Eparchia jekaterynburska

Eparchia jekaterynburska

Екатеринбургская епархия

Sobór Świętej Trójcy w Jekaterynburgu
Państwo	Rosja
Obwód	swierdłowski
Siedziba	Jekaterynburg
Data powołania	1885
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Metropolia	jekaterynburska
Sobór	Świętej Trójcy w Jekaterynburgu
Biskup diecezjalny	metropolita jekaterynburski i wierchoturski Eugeniusz (Kulberg)
Dane statystyczne (2010)
Liczba kapłanów • w tym diecezjalnych • w tym zakonnych	454 390 64
Liczba parafii	507
Liczba klasztorów	16
Położenie na mapie Jekaterynburga Jekaterynburg
Położenie na mapie Rosji Jekaterynburg
Położenie na mapie obwodu swierdłowskiego Jekaterynburg
56°49′46,0″N 60°34′29,1″E/56,829444 60,574750
Strona internetowa

Eparchia jekaterynburska – jedna z eparchii Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego z siedzibą w Jekaterynburgu. Jej obecnym ordynariuszem jest metropolita jekaterynburski i wierchoturski Eugeniusz (Kulberg)^[1], zaś funkcję katedry pełni sobór Świętej Trójcy w Jekaterynburgu^[2]. Drugą katedrą eparchii jest sobór św. Jana Chrzciciela w Jekaterynburgu^[3]. W czasach Imperium Rosyjskiego głównymi katedrami eparchii były jekaterynburskie sobory: św. Katarzyny i Objawienia Pańskiego, które zostały wysadzone w 1930 przez władze sowieckie^[4][5].

Historia

Eparchia powstała w 1885, poprzez wydzielenie z eparchii permskiej^[1]. 29 stycznia 1885 imperator Aleksander III Romanow zaakceptował decyzję Świątobliwego Synodu Rządzącego o potrzebie stworzenia oddzielnej eparchii z centrum w Jekaterynburgu^[6]. W momencie powstania liczyła 408 parafii (z czego 34 jednowierców), 428 cerkwi i 446 kaplic, obsługiwanych przez 522 kapłanów^[7]. W 1899 ogólna liczba parafii spadła o dwie, jednak liczba cerkwi wzrosła do 497, zaś kaplic i domów modlitwy – do 563. W eparchii pracowało 570 kapłanów. W przededniu rewolucji październikowej administratura prowadziła 504 parafie i czternaście monasterów, w których zamieszkiwały 322 mniszki i 133 mnichów oraz 2532 posłusznice i 177 posłuszników^[7]. Podzielona była początkowo na 24 dekanaty, a do 1917 ich liczba wzrosła do 31^[6]. W 1893 rozpoczęto program misyjny, który miał na celu chrystianizację ludów zamieszkujących trudno dostępne północne rejony eparchii, głównie Mansów^[6].

W latach 1918–1919 na tym terenie prowadzone były walki w ramach rosyjskiej wojny domowej, w wyniku prześladowań bolszewickich śmierć poniosło wówczas co najmniej 45 członków duchowieństwa diecezjalnego, 25 aresztowano, a około 50 musiało się ukrywać^[6]. W 1919 r. likwidacji poddano wszystkie placówki oświatowe kierowane przez eparchię^[6]. W 1922 w ramach akcji konfiskaty majątku cerkiewnego władze przejęły w samym Jekaterynburgu 1191 kilogramów srebra^[6]. W maju 1922 aresztowany został patriarcha Tichon, a 20 sierpnia tego samego roku w soborze św. Katarzyny odbyło się spotkanie części duchowieństwa eparchii, które to przeszło na stronę Żywej Cerkwi^[6]. Cerkwie i parafie eparchii podzieliły się na zwolenników patriarchy Tichona, renowacjonistów i grigoriewców^[6]. W 1935 na terenie diecezji działa 118 parafii podległych metropolicie Sergiuszowi, 18 wiernych Żywej Cerkwi i 13 parafii grigoriewców^[6]. W 1937 ogólna liczba parafii spada do 93, z czego 51 podlega Sergiuszowi, 31 odnowicielstwu, a 11 grigoriewcom^[6].

W 1930 władze sowieckie zamykają, a następnie wysadzają w powietrze dwa główne sobory: św. Katarzyny i Objawienia Pańskiego^[4][5]. W czasie terroru z końca lat trzydziestych duchowieństwo różnych odłamów zostaje poddane masowym represjom. Rozstrzelano 7 biskupów, represjonowano 150 duchownych (z czego 93 rozstrzelano)^[6]. Ogólnie w latach 1918–1944 aresztowano 340 duchownych, z czego 148 zostało rozstrzelanych^[6]. Po 1938 na terenie Uralu nie było żadnego biskupa, a wielu duchownych musiało rozpocząć zwykłą pracę zawodową^[6]. W latach 1937–1938 zamknięto co najmniej 53 obiekty sakralne, w 1939 – co najmniej 15, w 1940 – co najmniej 13, a w pierwszej połowie 1941 – co najmniej 15^[6]. Na przestrzeni kolejnych lat zamknięta została większość cerkwi na terenie eparchii, w samym tylko 1930 ponad 100 cerkwi^[6]. Ta fala prześladowań sprawiła, że w mieście Swierdłowsku^[a] czynny pozostał jedynie cerkiew św. Jana Chrzciciela i cerkiew Wszystkich Świętych^[8]. Ta ostatnia zamknięta została w 1941 r., co pozostawiło miasto tylko z jedną świątynią, w której odbywały się – i do tego nieregularnie^[9] – nabożeństwa^[10]. W 1941 cerkiew Wszystkich Świętych została zamknięta, co sprawiło że czynna pozostała jedynie cerkiew św. Jana Chrzciciela^[8][10]. Wskutek wszystkich tych represji wymierzonych w prawosławne duchowieństwo i wiernych w ZSRR, w II połowie lat 30. XX wieku eparchia praktycznie przestała działać. Ostatnie czynne parafie podlegały bezpośrednio locum tenens Patriarchatu Moskiewskiego metropolicie Sergiuszowi^[11].

