Energetyka jądrowa w Polsce

Ten artykuł od 2022-11 wymaga modyfikacji na podstawie najświeższych informacji. Niektóre treści są na pewno lub najprawdopodobniej nieaktualne. Artykuł należy zweryfikować, wskazując w przypisach źródła informacji. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Nieukończony główny budynek elektrowni Żarnowiec

Energetyka jądrowa w Polsce – dział energetyki oparty na energii jądrowej w Polsce.

W Polsce nie ma elektrowni jądrowej, jednak planowane jest jej uruchomienie. Jedynym działającym reaktorem jądrowym jest badawczy reaktor Maria w Otwocku, zarządzany obecnie przez Instytut Energii Atomowej^[1].

Historia

XX wiek

Przygotowania do użytkowania energii jądrowej w Polsce sięgają połowy lat 50. XX w., kiedy to w 1955 r. utworzono Instytut Badań Jądrowych w Świerku koło Otwocka^[2].

14 czerwca 1958 r. uruchomiono w IBJ pierwszy w Polsce doświadczalny reaktor jądrowy EWA, pracował on do 24 lutego 1995 r^[2].

12 sierpnia 1971 r. Prezydium Rządu podjęło decyzję o zamiarze budowy elektrowni jądrowej i wykonania prac przygotowawczych. Komisja Planowania przy Radzie Ministrów decyzją z 19 grudnia 1972 r. ustaliła, że elektrownia zostanie zlokalizowana w Żarnowcu. 28 lutego 1974 r. podpisano między Rządem PRL a Rządem ZSRR umowę o współpracy przy budowie elektrowni jądrowej^[2].

18 stycznia 1982 r. Rady Ministrów podjęła uchwałę w sprawie budowy Elektrowni Jądrowej Żarnowiec obejmującej dwa bloki energetyczne typu WWER-440. Uruchomienie pierwszego bloku energetycznego o mocy 465 MWe miało nastąpić w 1989 r., zaś drugiego w 1990 r., budowę rozpoczęto 31 marca 1982 r^[2]. Prace przerwano na początku lat 90., głównie pod naciskiem protestów przeciwników energetyki jądrowej. Zakończono tylko inwestycję towarzyszącą – elektrownię szczytowo-pompową^[3].

W latach 80. XX przygotowywano budowę Elektrowni Jądrowej „Warta” w Klempiczu^[4].

2005–2012

4 stycznia 2005 rząd Marka Belki przyjął dokument Polityka energetyczna Polski do 2025 roku, w którym napisano^[5]:

• Ze względu na konieczność dywersyfikacji nośników energii pierwotnej oraz potrzebę ograniczenia emisji gazów cieplarnianych do atmosfery, uzasadnione staje się wprowadzenie do krajowego systemu energetyki jądrowej
• Ponieważ prognozy wskazują na potrzebę pozyskiwania energii elektrycznej z elektrowni jądrowej w drugim dziesięcioleciu rozpatrywanego okresu, to biorąc pod uwagę długość cyklu inwestycyjnego konieczne jest niezwłoczne rozpoczęcie społecznej debaty na ten temat.

Według telefonicznych badań Millward Brown na zlecenie portalu Money.pl w dniach 22–24 sierpnia 2008 na reprezentatywnej grupie 1004 osób, 48% pytanych opowiedziało się przeciw budowie w Polsce elektrowni jądrowej. Odmienną opinię wygłosiło 42%, podczas gdy 10% nie ma zdania w tej kwestii. Przeciw jest aż 62% kobiet (dla porównania mężczyzn – 32%), a także większość osób żyjących na obszarach wiejskich i miastach do 100 tysięcy mieszkańców^[6].

Elektrownia jądrowa ma być jedną z wielu elektrowni zapewniających bezpieczeństwo energetyczne kraju. Według opinii Państwowej Agencji Atomistyki nie zagraża ona środowisku bardziej niż konwencjonalne elektrownie. Przeciwko budowie elektrowni jądrowej w Polsce są m.in. Greenpeace i partia Zieloni 2004^[7].

9 listopada 2008 w Gdańsku premier Donald Tusk zapowiedział budowę co najmniej dwóch elektrowni jądrowych w północno-wschodniej Polsce^[8]. Prawdopodobne lokacje to Żarnowiec na Pomorzu oraz tereny Podlasia. W marcu 2009 roku Departament Dywersyfikacji Dostaw Nośników Energii w Ministerstwie Gospodarki przemianowany został na Departament Energii Jądrowej^[9]. 8 stycznia 2010 roku Ministerstwo Gospodarki podało listę 28 miejscowości, które są brane pod uwagę pod kątem lokalizacji pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce^[10]. 25 listopada Polska Grupa Energetyczna wskazała trzy potencjalne lokalizacje elektrowni jądrowej: Żarnowiec, Choczewo, Gąski^[11]. Do końca 2011 miał zostać ogłoszony przetarg na dostawę reaktorów, jednak termin został przesunięty. Chęć uczestnictwa w projekcie budowy elektrowni jądrowej w Polsce ogłosiły między innymi firmy Areva, Westinghouse i General Electric. W lutym 2012 ponad 94% mieszkańców gminy Mielno, biorących udział w referendum, wypowiedziało się przeciwko lokalizacji elektrowni jądrowej w letniskowej wsi Gąski^[12].

Od 2020

Strategia energetyczna Polski przewiduje budowę sześciu reaktorów o mocy 1-1,6 GW każdy począwszy od 2026 roku. Pierwszy z nich miałby być oddany w 2033 roku. Ostatecznie do 2040 roku polski miks energetyczny miałby 6-9 GW mocy z energii jądrowej^[13][14], a także dużą farmę wiatrową na Bałtyku o mocy nominalnej 2,5 GW do 2030^[15].

Zespół z Akademii Górniczo-Hutniczej oraz Politechniki Śląskiej opublikował propozycję zamiany kotłów węglowych w istniejących elektrowniach na małe reaktory modułowe, co pozwoliłoby na szybką ich dekarbonizację przy równoczesnym zachowaniu większości infrastruktury generacji i dystrybucji prądu, oszczędność rzędu 28-35% w stosunku do budowy nowych elektrowni jądrowych oraz zapobieżenie emisjom 200 mld ton CO₂^[16].

Firma Synthos z Oświęcimia zadeklarowała również plany budowy małego reaktora modułowego GE Hitachi dla pokrycia własnych potrzeb energetycznych^[13]. Podobne plany ogłosiła firma Ciech^[17].

W marcu 2021 premierzy Węgier, Francji, Czech, Słowenii, Rumunii, Słowacji i Polski opublikowali wspólny list otwarty do Komisji Europejskiej, apelując o uwzględnienie roli energii jądrowej jako stabilnego i niskowęglowego źródła energii w europejskiej taksonomii energii odnawialnej^[18].

W kwietniu 2021 interdyscyplinarny zespół doradczy do spraw kryzysu klimatycznego przy prezesie PAN opublikował raport na temat konieczności szybkiego ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, konkludując "transformacja energetyczna w Polsce powinna uwzględniać wszystkie nieemisyjne źródła energii, zarówno OZE jak i energetykę jądrową"^[19].

Przypisy