Endeavour
| ||
 Wahadłowiec Endeavour | ||
| Nazwa | Endeavour | |
| Oznaczenie | OV-105 | |
| Data pierwszego lotu | 7 maja 1992 | |
| Pierwsza misja | STS-49 | |
| Data ostatniego lotu | 16 maja 2011 | |
| Ostatnia misja | STS-134 | |
| Liczba zakończonych misji | 25 | |
| Liczba orbit | 4671 | |
| Pokonany dystans | 197 761 197 km | |
| Liczba dni w przestrzeni kosmicznej | 296 dni, 3 godziny, 34 minuty, 2 sekundy | |
| Status | Nieczynny, w ekspozycji California Science Center | |
Endeavour – ostatni, piąty prom kosmiczny zbudowany przez NASA, oznaczony symbolem OV-105. Został zbudowany w celu zastąpienia wahadłowca Challenger, głównie z części zamiennych.
Od grudnia 2002 roku Endeavour przechodził okres gruntownych modyfikacji (ang. Orbiter Major Modification – OMM), który zakończył się w lecie 2006 roku.
1 czerwca 2011 roku prom Endeavour zakończył swój ostatni lot i planowo został wyłączony z eksploatacji.
Nazwa
Nazwa orbitera pochodzi od jednego z okrętów Jamesa Cooka – „Endeavour”. Upamiętnia on także Endeavour, moduł dowodzenia misji Apollo 15. Samo słowo endeavour oznacza w języku angielskim podejście, wysiłek lub ambitną próbę.
Nazwa, jako pierwsza w historii NASA, została wybrana w ogólnokrajowym plebiscycie. Uczniowie szkół podstawowych i średnich zostali poproszeni o wybranie nazwy spośród nazw okrętów morskich prowadzących badania naukowe bądź eksploracyjne. W maju 1989 roku prezydent George H.W. Bush ogłosił, że w konkursie zwyciężyła nazwa Endeavour[1].
Ważniejsze daty
| Data | Wydarzenie |
|---|---|
| 15 lutego 1982 | Rozpoczęcie montażu modułu załogi |
| 31 lipca 1987 | Zawarcie kontraktu na konstrukcję |
| 1 sierpnia 1987 | Rozpoczęcie ostatecznego montażu |
| 28 września 1987 | Rozpoczęcie montażu części rufowej kadłuba |
| 22 grudnia 1987 | Do Palmdale docierają skrzydła od Grummana |
| 6 lipca 1990 | Zakończenie ostatecznego montażu |
| 25 kwietnia 1991 | Wytoczenie z Palmdale |
| 7 maja 1991 | Dostarczenie do Kennedy Space Center |
| 6 kwietnia 1992 | Decyzja o gotowości do lotu |
| 7 maja 1992 | Pierwszy lot (STS-49) |
| 4 grudnia 1998 | Pierwsza misja montażowa ISS – Unity (Node 1) (STS-88) |
| 8 sierpnia 2007 | Pierwszy lot po pięcioletniej przerwie (STS-118) |
| 16 maja 2011 | Ostatni lot (STS-134) |
Udoskonalenia
Oprócz części zamiennych starszych promów, do konstrukcji orbitera Endeavour wykorzystano wiele nowego oprzyrządowania, zaprojektowanego w celu zwiększenia jego możliwości. Większość tych instrumentów została później włączona do trzech pozostałych promów w czasie ich napraw i modyfikacji.
Modyfikacje Endeavour to między innymi:
- 20-metrowy spadochron hamujący, skracający długość toru hamowania o 500 metrów
- zaktualizowany system awioniki, który zawiera zaawansowane komputery ogólnego przeznaczenia, ulepszone jednostki pomiarów bezwładnościowych i taktyczne systemy nawigacji powietrznej, poprawione kontrolery zdarzeń i multipleksery-demultipleksery, system śledzenia gwiazd
- poprawione mechanizmy sterowania kołem dziobowym
- poprawiona wersja Zewnętrznych Jednostek Zasilania, które dostarczają energię niezbędną do działania systemów hydraulicznych promu
- zainstalowana zewnętrzna śluza, używana do dokowania w Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
- wstępnie wyposażony jako pierwszy orbiter o przedłużonym czasie misji, lecz podczas okresu serwisowego udoskonalenia te zostały zdemontowane w celu zmniejszenia masy przy misjach na ISS
- instalacja systemu chłodzenia w celu schłodzenia modułu logistycznego niskiego ciśnienia (ang. Mini-Pressurized Logistcs Module – MPLM)
- ogólne zmniejszenie masy w celu zwiększenia możliwości transportowych
- rekonstrukcja skrzydeł w celu umożliwienia transportu cięższego ładunku
- ponad sto innych modyfikacji w czasie pierwszego okresu serwisowego
Misje
Prom kosmiczny Endeavour wykonał 25 lotów. Spędził ponad 296 dni w kosmosie, pokonał dystans 4671 orbit, przeleciał 197 761 197 km. Liczba astronautów: 148, liczba misji do stacji Mir: 1 oraz 12 misji do stacji ISS[1].
