Eparchia banjalucka

Eparchia banjalucka

Бањалучка епархиjа

Sobór Chrystusa Zbawiciela w Banja Luce
Państwo	Bośnia i Hercegowina
Część składowa	Republika Serbska
Siedziba	Banja Luka
Data powołania	1900
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Serbski Kościół Prawosławny
Sobór	Chrystusa Zbawiciela
Biskup diecezjalny	biskup banjalucki Efrem (Milutinović)
Dane statystyczne (1997)
Liczba kapłanów	78
Liczba osób zakonnych	23
Liczba dekanatów	7
Liczba parafii	98
Liczba klasztorów	5
Położenie na mapie Bośni i Hercegowiny Banja Luka
44°46′20,2″N 17°11′30,4″E/44,772278 17,191778

Eparchia banjalucka – jedna z eparchii Serbskiego Kościoła Prawosławnego, z siedzibą w Banja Luce. Jej obecnym ordynariuszem jest biskup banjalucki Efrem (Milutinović), zaś funkcje katedry pełni sobór Chrystusa Zbawiciela w Banja Luce.

Historia

Eparchia została erygowana w 1900, jej terytorium wydzielono z metropolii Dabaru i Bośni, obejmowała Bośnię północną i zachodnią, gdzie funkcjonowało ponad 200 prawosławnych cerkwi i kaplic. W strukturach eparchii działały ponadto monastery Gomionica, Moštanica oraz Liplje. Początkowo eparchia podlegała Patriarchatowi Konstantynopolitańskiemu podobnie jak inne prawosławne administratury w Bośni pod okupacją austro-węgierską. W 1925 cały ten obszar uznany został za teren kanoniczny Serbskiego Kościoła Prawosławnego^[1].

Przed II wojną światową eparchia banjalucka posiadała 205 parafii, z czego 103 dysponowały własnymi cerkwiami (łącznie budynków sakralnych na terenie administratury było 167). Placówki duszpasterskie obsługiwało 106 białych kapłanów i 6 hieromnichów. Funkcjonowały monastery Gomionica i Moštanica. Łączną liczbę wiernych oszacowano na 424 075 osób^[1].

Terytorium administratury w czasie II wojny światowej znalazło się w granicach Niezależnego Państwa Chorwackiego (NDH), którego władze prowadziły agresywną politykę antyserbską i antyprawosławną. Według danych Synodu Biskupów Serbskiego Kościoła Prawosławnego do upadku NDH w 1945 na terenie eparchii zamordowanych zostało 100 tys. wiernych i 14 kapłanów, ponadto zniszczono jeden monaster i 64 cerkwie, zaś dalszych 21 świątyń parafialnych i trzy klasztory zostały poważnie uszkodzone. Z rąk ustaszy śmierć poniósł ordynariusz eparchii, biskup Platon, uznany następnie za świętego nowomęczennika^[1].

W 1947 obrany został nowy biskup banjalucki i administratura wznowiła swoją działalność. Kolejne straty materialne eparchia poniosła w czasie wojny w Bośni i Hercegowinie w latach 1991–1995. Zniszczone wówczas zostały dwie cerkwie, trzy zaś poniosły znaczne straty. W 1997 w strukturach eparchii działało 98 parafii obsługiwanych przez 78 kapłanów oraz 5 klasztorów, w których życie mnisze prowadziły 23 osoby^[1].

Biskupi banjaluccy^[1]

• Eugeniusz (Letica), 1900–1907 (jurysdykcja Patriarchatu Konstantynopolitańskiego)
• Bazyli (Popović), 1908–1938 (od 1925 jurysdykcja Serbskiego Kościoła Prawosławnego)
• Platon (Jovanović), 1939–1941
• Bazyli (Kostić), 1947–1961
• Andrzej (Frušić), 1961–1980
• Efrem (Milutinović), od 1980

Przypisy