Sytuacja poprawiła się nieznacznie po ataku Niemiec na ZSRR w 1941. W 1943 władze kościelne uzgodniły z władzami państwowymi możliwość otwarcia świątyń na terenie obwodu swierdłowskiego^[12]. Na 93 podania o wznowienie nabożeństw tylko 4 zostały rozpatrzone pozytywnie^[12]. W 1945 na terenie eparchii odbyło się 11 216 chrztów i 476 ślubów kościelnych, w 1946 – 15 047 chrztów i 1101 ślubów^[6]. W 1947 posługę pełniło 47 duchownych i 7 diakonów, w 1949 – 58 duchownych i 12 diakonów, a w 1958 liczba ta wynosiła 58 duchownych i 15 diakonów^[6]. Kolejne represje zaczęły się za rządów Nikity Chruszczowa. 16 cerkwi zostało zamkniętych w latach 1960–1962^[6]. Na terenie miasta Swierdłowska czynna była wówczas znów tylko jedna świątynia i stan ten miał się utrzymać aż do rozpadu Związku Radzieckiego^[9][10]. Pieriestrojka i przemiany jakie nastąpiły na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku doprowadziły do poprawy sytuacji duchowieństwa i wiernych^[13]. W 1988 otwarto 6 nowych parafii i zwrócono 4 świątynie, a w 1989 – 16 parafii i 9 świątyń^[14]. W latach 1991–1992 zwrócono kolejnych 38 świątyń^[6]. W 1988 liczba chrztów w porównaniu z rokiem 1987 potroiła się, osiągając liczbę 170 121^[13]. W 1989 ochrzczono już 370 572 osób^[14]. Po utworzeniu Federacji Rosyjskiej eparchia odzyskała dużą część dawnych cerkwi i soborów, w których wznowiony został kult religijny.

Eparchia obecnie

W 2010 eparchia liczyła 507 parafii oraz 16 klasztorów. 232 parafie dysponowały wolno stojącymi cerkwiami, inne posiadały jedynie świątynie domowe. Placówki duszpasterskie obsługiwało 390 kapłanów eparchialnych i 64 zakonnych^[15].

W 2011 z terytorium administratury wydzielono eparchie: kamieńską i niżnotagilską^[1].

Monastery^[1]

• Monaster św. Mikołaja w Wierchoturiu, męski
• Pustelnia św. Kosmy w Kostylewej, męska
• Monaster Świętych Cierpiętników Carskich k. Jekaterynburga, męski
• Monaster Podwyższenia Krzyża Pańskiego w Jekaterynburgu, męski
• Nowo-Tichwiński Monaster św. Aleksandra Newskiego w Jekaterynburgu^[16], żeński
• Monaster Opieki Matki Bożej w Wierchoturiu, żeński
• Monaster Ikony Matki Bożej „Wspomagająca Chlebem” w Sriednieuralsku, żeński

Biskupi jekaterynburscy^[11]

• Nataniel (Leandrow), 1885–1888
• Cyryl (Orłow), 1888 (nie objął obowiązków)
• Polikarp (Rozanow), 1888–1891
• Atanazy (Parchomowicz), 1891–1894
• Symeon (Pokrowski), 1894–1896
• Włodzimierz (Szymkowicz), 1896–1897
• Krzysztof (Smirnow), 1897–1900
• Ireneusz (Orda), 1900–1902
• Nikanor (Kamienski), 1902–1903
• Włodzimierz (Sokołowski-Awtonomow), 1903–1910
• Mitrofan (Afonski), 1910–1914
• Serafin (Gołubiatnikow), 1914–1917
• Grzegorz (Jackowski), 1917–1925
• Korneliusz (Sobolew), 1926–1933
• Makary (Zwiozdow), 1933–1934, ponownie od listopada 1934 do 1935
• Gleb (Pokrowski), locum tenens 1935
• Piotr (Sawieljew), 1936–1937
• Warłaam (Pikałow), 1943–1944
• Tobiasz (Ostroumow), 1944–1957
• Donat (Szczogolew), 1957
• Mścisław (Wołonsiewicz), 1957–1958
• Flawian (Dmitrijuk), 1958–1966
• Klemens (Pieriestiuk), 1966–1980
• Płaton (Udowienko), 1980–1984
• Melchizedek (Lebiediew), 1984–1994
• Nikon (Mironow), 1994–1999
• Wincenty (Morar), 1999–2011
• Cyryl (Nakonieczny), 2011^[17]–2020
• Eugeniusz (Kulberg), od 2020^[18]

Uwagi

Przypisy