| Lp. | Dzień | Rok | Misja | Załoga | Uwagi |
|---|---|---|---|---|---|
| 1. | 7 maja | 1992 | STS-49 | Brandenstein, Chilton, Melnick, Akers, Hieb, Thuot, Thornton | Odzyskanie i ponowne wypuszczenie satelity Intelsat VI. Pierwszy trzyosobowy spacer kosmiczny i najdłuższy spacer od czasów Apollo 17 |
| 2. | 12 września | 1992 | STS-47 | Gibson, Brown, Lee, Davis, Apt, Jemison, Mōri | Misja J na Spacelab |
| 3. | 13 stycznia | 1993 | STS-54 | Casper, McMonagle, Harbaugh, Runco, Helms | Wypuszczenie TDRS-F |
| 4. | 21 czerwca | 1993 | STS-57 | Grabe, Duffy, Low, Sherlock, Voss, Wisoff | Eksperymenty na Spacelab. Odzyskanie European Retrievable Carrier |
| 5. | 2 grudnia | 1993 | STS-61 | Covey, Bowersox, Musgrave, Hoffman, Thornton, Akers, Nicollier | Pierwsza naprawa teleskopu Hubble'a |
| 6. | 9 kwietnia | 1994 | STS-59 | Gutierrez, Chilton, Godwin, Apt, Clifford, Jones | Eksperymenty na Kosmicznym Laboratorium Radarowym |
| 7. | 30 września | 1994 | STS-68 | Baker, Wilcutt, Jones, Bursch, Wisoff, Smith | Eksperymenty na Kosmicznym Laboratorium Radarowym |
| 8. | 2 marca | 1995 | STS-67 | Oswald, Gregory, Jernigan, Lawrence, Grunsfeld, Durrance, Parise | Eksperymenty Astro-2 na Spacelab |
| 9. | 7 września | 1995 | STS-69 | Walker, Cockrell, Voss, Newman, Gernhardt | Eksperymenty z Wake Shield Facility |
| 10. | 11 stycznia | 1996 | STS-72 | Duffy, Jett, Barry, Chiao, Scott, Wakata | Odzyskanie japońskiego Space Flyer Unit |
| 11. | 19 maja | 1996 | STS-77 | Casper, Brown, Thomas, Bursch, Runco, Garheau | Eksperymenty na Spacelab |
| 12. | 22 stycznia | 1998 | STS-89 | Wilcutt, Edwards, Anderson, Dunbar, Reilly, Sharipov wejście na Mir- Thomas | Połączenie ze stacją orbitalną Mir, wymiana astronautów |
| 13. | 4 grudnia | 1998 | STS-88 | Cabana, Sturckow, Currie, Ross, Newman, Krikalev | Budowa Międzynarodowej Stacji Kosmicznej |
| 14. | 11 lutego | 2000 | STS-99 | Kregel, Gorie, Kavandi, Voss, Mōri, Thiele | Eksperymenty z topografią radarową |
| 15. | 30 listopada | 2000 | STS-97 | Jett, Bloomfield, Tanner, Noriega, Garneau | Budowa Międzynarodowej Stacji Kosmicznej |
| 16. | 19 kwietnia | 2001 | STS-100 | Rominger, Ashby, Hadfield, Parazynski, Phillips, Lonchakov, Guidoni | Budowa Międzynarodowej Stacji Kosmicznej |
| 17. | 5 grudnia | 2001 | STS-108 | Gorie, Kelly, Godwin, Tani wejście na MSK- Onufriyenko, Walz, Bursch | Połączenie z Międzynarodową Stacją Kosmiczną, wymiana astronautów |
| 18. | 5 czerwca | 2002 | STS-111 | Cockrell, Lockhart, Chang-Diaz, Perrin wejście na MSK- Korzun, Whitson, Treschev | Połączenie z Międzynarodową Stacją Kosmiczną, wymiana astronautów |
| 19. | 23 listopada | 2002 | STS-113 | Wetherbee, Lockhart, Lopez-Alegria, Herrington wejście na MSK- Bowersox, Pettit, Budarin | Budowa Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, wymiana astronautów |
| 20. | 8 sierpnia | 2007 | STS-118 | Kelly, Hobaugh, Williams, Morgan, Mastracchio, Caldwell, Drew | Budowa Międzynarodowej Stacji Kosmicznej |
| 21. | 11 marca | 2008 | STS-123 | Gorie, Johnson, Linnehan, Behnken, Foreman, Doi wejście na MSK- Reisman | Budowa Międzynarodowej Stacji Kosmicznej |
