery "N", inicjału Napoleona, w wieńcu laurowym, pszczoły, gwiazdy, orły cesarskie z festonami w dziobach oraz draperie z tkanin. Również często wykorzystywano motywy staroegipskie[1] takie jak np. sfinksy i rzymskie kariatydy oraz płaskie pilastry o złoconych głowicach. Cesarzowa Józefina lubiła łabędzie i dlatego motyw tego ptaka był powszechnie wykorzystywany w zdobieniu porcelany, podłokietników, dywanów i draperii[1].

Sztuka użytkowa

Twórcami stylu empire byli francuscy architekci Charles Percier oraz Pierre François Louis Fontaine zaprojektowali meble i wystrój wnętrz cesarza. Wydali oni również „Palaise maisons et autres edifices de Rome moderne” (1802, Paryż) oraz „Residences des souverains” (1833, Paryż), w których to zawarli założenia stylu[2].

Przykładem zastosowania stylu empire są wnętrza pałacyku w Rueil-Malmaison, apartamenty cesarskie w Grand Trianon w Wersalu i w pałacu w Fontainebleau, do tej odmiany neoklasycyzmu należy też łuk triumfalny na Placu du Carrousel.

Architektura

Łuk triumfalny na Placu du Carrousel

Architektura w stylu empire naśladowała elementy architektoniczne rzymskie, greckie i egipskie. Jej cechami charakterystycznymi są ścisła symetria, monumentalizm i nadmierna dekoracyjność w połączeniu z surowością formy architektonicznej.

W Rosji w stylu empire powstały budowle z początku XIX wieku w Sankt Petersburgu, m.in. budynki Instytutu Górniczego i Admiralicji.

W Polsce styl reprezentuje m.in. budynek ratusza w Wejherowie[3] oraz pałac Brunszwickich w Kołobrzegu.

Malarstwo

Malarstwo epoki napoleońskiej nawiązywało do triumfów cesarza i hołubiło jego zwycięstwa. Jacques-Louis David namalował cesarza na trzech obrazach: Koronacja Napoleona, Napoleon przekraczający Przełęcz Świętego Bernarda w 1800 roku i Napoleon w swoim gabinecie. Napoleona i jego żonę malował również François Gérard a Antoine-Jean Gros był oficjalnym artystą armii napoleońskiej i świadkiem naocznym wielu bitew tego okresu. Malarzem cesarzowej był Jean-Baptiste Isabey[1].

Moda

Stroje w stylu empire również zaczerpnęły wiele z antyku. Moda damska podkreślała kobiecość i wdzięk. Długie suknie z dekoltem i pasem pod biustem szyto wykorzystując delikatne tkaniny. Zimowa odzież wykorzystywała również szale, peleryny i płaszcze. Moda męska tego okresu obejmowała frak, odkrywający kamizelkę oraz wysoko zapiętą koszulę z apaszką[2].

  • Damska i męska odzież w stylu empire

    Damska i męska odzież w stylu empire

  • Suknia w stylu empire z 1809 roku

    Suknia w stylu empire z 1809 roku

  • Damskie nakrycia głowy z 1809 roku

    Damskie nakrycia głowy z 1809 roku

  • Moda damska i męska z kwietnia 1809 roku

    Moda damska i męska z kwietnia 1809 roku

  • Strój męski

    Strój męski

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Empire Style, 1800–1815. [w:] Geilbrunn Timeline of Art History [on-line]. The Metropolitan Museum of Art. [dostęp 2014-12-05]. (ang.).
  2. ↑ a b Empire style, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2014-12-05] (ang.).
  3. ↑ Roman Pawlak: Polska – Zabytkowe ratusze. Warszawa: Sport i Turystyka MUZA SA, 2003, s. 235. ISBN 83-7200-991-0.

Bibliografia

  • Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 43, 44. ISBN 83-85001-89-1.

Media użyte na tej stronie

Trône de Napoléon 1er pour le Sénat - Exposition Versailles.jpg
This throne intended for the Senate is based on a marble seat from the Roman period called « the throne of a priestess of Ceres », which arrived in France in 1796. David found the piece very beautiful and made a lovely sketch of it. The seat is adorned with gold-thread embroidery featuring a bee, the imperial emblem, and the emperor's monogram on the backrest. The elbow-rests depict a pair of winged sphinxes. A canopy supported by six gilt plaster Victories surmonted the chair. It comes from the Throne Gallery built in the Luxembourg Palace during Napoleon III's reign. Today, it is in the Senate conference room.
Table Empire.jpg
Autor: User:Carolus, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Tripod table in Empire Style
David - Napoleon crossing the Alps - Malmaison1.jpg
Bonaparte has an orange cloak, the crispin (cuff) of his gauntlet is embroidered, the horse is piebald, black and white, and the tack is complete and includes a standing martingale. The girth around the horse's belly is a dark faded red. The officer holding a sabre in the background is obscured by the horse's tail. Napoleon's face appears youthful.
Ermitáž (36).jpg
Autor: Dezidor, Licencja: CC BY 3.0
Ermitáž
Full and half dress for April 1809 (fashion plate).jpg
The outfit of the man on the left (with knee-breeches, bicorne hat, elaborately-tied cravat, and buckled shoes) is more formal or "full", while the outfit of the man in the middle (with trousers and boots) is less formal (and so "half-dress", as being halfway between full dress and "undress", which at that time meant clothes suitable for lounging around the house only). Both men have suitable watch fobs and/or seals. The woman is wearing a scarf and a long pink coat over her white dress (which has a slight train), and is holding a parasol. The woman is dressed to go out walking, but the long hemline and train of her dress suggests that she's not expecting to go any great distance, or encounter wet or muddy ground.
GroegerPetersen.jpg
Wedding portrait of Emilie und Johann Philipp Petersen, Hamburg 1806; now in the collection of Deutsches Historisches Museum Berlin.
Emblem of Napoleon Bonaparte.svg
Autor: Sodacan, Licencja: CC BY-SA 3.0

Emblem of Napoleon Bonaparte.


Prace pochodne od tego pliku:  Napoleonic Eagle.svg
Emprjose.jpg
Madame Bonaparte at Malmaison (Gérard)
Arc de Triomphe du Carrousel.jpg
Autor: Didier B (Sam67fr), Licencja: CC BY-SA 2.5
Arc de Triomphe du Carrousel - Paris
Dancing-Dress-1809.jpg
High-waisted dancing dress from 1809, with a slit overskirt -- rather modern-looking in some respects (in a way that most Victorian or eighteenth-century fashions could never be). The woman seems to be wearing hoop earrings which were relatively large by the standards of the time.