Endyt

Odnóże dwugałęziste skorupiaka
Samica pająka Aptostichus simus. Endyt na zdjęciu 38 (prawy dolny róg)

Endyt[1], endit[2] – płat po wewnętrznej stronie odnóża stawonogów.

U trylobitów endyty występują na prawie wszystkich przydatkach[3], a te z tego samego protopoditu zlewają się tworząc jedną krawędź zwaną gnatobazą[4]. U skorupiaków endyty mogą znajdować się na prekoksopodicie, koksopodicie, bazipodicie i/lub ischiopodicie danego odnóża[5]. Zmodyfikowanymi endytami koksopoditów szczęk pierwszej pary są występujące u sześcionogów i skorupiaków żuwka wewnętrzna i żuwka zewnętrzna[3]. Endyty często zachowują się też na żuwaczkach sześcionogów i skorupiaków, ale w formie zlanej z pozostałą ich częścią[1][3]. U torboraków endyty w formie oostegitów budują torbę lęgową[1].

Wśród wijów endyty są obecne na szczękach II pary pareczników i drobnonogów[4], na biodrach odnóży krocznych drobnonogów (w formie styli), czy na żuwaczkach pareczników i dwuparców – u tych ostatnich w formie ruchomego płata[3].

U szczękoczułkowców endyty występują głównie na odnóżach związanych z pobieraniem pokarmu i służą jego rozdrabnianiu[3][1]. Wśród form współczesnych obecne są na biodrach nogogłaszczków i odnóży krocznych skrzypłoczy, nogogłaszczków pająków oraz drugiej pary odnóży krocznych skorpionów i niektórych kosarzy[4].

Przypisy

  1. ↑ a b c d Zoologia: Stawonogi. T. 2, cz. 1. Szczękoczułkopodobne, skorupiaki. Czesław Błaszak (red. nauk.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 351. ISBN 978-83-01-16568-0.
  2. ↑ Czesław Jura: Bezkręgowce : podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 409.
  3. ↑ a b c d e R. E. Snodgrass: Principles of Insect Morphology. Cornell University Press, 1935.
  4. ↑ a b c Alessandro Minelli, Geoffrey Boxshall, Giuseppe Fusco: Arthropod Biology and Evolution: Molecules, Development, Morphology. Berlin: Springer-Verlag, 2013, s. 250-251. DOI: 10.1007/978-3-642-36160-9.
  5. ↑ Armand R. Maggenti, Scott Lyell Gardner: Online Dictionary of Invertebrate Zoology. 2005, s. 391.

Media użyte na tej stronie

Aptostichus simus anatomy female.jpg
Autor: Jason Bond, Auburn University, Licencja: CC BY 3.0
Standard light microscopy views of female an Aptostichus simus specimen (MY3432). 31 side view 32 ventral view, sternum 33 dorsal view, carapace 34–35 eye group, dorsal and lateral views 36 leg I prolateral view 37 leg IV retrolateral view 38 palpal endite.
Odnóże dwugałęziste.jpg
Autor: , Licencja: CC BY 3.0
Odnóże dwugałęziste skorupiaka