Empuzjon

Empuzjon

Okładka powieści
Autor	Olga Tokarczuk
Typ utworu	powieść
Data powstania	2022
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Kraków
Język	polski
Data wydania	1 czerwca 2022
Wydawca	Wydawnictwo Literackie

Empuzjon. Horror przyrodoleczniczy – powieść wydana przez Olgę Tokarczuk 1 czerwca 2022 roku nakładem Wydawnictwa Literackiego. Jest to jej pierwsza książka wydana po otrzymaniu literackiej Nagrody Nobla^[1].

Treść powieści

Fabuła

Książką opowiada historię lwowskiego studenta inżynierii wodno-kanalizacyjnej Mieczysława Wojnicza chorującego na gruźlicę. Przyjeżdża do Görbersdorfu do gmachu ośrodka leczniczego, położonego u podnóż gór, w nadziei, że powietrze i nowoczesne metody leczenia polepszą jego stan zdrowia. W pensjonacie poznaje on innych kuracjuszy z różnych zakątków świata, którzy prowadzą dyskusje^[2]. Już na początku jego pobytu samobójstwo popełnia żona gospodarza pensjonatu. Okazuje się, że nagłe zgony w okolicy są częste, nie tylko z śmierci pacjentów. Co roku we wsi zdarzają się tajemnicze wypadki, lecz nie sposób dojść, co jest prawdą, a co plotką i wytworem wyobraźni^[3].

Przyroda jest równoprawnym z ludźmi bohaterem tej powieści, ale szczególnie ważną rolę odgrywają grzyby^[3]. Pewnego dnia kuracjusze wybierają się na spacer i trafiają na wielką obfitość rosnących na polanach kurek i prawdziwków wśród buków. Kuracjusze przejęli przepis na znakomitą nalewkę z grzybków. Popijają ją po troszeczku od rana do wieczora i bardzo trudno dojść, jak bardzo jej działanie wpływa na ich odbiór rzeczywistości. Grzyby, które w pewnym momencie powieści objawiają się jako narrator. W pewnym sensie wpływają na zachowanie bohaterów powieści raczących się halucynogenną nalewką^[3].

W utworze ważną rolę odgrywa feminizm. Choć kobiety wspominane są w dyskusjach, nie odgrywają one w utworze większej roli. W książce zostały wykorzystane parafrazy mizoginistycznych wypowiedzi różnych osób, m.in: Platona, Aureliusza Augustyna, Johna Miltona, Wiliama Szekspira, Friedricha Nietzschego czy Karola Darwina^[2].

Empuzjon nawiązuje do „Czarodziejskiej góry” Tomasza Manna^[4].

Czas i miejsce akcji

Sanatorium w Sokołowsku

Akcja rozgrywa się jesienią 1913 roku w uzdrowisku w Görbersdorfie (obecnie Sokołowsko na Dolnym Śląsku), w pierwszym na świecie sanatorium leczącym gruźlicę^[1].

Znaczenie tytułu

Tytuł pochodzi od greckiej bogini strachu Empusy, która była również widmem w Hadesie. Empuzjon oznacza miejsce, w którym mieszkają czarownice – empuzy, tak jak nazywał je Arystofanes w Żabach^[1][5].

Rozdziały

• Rozdział 1 – Pensjonat dla Panów
• Rozdział 2 – Schwärmerei
• Rozdział 3 – Bażanci dystans
• Rozdział 4 – Choroby piersiowe i gardlane
• Rozdział 5 – Dziury w ziemi
• Rozdział 6 – Pacjenci
• Rozdział 7 – Biada mi, biada!
• Rozdział 8 – Symfonia kaszlu
• Rozdział 9 – Tuntschi
• Rozdział 10 – Kulminacja geometrii
• Rozdział 11 – Białe wstążki, ciemna noc
• Rozdział 12 – Pan Pląs
• Rozdział 13 – Duchy
• Rozdział 14 – Wykres temperatury
• Rozdział 15 – Najsłabsze miejsce w duszy
• Rozdział 16 – Osoba w jednym bucie
• Epilog
• Słowniczek nazw miejscowości
• Nota autorska

Przypisy