| 22. | 14 listopada | 2008 | STS-126 | Ferguson, Boe, Bowen, Kimbrough, Stefanyshyn-Piper, Pettit wejście na MSK- Magnus | Doposażenie i naprawa elementów Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, wymiana astronautów |
| 23. | 16 lipca | 2009 | STS-127 | Polansky, Hurley, Cassidy, Marshburn, Wolf, Payette wejście na MSK- Kopra | Instalacja ostatniej części japońskiego laboratorium naukowego Kibō, wymiana baterii słonecznych, dostawa części zamiennych |
| 24. | 8 lutego | 2010 | STS-130 | Zamka, Virts, Behnken, Hire, Patrick, Robinson | Instalacja łącznika Node 3 i kopuły obserwacyjnej Cupola. |
| 25. | 16 maja | 2011 | STS-134 | Mark Kelly, Gregory Johnson, Michael Fincke, Gregory Chamitoff, Andrew Feustel, Roberto Vittori | Misja rozbudowy Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Jej celem było dostarczenie spektrometru AMS-02 i bezciśnieniowej platformy ładunkowej ELC-3 na stację kosmiczną. Ostatnia misja promu Endeavour. Początkowo planowana jako ostatni lot w programie promów kosmicznych; ostatecznie zaplanowano jeszcze jeden lot promu Atlantis w czerwcu 2011 roku. |
Przypisy
Zobacz też
Linki zewnętrzne
| Moduły | |
|---|---|
| Podsystemy | |
| Pojazdy zaopatrzeniowe |
Media użyte na tej stronie
A massive 19 million pounds (8.6 million kilograms) of Space Shuttle, support and transport hardware, inch toward Launch Pad 39A from the Vehicle Assembly Building. The fully assembled Space Shuttle Endeavour, minus its payloads, weighs about 4.5 million pounds (2 million kg.); the mobile launch platform on which it was stacked and from which it will lift off weighs 9.25 million pounds (4.19 million kg.) and the crawler-transporter carrying the platform and Shuttle checks in at around 6 million pounds (2.7 million kg.). Once at the pad, the Shuttle and launch platform will be positioned atop support columns to complete preparations for the second Shuttle launch of 1995. Primary payload of Mission STS-67 is the Astro-2 astrophysics observatory, carrying three ultraviolet telescopes that flew on the Astro-1 mission in 1990. STS-67 also is scheduled to become the longest Shuttle flight to date, lasting 16 days.
SVG version of PNG Space Shuttle Logo/Patch.
Configuration of the International Space Station as of 29 July 2021 when Nauka was attached.
Endeavour podczas startu
CAPE CANAVERAL, Fla. – At NASA's Kennedy Space Center in Florida, the Atlantic Ocean is backdrop for space shuttle Endeavour as it reaches the hardstand on Launch Pad 39A. First motion of the 3.4-mile rollaround from Launch Pad 39B was at 3:16 a.m. EDT, and the shuttle was secured to Launch Pad 39A at 11:42 a.m. EDT. Endeavour was on standby on Pad 39B to be used in the unlikely event that a rescue mission was necessary during space shuttle Atlantis' STS-125 mission to NASA's Hubble Space Telescope. The payload on Endeavour's next mission, STS-127, includes the Japan Aerospace Exploration Agency's Kibo Exposed Facility and the Experiment Logistics Module Exposed Section of the International Space Station. They will be installed on the Kibo laboratory already on the station. Launch of STS-127 is targeted for June 13.